Przedwiośnie

"Przedwiośnie" Żeromskiego
1. Czyje losy uświadamiają Cezaremu Baryce okrucieństwo i tragizm rewolucji?

a) matki
b) młodej Ormianki
c) własne
d) najlepszego przyjaciela

odpowiedź: a), b)

komentarz:

Młody Cezary Baryka początkowo zachwyca się rewolucją. Biega na wiece i przyjmuje za swoje wszystkie tezy rewolucjonistów. Ale tragiczne losy dwóch kobiet: własnej matki i młodej, pięknej Ormianki uświadamiają mu okrucieństwo rewolucji, jej niesprawiedliwość społeczną i wysokie prawdopodobieństwo niewinnej śmierci.

2. Które z poniższych utworów to wyłącznie utwory Stefana Żeromskiego?

a) Popiół i diament, Uciekła mi przepióreczka, Dzieje grzechu
b) Generał Barcz, Rozdzióbią nas kruki, wrony…, Przedwiośnie
c) Ludzie bezdomni, Popioły, Zmierzch, Zapomnienie
d) Syzyfowe prace, Wierna rzeka, Turoń

odpowiedź: c), d)

komentarz:

Stefan Żeromski to jeden z najważniejszych i największych polskich powieściopisarzy. Jego utwory po prostu trzeba znać! Należy pamiętać, że twórczość tego pisarza wykracza poza ramy jednej epoki. W punkcie b) mamy powieść Generał Barcz autorstwa Juliusza Kadena-Bandrowskiego (to z niej pochodzi słynne określenie o odzyskaniu przez Polskę niepodległości: radość z odzyskanego śmietnika. W punkcie a) z kolei zaplątała się powieść Jerzego Andrzejewskiego.

3. Tytuł powieści Przedwiośnie oznacza:

a) metaforę młodości i naiwności głównego bohatera
b) metaforę sytuacji Polski tuż po odzyskaniu niepodległości
c) nawiązanie do tytułów poszczególnych tomów Chłopów Władysława Reymonta
d) trudno powiedzieć

odpowiedź: b)

komentarz:

Przedwiośnie to pora roku typowa dla naszej strefy klimatycznej, często określana też jako „przednówek”. To okres
przejściowy pomiędzy zimą i wiosną, kiedy stopniałe śniegi bezlitośnie obnażają brzydotę i szarość świata, ale są jednocześnie zapowiedzią obudzenia przyrody i nadejścia wiosny. Tytuł powieści stanowi metaforę sytuacji politycznej i społecznej w Polsce po odzyskaniu niepodległości i odwołuje się do odbudowy państwowości.

4. Ostatnia część powieści nosi tytuł:

a) Szklane domy
b) Wiatr od wschodu
c) Marsz na Belweder
d) Rozdarta sosna

odpowiedź: b)

komentarz:

Ostatnia część powieści opisuje losy Cezarego Baryki po powrocie do Warszawy. Na bohatera duży wpływ mają w tym czasie Szymon Gajowiec i Antoni Lulek – uosabiają oni dwie różne koncepcje odbudowy Polski. Ostatnia scena książki to słynny marsz na Belweder, którego sens wielokrotnie autor musiał tłumaczyć.

5. Stefan Żeromski w Przedwiośniu:

a) próbuje przekonać społeczeństwo do rewolucji
b) krytycznie odnosi się do idei rewolucji
c) opisuje rewolucję i nie ujawnia swojego zdania
d) broni idei rewolucji

odpowiedź: b)

komentarz:

Stefan Żeromski na kartach powieści z pewnością nie nakłania nikogo do rewolucji. Obraz rewolucji w Baku jest przecież tragiczny i przerażający. Pewne sygnały w powieści można natomiast odczytywać jako krytyczną ocenę pisarza dla tego typu rozwiązań. Takim tropem jest na przykład nazwisko komunisty Antoniego Lulka. Zaczerpnięte zostało ono z botaniki, gdzie oznacza zioło o trujących właściwościach. Być może ma to wskazać przekonanie pisarza o szkodliwości idei rewolucyjnej? Warto też zwrócić uwagę na ostatnią scenę powieści – marsz na Belweder. Wielokrotnie po wydaniu książki Żeromski musiał się z niej tłumaczyć, ponieważ zarzucano mu na jej podstawie akceptację dla idei rewolucji, z czym nie ma ona nic wspólnego.