Zanieczyszczenia powietrza.

Zanieczyszczeniami powietrza nazywamy wszelkie substancje (gazy, ciecze, ciała stałe), które znajdują się w powietrzu atmosferycznym, ale nie są jego naturalnymi składnikami oraz substancje będące jego naturalnymi składnikami ale występujące w znacznie zwiększonych ilościach.

Do zanieczyszczeń powietrza należy zaliczyć zanieczyszczenia akustyczne - hałas ; dotyczy on głównie dużych miast. Źródła zanieczyszczeń powietrza można podzielić ze względu na pochodzenie na dwie grupy:
- pochodzenia naturalnego
- zanieczyszczenia powstałe na skutek działalności człowieka

Do momentu gwałtownego rozwoju przemysłowego praktycznie wszystkie zanieczyszczenia były pochodzenia naturalnego : powstały one m.in. w wyniku wybuchów wulkanów, pożarów lasów i stepów, parowania słonych wód mórz i oceanów.

Polska należy do tych krajów Europy, które mają najbardziej zanieczyszczone powietrze. Zaniezczyszczenie powietrza atmosferycznego w Polsce rosło systematycznie od 1979 r. Sektor energetyczny stanowi główne źródło zanieczyszczenia w Polsce. Oprócz tego jakość naszego powietrza w znacznym stopniu obniżają:
- motoryzacja - źródło zanieczyszczeń tlenkami azotu ;
- przemysł (hutniczy, materiałów budowlanych, a zwłaszcza chemicznych);
- opylanie pól środkami ochrony i wysiewanie nawozów;
- hałdy i składowiska odpadów;
- emisja zanieczyszczeń z zagranicy.

Największe ilości substancji zanieczyszczających powietrze powstaje w wyniku spalania paliw kopalnych (węgiel kamienny, brunatny, ropa naftowa, gaz ziemny). Skutkiem tego jest wydzielanie do atmosfery olbrzymich ilości gazów spalinowych (tlenki węgla, tlenki siarki, tlenki azotu oraz pyłów, popiołów oraz sadz. Zanieczyszczenia powietrza są ubocznym skutkiem wilu przemysłowych procesów technologicznych. Szkodliwe substancje chemiczne są wydzielane do atmosfery przez gałęzie przemysłu chemicznego. Huty, kopalnie, cementownie wytwarzają duże ilości pyłów i innych drobnych ciał stałych zanieczyszczających powietrze atmosferyczne. Na zanieczyszczenie atmosfery wpływa nawet przemysł rolno - spożywczy. Wraz z wytwarzaniem niektórych produktów (np. mączka rybna) emitowane są odory - substancja o bardzo nieprzyjemnym zapachu. Znaczny udział w zanieczyszczaniu powietrza ma komunikacja, głównie transport kołowy. Spaliny pojazdów zawierają m.in. tlenki azotu, siarki, związki ołowiu.

Kwaśne deszcze - to problem ekologiczny, który nie zna granic - nawet Arktyka nie jest wolna od zanieczyszczeń, które wywołują kwaśne deszcze. Ich źródłem są pojazdy samochodowe, gospodarstwa domowe, fabryki i elektrownie. Kwas w deszcze powstaje powstaje głównie z dwóch pierwiastków : siarki i azotu. Siarka występuje w węglu kamiennym i ropie naftowej. Podczas spalania tych substancji wydziela się dwutlenek siarki, który zmieszany z kroplami wody w chmurach tworzy kwas siarkowy. W czasie spalania zawarty w powietrzu i w samych paliwach azotowych azot wiąże się z tlenem dając tlenki azotu, które reagują z cząsteczkami wody, w wyniku czego powstaje kwas azotowy. Częsc kwasu siarkowego i azotowego opada w miejscu ich powstawania, część może być przenoszona przez wiatr na odległość tysięcy kilometrów. Tlenki siarki i azotu mogą być w krótkim czasie wymywane z powietrza dzięki opadom atmosferycznym. W przypadku braku opadów oba te gazy mogą mogą się przyczynić do wtórnego zanieczyszczenia tworząc smog.

Smog - powstaje w słoneczne, bezwietrzne dni ze spalin samochodowych. Transport lotniczy przyczynia się do zanieczyszczenia dolnych warstw stratosfery i może być jedną z przyczyn powstawania dziury ozonowej. Powłoka ozonowa występująca w stratosferze jest naturalnym filtrem chroniącym organizmy żywe przed szkodliwym promieniowaniem ultrafioletowym. Przyczyną niszczenia warstwy ozonowej jest związek chemiczny zwany freonem.

Rozbudowa wielkich miast powoduje zniszczenie środowiska naturalnego. Powstające nowe bloki, osiedla to tłumy ludzi, którzy tworzą ogromne hałdy śmieci. Przy spalaniu śmieci w miejskich spalarniach powstają produkty uboczne tzw. dioksyny. Do sztucznych, wodnych zbiorników odprowadzane są ścieki komunalne i przemysłowe, które zanieczyszczają wodę, a parując przedostają się do atmosfery. Źródłem zanieczyszczeń powietrza są gospodarstwa domowe. Emitują one do atmosery gazy powstałe w wyniku spalania węgla służącego do ogrzewania budynków mieszkalnych.Skutki zanieczyszczeń powietrza:

Zanieczyszczenia powietrza wpływają ujemnie na całe środowisko przyrodnicze. Niszczy zasoby przyrody ożywionej i nieożywionej. Jedną z najbardziej toksycznych substancji emitowanych do atmosfery jest ołów, szkodliwy zarówno dla człowieka, jak i roślin. Na zdrowie człowieka wpływają również niekorzystne wszelkiego rodzaku zanieczyszczenia pyłowe, które powodują choroby układu oddechowego oraz aletrgie. Dwutlenek siarki ma negatywny wpływ na rośliny. Szczególnie narażone na zanieczyszczenia powietrza są lasy. Nadmierne zanieczyszczenie powietrza występuje obecnie nad ponad 20% powierzchni Polski, głównie w okolicach okręgów przemysłowych oraz dużych ośrodkach miejskich.

Ochrona powietrza:

Aby nie dopuśćić do zwiększenia się powierzni obszarów katastrofy ekologicznej należy chronić powietrze atmosferyczne przez podejmowanie działań mających na celu ograniczenie emisji zanieczyszczeń do atmosfery.

Zagadnienie związane z ochroną powietrza reguluje ustawa z dn. 31.01.1980 r. o ochronie i kształtowaniu środowiska.

Obecnie zanieczyszczenie powietrza nie jest już niestety tylko problemem lokalnym. Stanowi problem międzynarodowy. W związku z tym podpisywane są umowy międzynarodowe dotyczące ograniczenia emisji szkodliwych gazów i pyłów.