Akcja powieści rozgrywa się w latach 1399-1410 od śmierci królowej Jadwigi do bitwy pod Grunwaldem. Ostatni rozdział,mający charakter epilogu przedstawia wydarzenia Maćka i Zbyszka po zakończeniu bitwy.Henryk Sienkiewicz pisząc "Krzyżaków" opierał się na historycznych dokumentach:kronikach Kromera,Bielskiego,Krzyżackich dokumentach,a przede wszystkim na słynnej kronice Jana Długosza "Dzieje Polski".Autor przygotowywał sie do napisania i pisał powieść przez 10 lat.Początkowo powieść ukazywała się w odcinkach w tygodniku ilustrowanym.Wydanie książkowe ukazało się w roku 1900.
W powieści przeplatają się fikcojnalne wątki,epizody i postacie z wydarzeniami oraz bohaterami historycznymi.Granice między historią,a zmyśleniem zasierają się.Autor wplata wątki historyczne w wątki fikcjonalne i na odwrót.Przykładem jest choćby scena śmierci kunona Lichtenstaina(postać historyczna),ktry ginie z ręki Maćka z Bogdańca (postać fikcjonalna).Zgodnie z prawdą historyczną są wszystkie najważniejsze dla losów Polski i Litwy wydarzenia;wokól wątków historycznych toczą się wątki przygodowe i romansowe.Sienkiewicz tworzył powieść w okresie,gdy Polska była pozbawiona państwowości,suwerenności,dlatego zależało mu na ukazaniu takich wydarzeń z Polski,które świadczyły o dawnej ich potędze i mogły inspirować wspólczesnych Polaków do walki o niepodległość.Sienkiewicz zastosował czarno-biały obraz rzeczywistości.Polscy rycerze ukazani są bez wyjątku jako szlachetni,sprawiedliwi,bohaterscy,odważni,natomiast rycerze zakonni z nielicznymi wyjątkami przedstwaieni są w negatywnym świetle."Krzyżacy" są cennym źródłem wiedzy historycznej przede wszystkim ze względu na to,że dość wiernie odtwarzają historyczne realia,mentalność ludzi średniowiecza.
Dodatkowe porównanie:
a)wydarzenia
-Historia:śmierć królowej Jadwigi w 1399r.;powstanie na Żmudzi w 1401 roku;Bitwa pod Grunwaldem w 1410 roku;mianowanie Ulyk von Jungingen'a na mistrza zakonu Krzyżackiego w 1407 roku;śmierć wielkiego mistrza w 1410 roku
-Zmyślenie:Wszystkie wydarzenie związane z postaciami fikcojonalnymi(Zbyszkiem,Maćkiem,Jagienką,Danusią,Jurandem i.in.)np.ślub Danusi i Zbyszka,Porwanie Danusi,Poszukiwania Danusi,Śmierć Danusi,Atak na posła krzyżackiego,Skazanie zbyszka,Ślub Jagienki ze Zbyszkiem itd.)
b)postacie
-Historyczne(historia):Królowa Jadwiga,Król Władysław 2 Jagiełło,Książe Witold,Księżna Anna Danuta,Księżna Aleksandra,Książe Ziemowit,Powała z Taczewa,Zawisza Czarny z Grabowa,Zyndram z Maszkowic,Konrad von Jungingen,Urlyk von Jungingen,Kuno von Lichtenstein,Ksiąze Janusz Mazowiecki
-Fikcjonalne(zmyślenie):Zbyszko z Bogdańca,Maćko z Bogdańca,Jurand ze Spychowa,Danusia Jurandówna,Jagienka ze Zgorzelic,Hlawa,Zych ze Zgorzelic,Sanderus,Jaśko z Tulczy,Cztan,Wilk i.in.