Charakterystyka włosa
Włosy są to giętkie włókna zrogowaciałe, które powstają z komórek naskórka. To twory martwe i zrogowaciałe, a po całkowitym wykształceniu nie podlegają już wpływom fizjologicznym. Na wzrost włosów wpływają wiek człowieka, klimat, temperatura, stan zdrowia, czynniki chemiczne, uwarunkowania genetyczne oraz dieta (rodzaj odżywiania). Przeciętny wzrost włosów na głowie w ciągu doby wynosi około 0,35 mm.
Przez okres około sześciu lat włosy stale rosną, potem zatrzymują się, odpoczywają i w końcu wypadają. Gdy włosy wypadną to na ich miejscu pojawiają się nowe włosy. Jeśli włosy nie są zastąpione wtedy mamy doczynienia z łysieniem. Włosy na głowie są w różnych fazach wzrostu. Niektóre aktywnie rosną, a inne w tym czasie już odpoczywają.
Budowa włosa
Włos składa się z:
łodygi,
korzenia,
opuszka (cebulki),
ujścia torebki włosowej (por skórny),
gruczołu łojowego,
otoczki włosa,
mięśnia przywłośnego,
część łączno-tkankowa torebki włosowej,
brodawki włosa.
Podstawowym składnikiem włosa jest keratyna; w pigmencie włosa znajduje się barwnik zwany melaniną, który nadaje kolor naszym włosom, tłuszcze oraz związki mineralne.
Keratyna wytwarzana jest w naskórku i zbudowana m.in. ze związków siarki i azotu. Chroni naskórek przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi.
Melanina nadaje kolor włosom i skórze.
Rozróżniamy dwa rodzaje barwnika:
ziarnisty
rozproszony
Ziarnisty nadaje naszym włosom ciemny odcień, a rozproszony jasny.
Im więcej we włosach barwnika rozproszonego tym włosy są jaśniejsze. Melanina nie rozpuszcza się w wodzie, natomiast rozpuszcza się w stężonych kwasach i zasadach.
Kolor włosów
Naturalny kolor włosów człowieka zależy od zawartości melaniny, ciemnego barwnika.
Włosy jasne
białe – włosy bez melaniny.
jasny blond – właściwy jasny odcień.
kasztanowe – jest to odcień pomiędzy jasnym blondem a rudym.
rude – najczęściej spotykane w postaci mieszanek z innymi kolorami.
rudoblond – popielaty blond z lekką domieszką rudawych odcieni.
ciemny blond – ciemniejsze odcienie włosów jasnych.
jasnobrązowe – pośrednie między włosami ciemnym blondem a brązowymi. Czasami mogą wykazywać tendencję do jasnorudych odcieni.
Włosy ciemne
siwe – włosy ludzi, którzy stali się starsi
brązowe – czasami mogą wykazywać tendencje do ciemnorudych odcieni
ciemnobrązowe – pośrednie między włosami brązowymi a czarnymi
czarne – najbardziej bogate w melaninę
Kolor włosów zależy od:
czynników dziedzicznych
barwnika
klimat
rasy
Kształt włosów
Wyróżniamy włosy:
proste
falowane
skręcone
bardzo skręcone
lokowate
kędzierzawe
spiralne
kręcone
Cykl włosowy
Anagen – trwa kilka lat, w tym czasie następuje wzrost nowego włosa.
Katagen – okres trwający od 2 do 3 tygodni, w czasie którego włos obumiera.
Telogen – trwa kilka miesięcy, podczas niego martwy włos zostaje wypchnięty przez noworosnący, zrogowaciała opuszka wznosząc się w kierunku powierzchni naskórka pozostawia za sobą w mieszku włosowym pasmo komórek, które łączy ją z zanikającą brodawką.
Właściwości fizyczne włosa
Trwałość – związana jest z odpornością na czynniki mechaniczne, biologiczne i chemiczne.
kwaśne - włos reaguje korzystnie, wykazuje odporność
zasadowe i utleniające - są dla włosa bardzo szkodliwe, uszkadzają jego strukturę, trwałość i elastyczność, a stopień uszkodzenia zależy od stężenia substancji.
Giętkość i elastyczność – pod wpływem ciepła włos traci elastyczność i zmienia kształt. Wydłużenie, kurczenie lub pęcznienie włosa zależy od ilości wody jaką pochłonął z otoczenia.
Zdolność pochłaniania wody
Zdolność przewodzenia elektryczności
Choroby włosów i skóry
Łysienie łojotokowe (androgenowe)
Łysienie plackowate
Siwienie
Grzybica
Choroby ropne i pasożytnicze
Łupieżyca (łupież)
Możemy mieć włosy:
normalne
suche
przetłuszczające się
mieszane
cienkie i delikatne
zniszczone
Włosy tłuste ( przetłuszczające się)
Włosy przetłuszczające się są tłuste, świecące się, pozlepiane w pasma przyklejone do głowy, mają skłonność do łupieżu i wypadania. Przetłuszczanie się włosów jest najczęściej skutkiem nadmiernej produkcji sebum przez gruczoły łojowe skóry, których na głowie mamy około 125 000. Sebum zatyka pory skóry, uniemożliwiając jej normalne oddychanie i obciąża włosy. Nadmiar sebum przyciąga kurz i brud, który staje się pożywką dla różnych mikroorganizmów i może prowadzić nawet do powstania grzybicy skóry.
Prawdopodobnymi czynnikami etiologicznymi łojotoku są zakażenia drożdżakami, głownie pityrosporum ovale. Odpowiednia pielęgnacja polega na uregulowaniu przetłuszczania się skóry głowy. Włosy przetłuszczające się wymagają codziennego mycia, które oczyści je z nadmiaru łoju. Powinno się używać preparatów stworzonych specjalnie do skóry z łojotokiem, które działają przeciwbakteryjnie, ale łagodnie i delikatnie. W przypadkach uporczywego łojotoku, gdy nie wystarcza odpowiednia higiena, należy zwrócić się o pomoc do dermatologa.
Przyczyny łojotoku skóry głowy:
Predyspozycje genetyczne
Niewłaściwa dieta
Nieprawidłowa pielęgnacja skóry głowy i włosów
Burza hormonalna podczas okresu dojrzewania
Pielęgnacja
Szampony do włosów tłustych
Przetłuszczające się włosy należy myć, gdy tylko tego wymagają. Stosować starannie dobrane szampony o działaniu przeciwłojotokowym, ściągającym, antyseptycznym i łagodzącym.
Najlepiej używać delikatnych szamponów o lekko kwaśnym pH (4,5 - 5,5), nie powodujących przesuszenia i podrażnień. Zbyt zasadowe kosmetyki tylko pogorszą stan włosów, gdyż doprowadzają do przesuszenia, czego skutkiem jest jeszcze bardziej wzmożona praca gruczołów łojowych. Do włosów tłustych nie nadają się również szampony z odżywką typu „2 w 1”, gdyż zbytnio obciążają włosy.
Do włosów przetłuszczonych dobrze sprawdzają się preparaty z wyciągami roślinnymi regulującymi wydzielanie sebum np. z wyciągiem z pokrzywy, skrzypu, brzozy, aloesu, łopianu, podbiału, rozmarynu i rzepy. Korzystnie na stan włosów tłustych wpływają również szampony z zawartością siarczku selenu, pirytionianu cynku, biosiarki, alantoiny i kwasu salicylowego, które działają regulująco na wydzielanie sebum, łagodząco na stany zapalne i przeciwgrzybicznie.
Mycie włosów tłustych
W pielęgnacji włosów tłustych sposób mycia włosów jest równie ważny jak rodzaj stosowanego szamponu.
Należy myć włosy delikatnie w ciepłej wodzie, nie masując skóry głowy zbyt intensywnie. Zbyt gorąca woda może dodatkowo wysuszyć włosy i pobudzić skórę do wydzielania sebum.
Odżywki do włosów tłustych
Do włosów tłustych nie nadają się odżywki bez spłukiwania o gęstej, kremowej konsystencji, gdyż sprzyjają szybszemu przetłuszczaniu się włosów i „oklapnięciu” fryzury. Stosować można raczej specjalne preparaty do włosów tłustych. Odżywkę nakładać należy od połowy długości włosów i spłukiwać ciepłą wodą. Zamiast odżywki można również zastosować kurację z użyciem olejku jojoba.
Nawilżające toniki
W drogeriach dostępne są specjalne toniki do skóry głowy, które należy stosować dwa, trzy razy w tygodniu. Preparaty takie działają ściągająco, tonizująco i odświeżająco na skórę głowy. Pobudzają mikrokrążenie i zapobiegają przetłuszczaniu i wypadaniu włosów.
Płukanki ziołowe
Ostudzoną herbatką ziołową, sporządzoną z łyżeczki suszonych ziół takich jak: tymianek, podbiał lub rozmaryn, płukać włosy po każdym myciu.
Tymianek oczyszcza i zdezynfekuje skórę głowy. Podbiał dzięki dużej zawartości siarki reguluje działanie gruczołów łojowych. Rozmaryn zapobiega zatykaniu gruczołów łojowych i delikatnie oczyszcza włosy z nadmiaru sebum.
Przywrócić skórze głowy kwaśny odczyn
Częste mycie włosów jest niezbędnym elementem pielęgnacji włosów ze skłonnością do przetłuszczania.
By skóra głowy i włosy odzyskały naturalną równowagę po umyciu włosów warto zastosować kwaśne płukanki, by przywrócić skórze naturalny, ochronny kwaśny płaszcz, który ulega częściowemu niszczeniu podczas stosowania szamponu. Kwaśną płukankę można sporządzić z wody z dodatkiem soku z cytryny lub odrobiną octu owocowego. Sporządzonym roztworem płuczemy włosy po umyciu.
Modelowanie włosów ze skłonnością do przetłuszczania
Przegrzewanie skóry działa pobudzająco na gruczoły łojowe, dlatego do suszenia włosów najlepiej stosować suszarkę jonizującą z chłodnym podmuchem powietrza. Najlepiej zrezygnować ze stosowania żelu, wosku, kremu czy gumy do układania włosów. Stosować delikatne pianki i spraye do włosów nadające fryzurze objętości i podnoszące włosy u nasady.
Nie szczotkować nadmiernie włosów, gdyż to dodatkowo aktywuje gruczoły łojowe. Delikatne je rozczesywać grzebieniem o szeroko rozstawionych, kuliście zakończonych zębach.
Stale dobra kondycja włosów może stać się zasadą, raczej niż wyjątkiem, jeśli każdy pozna swoje włosy i rozumie ich unikalny charakter.
Bibliografia:
„Włosy i ich pielęgnacja” praca zbiorowa wyd. Rea
„Kosmetyka stosowana” Joanna Dylewska – Grzelakowska
„Nowoczesne fryzjerstwo” - chemia, technologia, technika - Zuzanna Sumirska
„Fryzjerstwo wraz z poradami kosmetycznymi”- Maryla Floryńska
Internet