"Pan Tadeusz" - charakterystyka bohaterów

Jacek Soplica – popularny i ceniony wśród szlachty za swą odwagę, bezpośredniość i zdolności rycerskie. Dzięki temu był częstym gościem w domu Horeszków i cieszył się przychylnością magnata. Za bardzo jednak spoufalił się ze Stolnikiem marząc o małżeństwie z jego córką. Doznał upokorzenia dostając czarną polewkę. Ta sytuacja całkowicie zmieniła jego hulaszcze życie, pełen nienawiści i dumy nie przyznał się do uczucia. Doprowadza to do jego małżeństwa z pierwszą napotkaną kobietą. Choć silny fizycznie, Jacek okazał się być niezbyt odporny psychicznie. Popadł w alkoholizm unieszczęśliwiając przy tym niewinną kobietę. Wkrótce jego małżonka umarła, a Jacek pozostał sam z synem-Tadeuszem. Urażona ambicja pchnęła go do popełnienia zbrodni na niedoszłym teściu, która odcisnęła piętno na całym jego życiu. Jacek utracił dobre imię, został uznany za zdrajcę, w wyniku czego opuścił Soplicowo. Nastąpiła jego wewnętrzna przemiana, wstąpił do zakonu, gdzie pod kapturem i przybranym imieniem (Robak) zerwał ze swoim dotychczasowym życiem. Stał sie dojrzałym, mądrym człowiekiem, który dba o dobro ojczyzny i jest pełen nadziei na odzyskanie niepodległości. Nie stracił swoich umiejętności żołnierskich, co udowodnił, gdy uratował Hrabiego podczas polowania i Gerwazego w czasie bitwy z Rosjanami. Jacek bardzo kochał swojego syna, dbał o niego i jego wychowanie, nie ujawnił mu jednak swojej tożsamości. Jacek Soplica w obliczu śmierci zapragnął uzyskać przebaczenie od sługi Horeszki-Gerwazego, uważał że tylko w ten sposób w pełni zmaże swą winę i będzie mógł stanąć przed Bogiem. Stwarzając postać Jacka Mickiewicz przedstawia wzór dla polskich patriotów. Zaznacza, że każdy popełnia błędy, ale jeśli tylko ma wolę walki i chęć odmienienia swego życia na lepsze, może stać się jednym z walczących o narodową wolność. W filmie: Bogusław Linda.

Tadeusz – syn Jacka Soplicy, bratanek Sędziego. Pojawił się na początku utworu, 20-letni młodzieniec wrócił z Wilna, gdzie pobierał nauki. Był przystojny, sprawny fizycznie, wolał rzemiosło żołnierskie, niż naukę. Został wychowany w duchu miłości do ojczyzny, otrzymał imię na cześć Tadeusza Kościuszki. Przeżywał miłosne rozterki, dał się wciągnąć w miłosną grę Telimeny, był jednak szczerze zakochany w Zosi. Przekładał dobro ojczyzny nad osobiste szczęście, dlatego wyjechał, by walczyć za naród. Wrócił, aby stać się dziedzicem Soplicowa. Poślubił Zosię, a nadając akt uwłaszczenia chłopów stał się wzorem nowoczesnego demokraty. Michał Żebrowski

Sędzia – stary kawaler, brat Jacka Soplicy (po jego wyjeździe przejął opiekę nad Soplicowem, Tadeuszem i córką Ewy Zosią). Był bardzo dobrym gospodarzem, dbał o swych gości, a najbardziej cenił sobie ład i porządek oraz przestrzeganie hierarchii panującej w społeczeństwie szlacheckim. Z jednej strony był to człowiek nieustępliwy w sporze o zamek, z drugiej zaś patriota i strażnik tradycji. Miał swoją tajemnicę – ciągle pamięta o wielkim uczuciu do Marty, która zmarła nim zdążyli sie pobrać. Andrzej Seweryn

Hrabia – potomek Stolnika Horeszki. Był przystojnym, młodym arystokratą, który zachwycał się cudzoziemskimi krajobrazami, które mógł podziwiać dzięki swej zamożności. Nie rozumiał staropolskiego przywiązania do kontusza, sam ubierał się po angielsku. Zachwycało go jedynie to co obce, litewskie niebo określał jako nijakie. Zwrócił uwagę na Zosię, jednak gdy nie znalazł z nią wspólnego tematu zwrócił wzrok ku Telimenie. Był też patriotą, walczył dzielnie w obronie ojczyzny, wstąpił w szeregi Księstwa Warszawskiego, skąd wrócił jako pułkownik. Marek Konrad

Telimena – opiekunka Zosi. Jej wiek nie jest podany, była jednak już nie pierwszej młodości. Kobieta miała wysokie mniemanie o sobie, uważała się za światową damę, ubierała się bardzo ozdobnie. Typowa kokietka i intrygantka, omotała Tadeusza, obiecała wyjść za mąż za rejenta, związała się z Hrabią. Poszukiwała męża, ale nie mogła się zdecydować kogo wybrać, zależało jej zwłaszcza na zamożności wybranka. Była przywiązana do Zosi jak do córki, nie obeszło się jednak bez kobiecej zazdrości, gdy jej wychowanka spodobała się Tadeuszowi. Jej postać to przede wszystkim humorystyczne epizody, np. Scena z mrówkami. Grażyna Szapołowska

Zosia – wnuczka Horeszki, córka Ewy. Dziewczyna najwięcej czasu spędzała w ogrodzie i na opiekowaniu się dziećmi. Zaczęła być wprowadzana na salony, gdy skończyła 14 lat. Nie była wykształcona, ani nie znała wielkiego świata, lecz dobrze wychowana, skromna Zosia zyskała uczucie Tadeusza. Pojawiła się w ostatniej scenie w ludowym litewskim stroju akcentując narodowy aspekt epopei. Alicja Bachleda-Curuś

Jankiel - stary Żyd, w którego karczmie przesiaduje szlachta. Był człowiekiem mądrym, odwodził szlachtę od ataku na Soplicowo. Człowiek poczciwy, znany z gry na cymbałach, był też gorącym patriotą. Po bitwie w Soplicowie przepadł bez wieści, by pojawić sie w szeregach wojska polskiego. Mickiewicz wprowadził postać Żyda Jankiela, ponieważ wierzył przedstawienie go jako patrioty oddanego dla Polski, zmieni to, że ogół żydowski sympatyzował z Rosją, nie zaś z Polakami i Napoleonem. Władysław Kowalski 

Maciek Dobrzyński – 72-letni przywódca szlachty dobrzyńskiej. Był dla wszystkich wielkim autorytetem, pouczał, udzielał rad, a jego zdanie bardzo się liczyło. Często zmieniał stronnictwa polityczne, był konfederatom barskim i popierał Stanisława Augusta dopóki ten nie stanął po stronie Targowicy. Był człowiekiem spokojnym, konkretnym. Jako pierwszy rozpoznał w postaci księdza Robaka Jacka Soplicę. Pozwalał sobie ma krytykowanie szlachty a nawet Napoleona. Był jedynym spośród bohaterów poematu, który nie podziela powszechnego entuzjazmu dla idei odzyskania niepodległości u boku Napoleona. Nie ufa cesarzowi Francuzów, uważając, że dla Polski polskiego trzeba bohatera.