Kwestia edukacji w polityce społecznej

Aktualność kwastii edukacji. Kwestia dostępności edukacji- terytorialnej i materialnej. Na tym tle w Polsce zaczęła się zmniejszać bariera terytorialna, a zyskała na znaczeniu bariera materialna. Niektórzy badacze formują tezę, że pod względem kwestii społecznej i jej rozwiązania wróciliśmy do czasów sprzed kilkunastu lat(mniej więcej XX lecie międzywojenne) Pojawiają się nowe bariery dostępności- głównie materialne. Drugie założenie- kwestia jakości kształcenia i dostosowanie systemu edukacji do potrzeb gospodarki i tym samym do struktury rynku pracy.
Struktura wykształcenia Społ. Polskiego. W ostatnich latach znacznie się to poprawiło. Gdybyśmy wzięli pod uwagę % ludzi z wyższym wykształceniem- 2002- 10%, 2011- 17%. Kobiety są lepiej wykształcone ale na rynku pracy mają gorzej, inna dysproporcja to „niedokształcenia” osób ze wsi.
Czynniki wpływające na zmiany: Terytorialna dostępność szkół wyższych, Wzbogacono szkolnictwo o szkoły komercyjne i społeczne. W okres transformacji syst, edukacji wszedł jako system dostosowany do gosp. centralnie planowanej.Podlegał: Centralizacji- Centralny nadzór szkół. Nie ma JST do nadzoru, Etatyzacji- biurokracja szkół, Monopolizacja- 90% to szkóły państwowe. Jeden program, który trzeba było zrealizować- Kontrolowanie polityczne szkół. Przekazywano na nie 5% Dochodu narodowego, ale rosnące potrzeby szkolnictwa powodowały, że szkoły były niedofinansowane, większość szła na kadry i administrację. W latach 80- 90% z wykształceniem podstawowym kontynuuje naukę a z tych 90% ok 50% kierowani do Zasadniczych Szkół Zawodowych. Połowa lat 90- Nasz system nie jest odpowiedzią na gosp. wolnorynkową. 1997- 50 % miejsc pracy wymagało wykształcenia zasadniczego zawodowego.
Reforma systemu edukacji i jej przeobrażenia z lat 90 jest reforma z 1.IX 1999r . Wcześniej 3D- Demonopolizacja- pojawiają się szkoły prywatne i społeczne. Oznacza również demonopolizację treści nauczania, Decentralizacja- zaczęto przekazywać szkolnictwo w kompetencje ST. 1999- W kompetencjach gminy.. Reforma administracyjna- dalszy podział kompetencji jeśli chodzi o szkolnictwo.- celem szkoły dla samorządu i Demokratyzacja- Zaczęto wprowadzać organy przedstawicielskie na każdym szczeblu systemu edukacji, dopuszczono rodziców do wpływu na losy szkół. Hasłem- zwrócić szkołę obywatelom.
Okresy reform: →1990- 1993- w ramach 3D zostały powołane nowe szkoły, zmiany w programach nauczania, również autorskie. Konkursy na dyrektorów szkół, większa autonomia dyrektora szkoły, wprowadzono Rady Rodziców →1993-1997- Właściwie kontynuacja pierwszego tylko inna koalicja. Zaczęto pracę nad reformą systemu szkolnictwa → 1IX 1999- wdrażanie Reformy systemu edukacji
1. Powiązano ją z reformą administracji. Nowe jednostki administracji. Polega na tym, że gminom podporządkowano szkoły podstawowe i gimnazja, powiatom szkoły ponadgimnazjalne, województwu podporządkowano ośrodki doskonalenia zawodowego nauczycieli. Odnosiła się ono(Powiązanie) do kwestii zarządzania i finansowania. Jeśli chodzi o kwestie programowe- zgodność z programami- to kwestia kuratoriów oświaty podzielonych regionalnie i podległych MEN.
2. Wprowadzono nową strukturę systemu edukacji- 6 lat podstawówki, 3 lata gimnazjum. Jakie cele wprowadzenia gimnazjum? Zrealizowano jeden- podobieństwo do systemu międzywojennego. Inne to zrównanie poziomów ze szkół podstawowych. Jednak powielano w nich materiał z podstawówek. Kolejny cel to odseparowanie młodszej młodzieży- 13- 15 od 7- 8 latków. Większość gimnazjów jest jednak przy podstawówkach. Argumenty przeciw gimnazjom- skrócenie czasu w podstawówkę- 6 lat zamiast 8 i obniżenia w ten sposób poziomu edukacji w społeczeństwie.
3. W ZSZ będzie kontynuować naukę 20% absolwentów gimnazjów. Badania- ZSZ kształci bezrobotnych dlatego zmieniamy proporcję absolwentów. W konsekwencji okazało się, że to ograniczenie przysporzyło problemy Po pierwsze zaczęło brakować na rynku pracy osób po ZSZ. Tutaj pojawia się kwestia szkolnictwa zawodowego. Istnieją dwa sposoby dostosowywania szkolnictwa do rynku pracy. Pierwszy to koncentracja na konkretnym zawodzie niezależnie od poziomu wykształcenia. Drugi sposób to koncentracja na upowszechnianiu wykształcenia na poziomie średnim dając większe możliwości zawodowe- większa mobilność, możliwość przekwalifikowania. Który z tych sposobów jest skuteczniejszy- jeden i drugi ma swoje zalety.
4. Każdy etap edukacji kończy się egzaminem poświadczającym zdobycie kompetencji
5. Dążono do zmiany statusu zawodowego nauczycieli- 4 etapy. Nauczyciel stażysta, nauczyciel kontraktowy, nauczyciel mianowany i nauczyciel dyplomowany(Profesor oświaty)
Nakłady na szkolnictwo- 2011r- 5,07% PKB. W 2002 r- wprowadzono nową zasadę finansowania szkół- subwencję budżetową od ilości uczniów.
6. Nowa Matura- 30% zamiast oceny 3
Polityka Edukacyjna i Rynek Pracy. Polityka edukacyjna- oddziaływanie państwa na system szkolnictwa i szkolnictwa ustawicznego(dorosłych)- system szkolnictwa ma być służebny wobec państwa i dopasowany do rynku pracy.
Bariery: Kwestia finansowania- początek transformacji 3%, postulaty wszystkich obozów politycznych podniesiono do 5%, Kwestia upowszechnienia edukacji przedszkolnej u dzieci do lat 6- 50% ok. mniej niż w krajach EU.
Modele systemu szkolnictwa obowiązkowego w Europie:
Model późnej selekcji- Skandynawia- Dania- „długa podstawówka”
Model wczesnej selekcji- RFN- „krótka podstawówka” a potem szkoły II stopnia później szkoła średnia
Pośredni- UK i Polska po reformie- Skracanie czasu nauki ale kształcenie obowiązkowe dwuetapowe- Szkoła podstawowa i gimnazjum.
Szkolnictwo wyższe. 1990- zmiany w szkolnictwie wyższym. Wprowadzono autonomię uczelni wyższych. Rektor i prorektorzy wybierani przez stanowiska akademickie. Drugi aspekt to większa samodzielność finansowa- co jednak skutkuje tym, że wprowadza się płatne studia- nawet na uczelniach publicznych.