Drenaż mózgów jest specyficzną formą migracji. Fenomen nazywany dziś „drenażem mózgów” znany był od czasów starożytności. Polega na emigracji dobrze wykształconych (wykwalifikowanej siły roboczej) osób z krajów słabo rozwiniętych lub rozwijających się do krajów wysoko rozwiniętych. Jeśli natomiast gospodarka państwa rozwija się wolno, liczba miejsc pracy maleje. Zarówno między mniejszymi regionami, jak i całymi państwami występują różnice pod względem rozwoju gospodarczego. Bogatsze i bardziej rozwinięte kraje unijne oferują więcej miejsc zatrudnienia, lepsze perspektywy rozwoju, a także wyższe wynagrodzenia. Wiele młodych i przedsiębiorczych osób, aby poprawić swoje warunki życiowe, coraz częściej wyjeżdżają za granicę i tam szuka zatrudnienia. Z jednej strony jest ona korzystna, ponieważ przyczynia się do spadku bezrobocia w słabiej rozwiniętych krajach. Bogate państwa natomiast chętnie przyjmują wykwalifikowanych pracowników z biedniejszych części UE, gdyż dzięki temu szybciej rozwija się ich gospodarka. Z drugiej strony jednak masowe wyjazdy wykształconych osób negatywnie wpływają na gospodarkę ich ojczystego kraju. Z czasem zaczyna bowiem brakować w nim wykwalifikowanych pracowników. Przyczynia się on utrzymywania różnic ekonomicznych między państwami biednymi i bogatymi. Spowodowane jest to wyższymi płacami i ogólnie lepszymi warunkami życia w krajach rozwiniętych. Na drenażu mózgów zyskują kraje imigracyjne, gdyż otrzymują wykształconych i wysoko wykwalifikowanych pracowników bez konieczności łożenia na ich naukę, a wykwalifikowaną kadrę tracą kraje z których wyjeżdżają , gdyż nie opłaca im się pracować za niskie wynagrodzenie.
Pozytywy:
- możliwość rozładowania sytuacji demograficznej w krajach o bardzo dużym przyroście naturalnym
- możliwość znalezienia pracy przez ludzi z krajów o wysokim bezrobociu
- możliwość znalezienia wykwalifikowanych pracowników w branżach, w których brakuje specjalistów
- przyspieszenie wzrostu i rozwoju gospodarki
- możliwość poprawy warunków życia ludności
Negatywy:
- wzrost bezrobocia w krajach przyjmujących imigrantów
- konflikty kulturowe (np. inna religia przybyszów)
- problemy z przestępczością zorganizowaną (np. przemyt ludzi)
- tzw. drenaż mózgów (wyjeżdżają osoby najlepiej wykształcone, przedsiębiorcze - potrzebne w krajach, skąd wyjeżdżają)
- zwiększenie kosztów związanych z przyjęciem obcej siły roboczej i administrowania nią
- problemy na rynku pracy, wzrost wydatków socjalnych (zasiłki)