Zmiany terytorialne na początku istnienia panstwa piastowskiego

Kształt terytorialny państwa polskiego zmieniał się w trakcie panowania dynastii piastowskiej wielokrotnie.

Zmiany te były powodowanie przez dwa procesy historyczne - w pierwszym etapie narodziny państwa i powstanie nowego centrum władzy powodowało konieczność zbudowania nowego obszaru wpływu. Drugim istotnym zjawiskiem był normalny ruch na rynku polityki międzynarodowej. Zmiany stref wpływów następowały na drodze dyplomatycznej np. Zjazd Gnieźnieński lub konfliktów zbrojnych z sąsiadami ówczesnej Polski: Czechami, Cesarstwem Niemieckim i Księstwem Ruskim, Węgrami.
Granice państwa zmieniały się znacząco w zależności od władcy przykładowo za panowania Bolesława Chrobrego (992-1025), obszar państwa znacznie się powiększył, gdyż dzięki dobremu zorganizowaniu państwa i pomyślnie rozstrzygniętej wojnie polsko-niemieckiej (1002-1018) udało mu się przyłączyć do Polski Milsko i Łużyce, a później także Grody Czerwieńskie. Z kolei jego następcy - Mieszkowi II Staremu nie udało się utrzymać tak mocnego państwa - stracił nie tylko zdobycze ojca, ale także Morawy i Słowację.
Na czas panowania Piastów przypadł też okres rozbicia dzielnicowego, który w istotny sposób zaważył na przynależności części terenów do Polski (np. Śląska).
Analizę dynamiki zmian terytorium Polski najłatwiej prześledzić w porządku chronologicznym.
W IX wieku nad górną Wisłą zamieszkiwali Wiślanie, nad Odrą plemiona śląskie , nad Wartą Polanie, Mazowszanie nad środkową Wisła i Pomorzanie, których tereny rozciągały się między dolną Odrą, dolną Wisłą, Bałtykiem i Notecią. Na obszarze, na którym powstało państwo polskie zamieszkiwali również Lędzianie (nad Sanem i Wieprzem) oraz Goplanie (Kujawy).
W IX wieku powstają na skutek konsolidacji plemion dwa państwa o charakterze plemiennym: Wiślan i Polan.
Państwo Wiślan leżało nad górną Wisłą, obejmowało teren Małopolski, jego centralnymi punktami były dwie osady: Wiślica i Kraków. Państwo to zostało podbite przez księcia wielkomorawskiego Świętopełka, potem włączone do Państwa Wielkomorawskiego, a po jego rozpadzie w X wieku znalazło się pod panowaniem Czech.
O państwie Polan z przekazów historycznych posiadamy niewiele wiadomości, wiadomo jedynie, że w 963 roku władca Polan Mieszko toczył walkę o dolną Odrę z plemieniem Wieletów.
W kronice Galla Anonima znajdujemy informację o przodkach Mieszka, którzy panowali w Gnieźnie stopniowo podporządkowując sobie coraz więcej terenów.
Za panowania Mieszka państwo Polan obejmowało: Wielkopolskę, Gniezno, Poznań, Kruszwicę, tzw. ziemię łęczycko- sieradzką , Mazowsze, ziemie między Wisłą, a Bugiem.
Około 964 roku zdobył on Pomorze i Ziemię Lubuską.
W 966 roku Mieszko przyjmuje chrzest, żeni się z księżniczką czeską Dobrawą, która wnosi w posagu Śląsk. Przyjęcie przez Mieszka chrztu miało wielkie znaczenie polityczne. Dało ono pierwszeństwo w chrystianizacji nowopowstałego państwa przed Ottonem I. Spowodowało, że państwo polskie nie zostało uzależnione od Cesarstwa Niemieckie. Narzucenie przez Mieszka nowej religii spowodowało ujednolicenie państwa, wprowadzenie jednej spójnej administracji. W efekcie chrztu państwo pod względem religijnym stało się podległe bezpośrednio Papieżowi. Dokumentem świadczącym o bezpośrednim podporządkowaniu się władzy papieskiej jest Dagome iudex z 990 mówiący o nadaniu państwa gnieźnieńskiego Papieżowi. Chrzest spowodował też sprowadzenie do Polski Benedyktynów, a potem Cystersów, a wraz z nimi rozwój nauki, piśmiennictwa i kultury. Odtąd bowiem językiem oficjalnym staje się łacina.
Dzięki przyjęciu wiary katolickiej państwo polskie stało się znaczącym państwem w Europie, z którą łączy ją teraz wiara, a także język. Staje równorzędnym partnerem dla swych sąsiadów- Cesarstwa Niemieckiego czy Czech. Od tej chwili zaczynają się także konflikty zbrojne o przynależność terenów przygranicznych Cesarstwem Niemieckim, Czechami, Rusią i Prusami.