Anatomia człowieka, antropotomia (starogr. anthropos - człowiek) – nauka o budowie narządów i układów ciała człowieka, wchodzi w skład morfologii i posługuje się metodami na poziomie makroskopowym (np. obserwacji żywych organizmów i badań sekcyjnych zwłok). Jest to anatomia opisowa, zwana też anatomią klasyczną. Zajmuje się ona badaniem i opisaniem narządów, które spełniają wspólną funkcję, oraz poszczególnych części ustroju.
Ściśle związane z anatomią są:
- histologia - nauka o tkankach;
- cytologia - nauka o komórce, budowie człowieka na poziomie komórkowym;
- fizjologia - nauka o funkcjonowaniu organizmu.
Obecnie anatomia ściśle wiąże się z fizjologią, poświęcając dużo uwagi funkcji i działaniu poszczególnych narządów. Jest to anatomia czynnościowa. Anatomia i fizjologia stanowią podstawę medycyny, gdyż nie można skutecznie udzielić pomocy w chorobie nie znając dokładnie budowy i czynności organizmu zdrowego.
Inne działy anatomii to:
Anatomia opisowa, zwaną dawniej normalną, obecnie wyróżniamy:
- Anatomia prawidłowa, która zajmuje się normalnie zbudowanymi, zdrowymi osobnikami w odróżnieniu od;
- Anatomia patologiczna mającej za zadanie opisanie zmian chorobowych zachodzących w narządach podczas choroby.
- Anatomia mikroskopowa - w odróżnieniu od klasycznej anatomii, posługującej się okiem nieuzbrojonym, ten dział posługuje się mikroskopem świetlnym - histologia, lub elektronowym - cytologia, w związku z czym zajmuje się badaniem mikroskopowej struktury poszczególnych narządów. Narządy zbudowane są z tkanek, te zaś z niezwykle drobnych elementów - komórek.
- Anatomia radiologiczna - pierwotnie opisywała organizm ludzki przy użyciu zdjęć rentgenowskich układu kostnego. Ostatnio w związku z wprowadzeniem kontrastów i tomografii jej zakres znacznie się poszerzył.
- Anatomia topograficzna (po grecku topos znaczy "położenie", "miejsce", graphe - "opis") - zajmuje się położeniem poszczególnych narządów w ustroju i wzajemnym ułożeniem ich względem siebie. Doskonała znajomość anatomii topograficznej ma szczególnie duże znaczenie praktyczne dla chirurgii. Z tego względu nazywana jest również anatomią chirurgiczną.
- Anatomia plastyczna - ma na celu badanie kształtów zewnętrznych i wzajemnych proporcji poszczególnych części ciała oraz w ogóle zdobywaniem wiadomości potrzebnych dla artystów plastyków.
- Anatomia funkcjonalna
Nowoczesne techniki rezonansu magnetyczny i USG umożliwiają obrazowanie bez szkodliwego wpływu promieniowania rentgenowskiego na organizm.
W opisie anatomicznym używamy podwójnego nazewnictwa. Polskie nazwy i ich łacińskie odpowiedniki znajdują się w Nomina anatomica i Terminologia anatomica. Obecnie dąży się do wyeliminowania nazw własnych (głównie nazwisk) z nazw, lecz w naukach klinicznych nadal się je powszechnie stosuje.
Układy narządowe
Narządy ciała, zbudowane z różnych tkanek łączymy w układy narządów. Wyróżniamy:
- Układ ruchu, inaczej układ szkieletowy i mięśniowy
- Układ pokarmowy, inaczej układ trawienny
- Układ nerwowy
- Narządy zmysłów
- Układ dokrewny, inaczej układ wewnątrzwydzielniczy
- Układ oddechowy
- Układ moczowo-płciowy
- Układ krwionośny, inaczej układ krążenia, naczyniowy
- Układ krwiotwórczy
- Układ odpornościowy
- Powłoka wspólna.
