Kultura przełomu XIX i XX wieku.

Na literaturę XIX w. istotny wpływ miały odkrycia naukowe, a zwłaszcza teoria ewolucji Karola Darwina oraz poglądy pozytywistyczne Augusta Comte'a. Uważał on, że jedynie wiedza naukowa ukazuje prawdę o otaczającym świecie, natomiast uczucia, do których dużą wagę przywiązywali romantycy, nie są istotne. W literaturze i sztuce rozwinął się wówczas realizm -nurt, który dokładnie odzwierciedlał elementy życia codziennego. W jeszcze silniejszy sposób do wiernego przedstawienia rzeczywistości- a w szczególności biedy i brzydoty-dążył naturalizm. W powstających w tym czasie powieściach uwieczniono wszechstronny obraz społeczeństwa industrialnego i poruszano problematykę nie tylko warstw najbogatszych, lecz także ludzi ubogich lub pochodzących z marginesu społecznego. Najwybitniejszymi z ówczesnych pisarzy byli Francuzi Emil Zola i Gustave Flaubert oraz Anglik Charles Dickens. Dużą popularnością cieszyły się również powieści Lwa Tołstoja, Fiodora Dostojowskiego i Josepha Condrada. Dzięki szybkiemu upowszechnieniu się umiejętności czytania i polepszeniu warunków materialnych społeczeństw dzieła literackie docierały do coraz szerszych kręgów odbiorców. Częściej i chętniej czytano również czasopisma, w których zamieszczano zarówno aktualne wiadomości, jak i artykuły dotyczące ogólnej wiedzy o świecie. Na łamach prasy publikowano także krótkie odcinki utworów literatury pięknej. Intensywny rozwój czasopiśmiennictwa sprawił, że redakcje z całego świata zaczęły poszukiwać wiarygodnych źródeł informacji. Dostarczały ich pierwsze agencje informacyjne. Do najstarszych i najbardziej znanych należy założona w Wielkiej Brytanii Agencja Reutera. W XIX-wiecznym malarstwie europejskim pojawiło się wiele nowych kierunków artystycznych. W pierwszej połowie stulecia dominowały klasycyzm i romantyzm, jednak pod wpływem przemian społecznych oraz rewolucji przemysłowej zaczął kształtować się realizm. Jego przedstawiciele w swojej twórczości rezygnowali z tematyki mitologicznej i religijnej na rzecz prezentowania scen z życia codziennego. Artyści tego nurtu często ukazywali też niesprawiedliwość społeczną. Jednym z najsłynniejszych przedstawicieli malarzy realistów był Gustave Courbet. W drugiej połowie XIX w. narodził się impresjonizm. Jego nazwa pochodzi od tytułu obrazu Claude'a Moneta "Impresja-wschód słońca". Reprezentanci tego kierunku utrwalali w swoich dziełach subiektywne wrażenia wzrokowe. Te ulotne odczucia próbowali uwiecznić m.in. na malowniczych pejzażach za pomocą czystych barw, zbliżeń i nieostrych konturów. Do grona najwybitniejszych twórców tego nurtu, oprócz Claude'a Moneta, należeli Auguste Renoir i Edgar Degas. Impresjoniści zapoczątkowali okres dynamicznego rozwoju sztuk plastycznych oraz poszukiwań przez twórców nowych środków wyrazu. W architekturze nawiązywano do stylów historycznych i naśladowano estetykę minionych epok. Nurt ten nazywano historyzmem. Powstawały wówczas budowle w stylach neoromańskim i neogotyckim, podobne do zabytków średniowiecznych. Do architektury wieków późniejszych nawiązywały budynki neorenesansowe i neoklasycystyczne. Pod koniec XIX w. zaczęto jednak odchodzić się od inspiracji stylami historycznymi. W wyniku poszukiwania nowych rozwiązań ukształtowała się secesja, dla której charakterystyczne były bogate zdobienia o motywach roślinnych i zwierzęcych, a także falująca i opływowa linia. Kierunek ten zdominował architekturę wnętrz, rzemiosło artystyczne, meblarstwo, malarstwo i witraż przełomu XIX i XX w. Wykorzystanie nowych wynalazków w dziedzinie komunikacji, wzrost dochodów niższych warstw społecznych i demokratyzacja życia publicznego spowodowały, że kultura zaczęła docierać do coraz liczniejszej grupy odbiorców. W ten sposób narodziła się kultura masowa.