Higiena układu nerwowego

Higiena psychiczna, działania zmierzające do ochrony zdrowia psychicznego; także nauka zajmująca się badaniem czynników, które powodują zakłócenia zdrowia psychicznego i popularyzująca zalecenia przeciwdziałające powstawaniu nerwic i innych zaburzeń psychiczno-nerwowych.

Ujemny wpływ współczesnej cywilizacji na zdrowie psychiczne powoduje wzrost zainteresowania problematyką higieny psychicznej i rozwój jej jako nauki oraz powstawanie w wielu krajach odpowiednich stowarzyszeń. W Polsce działa Polskie Towarzystwo Higieny Psychicznej, zrzeszone od 1948 w Światowej Federacji Zdrowia Publicznego.

Sen fizjologiczny, stan czynnościowy układu nerwowego charakteryzujący się obniżeniem wrażliwości na bodźce, zanikiem aktywności ruchowej, zwolnieniem czynności serca, oddychania i in. funkcji fizjologicznych oraz czasową utratą świadomości (przytomność) w wyniku fizjologicznego rozprzestrzeniania się procesu hamowania w ośrodkowym układzie nerwowym(układ siatkowaty). Sen fizjologiczny jest niezbędny do życia i prawidłowego przebiegu procesów psychicznych.

Sen fizjologiczny występuje u człowieka i zwierząt w rytmie dobowym, na przemian z czuwaniem. Wyróżnia się dwie fazy snu: wolnofalową (NREM) i paradoksalną (REM), w której występują marzenia senne. NREM charakteryzuje się występowaniem w EEG fal o wysokiej amplitudzie i niskiej częstotliwości, co objawia się obniżeniem aktywności ruchowej (w tym ruchów gałek ocznych - stąd nazwa - non rapid eyes movement) i wszystkich czynności fizjologicznych.

Natomiast faza REM charakteryzuje się w badaniu EEG występowaniem fal szybkich o niskiej amplitudzie, typowych dla stanu czuwania. W fazie tej występuje obniżenie napięcia mięśniowego oraz szybkie ruchy gałek ocznych (stąd skrót pochodzi od: rapid eyes movement). Głębokość senu w tej fazie jest najmniejsza, wtedy też dochodzi do zapamiętywania informacji z okresu czuwania. Ilość REM zmniejsza się z wiekiem, dlatego jest największa u dzieci. Brak paradoksalnej fazy snu fizjologicznego powoduje poważne zaburzenia czynności mózgu.

Zmęczenie, przejściowe zmniejszenie zdolności do pracy powstające w wyniku jej wykonywania. Znaczenie fizjologiczne zmęczenia polega na ochronie ustroju przed przeciążeniem zbyt intensywną lub długotrwałą pracą.

O wystąpieniu zmęczenia (fizycznego lub umysłowego) decydują różne zmiany zachodzące w organizmie, zależne od rodzaju pracy, głównie od jej intensywności, które powodują wyczerpanie rezerw energetycznych, niedotlenienie tkanek, zmiany enzymatyczne i inne, a także zaburzenie homeostazy związane z gromadzeniem się w tkankach niektórych produktów wysiłkowej przemiany materii (np. kwasu mlekowego).

Rozróżnia się zmęczenie: ostre, podostre i przewlekłe. Wypoczynek całkowicie likwiduje zmiany zmęczeniowe ostre i podostre. Gdy jest niewystarczający, może powstać zmęczenie przewlekłe, na granicy patologii (przemęczenie).biorytmy (bio- + gr. rythmós) biol. cykliczne zmiany zachodzące w organizmie; rytm biologiczny, wskazujący na zmienną aktywność życiową człowieka.

Rytm biologiczny, cykl biologiczny, biorytm, zjawisko polegające na występowaniu w organizmach żywych - roślin, zwierząt i ludzi - pewnych przemian o charakterze cyklicznym, związanych z działaniem swoistych oscylatorów, zwanych zegarami biologicznymi.

Na kształt rytmu biologicznego w sposób istotny wpływają parametry otoczenia, wynikające przede wszystkim z ruchu obrotowego Ziemi (rytm biologiczny dobowy - przemienność dni i nocy zintegrowana z fazami czuwania i snu) i jej wędrówki wokół Słońca (rytm biologiczny sezonowy - następstwo pór roku powodujące określone przemiany w wyglądzie i zachowaniu organizmów). Determinują go również: grawitacja, fazy Księżyca, pływy morskie, ciśnienie atmosferyczne itp.