Muzyka programowa

Muzyka programowa, która w przeciwieństwie do muzyki absolutnej jest powiązana z programem literackim, ilustrującym zjawiskami przyrody lub inspirowana ilustracjami zjawisk przyrody. Może też być inspirowana dziełami malarskimi lub rzeźbami. Typowe formy muzyki programowej wykształciły się w XIX wieku, symfonia programowa, uwertura koncertowa, miniatury programowe i ich cykle, np. Obrazki z wystawy na fortepian M. Musorgskiego, inspirowane dziełami malarza W. Hartmana. Jest to muzyka odwołująca się do skojarzeń pozamuzycznych (literackich, ideowych, obrazowych), określonych tytułem dzieła lub dołączonym do niego komentarzem, tak zwanym programem. Inaczej mówiąc - muzyka instrumentalna związana z programem, sugerowanym przez tytuł, motto, komentarz, inspirowanym dziełami poetyckimi. , malarskimi, zjawiskami przyrody itp. Forma muzyki programowej ma odzwierciedlać ów program (fabułę); muzyka programowa rozwinęła się u klawesynistów francuskich, a zwłaszcza w okresie neoromantyzmu. Mianem muzyka programowa określa się też muzykę wokalną zawierającą elementy onomatopeiczne (dźwiękonaśladowcze), np. programowe Chansons C. Jannequina.
Taką muzykę napisał, np. Berlioz – Symfonia fantastyczna czy Czajkowski – Pory roku.