Średniowieczny portret cierpień Matki Boskiej.

Dokonaj swoistego portretu cierpień Matki Boskiej wykorzystując w tym celu Bogurodzicę i Lament Świętokrzyski oraz obraz Giotto di Bondone pt. "Opłakiwanie Chrystusa".

Twórców epoki średniowiecza inspirowała przede wszystkim tematyka dzieł religijnych, które ze względu na panujący teocentryzm, były bardzo rozpowszechniane. Oprócz tekstów związanych z Bogiem, w epoce średniowiecza zachowało się wiele dzieł poświęconych życiu Maryi.
Portret Matki Boskiej został ukazany w tekstach pt. „Bogurodzica”, „ Lament Świętokrzyski” oraz w obrazie Giotto di Bondone pt. „Opłakiwanie Chrystusa”.

Pierwszym tekstem w języku polskim, który przedstawia obraz Matki Boskiej jest „Bogurodzica”, posiadająca charakter hymnu, zawierającego wyznania i prośby modlitewne. W wierszu tym występuje apostrofa, która jest skierowana do „Bogurodzicy”, czyli matki Boga. Odzwierciedla ona wzniosłość utworu, a także bardzo dobrze charakteryzuje Maryje. Wszystkie następne wyrazy „Dziewica”, „ Bogiem sławiena Maryja”, „Matko zwolena” dotyczą także Maryi. Apostrofa „Bogiem sławiena Maryja” podkreśla związek Maryi z Bogiem a także czyni ją sławną i wznosi ja ponad innych ludzi. „Matko zwolena” oznacza Maryję jako osobę wybraną przez Boga. Wszystkie te określenia przedstawiają jej cechy, czyli wyjątkowość, godność oraz wzniosłość. Matka Boska jest także pośredniczką między ludźmi, a Chrystusem. Jest bliższa ludziom, dlatego poprzez Maryję zwracają się oni do Boga z prośbą o szczęśliwe i dostatnie życie. Maryja jest opiekunką człowieka na ziemi, to dzięki niej człowiek otrzymuje łaskę od Boga.

Inny obraz Maryi ukazuje wypowiedź lamentacyjna, jaką jest „Skarga Matki Boskiej pod Krzyżem”. W utworze tym Maryja została pozbawiona takich cech jak: wyjątkowość, wzniosłość, wielkość. Jest ona nie tyle matką Chrystusa, co zrozpaczoną kobietą stojącą pod krzyżem, na którym umiera jej syn. Lament jest głosem bolejącej matki, która żali się, chce się poskarżyć, przed zebranym tłumem, by znaleźć współczucie dla swojego cierpienia. Maryja opłakuje swoje dziecko- Chrystusa wiszącego na krzyżu. Ogromna żałość i ból rozdzierają jej serce. Chce dzielić z synem jego cierpienie, ulżyć mu w jego bólu.

Czuje swoją bezsilność, bezradność, ubolewa nad tym, że nie może służyć swojemu synowi. Nie może zaspokoić jego pragnienia, wytrzeć spływających po jego twarzy kropli krwi. Gdyby tylko mogła podparłaby także jego zwisającą na krzyżu głowę. Odczuwając ogromny ból, czyni wyrzuty Archaniołowi Gabrielowi, który niegdyś zwiastował jej szczęście i radość, a tymczasem ona odczuwa jedynie smutek i żałość. Pytanie skierowane do Archanioła „Gdzie jest ono twe wesele, / Cóżeś mi go obiecywał tako barzo wiele…” jest pełnym goryczy wyznaniem cierpiącej matki, której macierzyństwo uwiecznione zostało cierpieniem. Maryja reaguje na cierpienie swojego dziecka tak jak zareagowałaby każda matka, którą spotkałaby podobna tragedia. Ze swoim bólem zwraca się do innych matek o to, by prosiły Boga, żeby nie musiały w swoim życiu doświadczyć podobnej tragedii, by nigdy nie zobaczyły dzieci w takim stanie, w jakim ona zobaczyła swojego syna. Cierpienie i ból Maryi dodatkowo potęguje fakt, że na krzyżu właśnie umiera jej jedyny syn i że jego cierpienie ma charakter niezawiniony.

Lament przedstawia obraz cierpiącej matki, która rozpacza widząc na krzyżu umierającego syna.

Obraz Giotto di Bondone pt. ”Opłakiwanie Chrystusa” jest dziełem malarskim, który obrazuje scenę, w której Maryja, uczniowie oraz inni ludzie opłakują śmierć Jezusa. W centrum obrazu ukazany jest Chrystus, tuż przed włożeniem do grobu. Z twarz zgromadzonych przy ciele Jezusa, emanuje ogromne cierpienie, rozpacz i bezsilność, które pojawiają się zwykle, gdy, widzimy śmierć kogoś bliskiego. Nad Jezusem pochylona jest Maryja, która podpiera jego głowę na swoich kolanach. Jej twarz obrazuje wielki ból oraz cierpienie, jakie przeżywa. Na twarzach ludzi zgromadzonych wokół Chrystusa widać smutek i rozpacz. Niektóre postacie na obrazie posiadają aureolę, co świadczy o ich pobożności oraz wierze w Boga. Aureola ta może mieć także inne znaczenie tzn. może świadczyć o połączeniu się tych ludzi w smutku po śmierci Jezusa. Obraz ukazuje wielki dramatyzm. Nad zmarłym unoszą się anioły, które także rozpaczają nad jego duszą. Obraz Giotta przedstawia przede wszystkim atmosferę smutku oraz goryczy. Następnie możemy się domyślać, że pośrodku obrazu ukazane są góry, które oddzielają niebo od ziemi. Za postaciami przedstawione są skały oraz drzewo, które nie posiada liści. Drzewo jest symbolem życia, ale drzewo bez liści, buduje atmosferę śmierci triumfującej nad człowiekiem.

Malując to płótno Giotto zastosował różną kolorystykę. Górna cześć obrazu przedstawia niebo, które odznacza się kolorem ciemno niebieskim. W dolnej części obrazu znajdują się postacie odziane w szaty w kolorach czerwonym, zielonym, białym. Należy dodać, że kolor czerwony dominuje nad innymi kolorami. Czerwień symbolizuje krew i cierpienie, a także powoduje skupienie wzroku na najważniejszej części obrazu.

W „Bogurodzicy” Maryja przedstawiona jest jako osoba pośrednicząca, między ludźmi a Chrystusem. Ukazano ją także jako osobę świętą. Natomiast w obrazie Giotto di Bondone oraz w „Lamencie Świętokrzyskim” Maryja jest zupełnie inną osobą. Jest matką, która cierpi, ponieważ nie może pomóc swojemu synowi, ulżyć jego cierpieniom.