Cietrzew
Większość ptaków w okresie godowym łączy się w pary, które później zajmują się wspólnie wychowywaniem potomstwa. Takie ptaki nazywamy monogamicznymi. Cietrzew należy do mniej licznej grupy ptaków poligamicznych, to jest takich, których samiec parzy się z kilkoma samicami. W wychowywaniu piskląt jednakże udziału nie bierze. Samice cietrzewia, zwane cieciorkami, zakładają gniazda daleko od siebie, jest więc niemożliwe, aby wszystkich chronił. Po prostu nie podobałby. Wszystkie ptaki monogamiczne bronią swojego terytorium przed innymi osobnikami tego samego gatunku. Jeśli na terytorium jednego kosa wtargnie w okresie godowym inny kos, dochodzi do gwałtownej bójki i intruz musi ustąpić pola. Samce cietrzewia zwane kogutami, zachowują się inaczej, bo kilku gniazd z wysiadującymi jaja cieciorkami nie udałoby się im obronić. Przez wiele lat bowiem od marca co dnia przed brzaskiem zlatują się ciągle na to samo miejsce zwane tokowiskiem. Jest nim łąka, pole lub wrzosowisko ukryte pośród lasów. Każdy kogut na tokowisku wybiera sobie teren i przybrawszy charakterystyczną postawę i wydając głośne okrzyki broni go przed innymi cietrzewiami. Nie broni więc własnego gniazda z otaczającym je terenem, lecz fikcyjnego terytorium, na którym tokuje. Cała troska o potomstwo spada na samicę. Sama w lesie pod krzewami albo wśród wrzosów wygrzebuje zagłębienie w ziemi, wrzuca do niego parę listków czy źdźbeł trawy i od kwietnia do czerwca znosi w nim 4-14 brązowo i rudo nakrapianych jaj. Wysiaduje je przed 25-27 dni. W kilka godzin po wylęgnięciu się cieciorka prowadzi pisklęta tam, gdzie można znaleźć pożywienie. Zbierać je potrafią już same. Kiedy rozlega się ostrzegawczy głos matki, rozpłaszczają się na ziemi. Rudowobrązowe upierzenie umożliwia im doskonałe maskowanie się. Cietrzew jest gatunkiem osiadłym. Zamieszkuje na skrajach lasów, porębach, na polach obsianych gryką. Żywi się pokarmem roślinnym. Latem zjada mnóstwo bezkręgowców, które są podstawowym pokarmem piskląt. W Polsce cietrzew występuje nielicznie. Spotkać go można na Białostocczyźnie, Lubelszczyźnie i Kielecczyźnie. Jest ptakiem łownym objętym okresem ochronnym.
Bażant
Podobnie jak cietrzew, to również ptak poligamiczny. Od marca do maja gromadzi wokół siebie od 5 do 10 samic, z którymi się parzy. Nie uczestniczy jednak w procesie opieki nad potomstwem, co najwyżej wdaje się w bójkę z innym samcem, który chciałby mu uprowadzić którąś z jego samic. Samica bażanta już w kwietniu zaczyna się rozglądać za miejscem odpowiednim na założenia gniazda. Buduje je zawsze na ziemi gdzieś w zagajnikach, na skraju lasu, na zarośniętej między lub też w polnych i łąkowych zaroślach. Jedna samica wygrzebuje tylko płytki dołek, w którym układa byle jakie łodygi. Inna znów splata wokół zagłębienia w ziemi ładny i schludny wianek w trawy i liści. Najczęściej gniazdo jest ukryte pod małymi krzewami. Samica składa 10-12 jaj, wyjątkowo 18, o oliwkobrunatnej lub szaroniebieskiej barwie. Po zniesieniu każdego jaja upuszcza gniazdo, przykrywając je delikatnie roślinnością. Zaczyna wysiadywać, kiedy zniesie już ostatnie. Na jajach jednak nie siedzi nieprzerwanie przez całą dobę. Niekiedy opuszcza gniazdo, ale jednak zawsze wraca do niego i nadal wysiaduje. Trwa to 25-26 dni. Na dzień albo dwa dni przed wylęgiem w gnieździe zaczyna się dziać coś dziwnego. Pisklęta w jajach są już ukształtowane i popiskując i uderzając w skorupkę dziobami od wewnątrz dają znać że są gotowe do wyjścia na świat. Może obawiają się, aby matka przedwcześnie ich nie opuściła.