Młodzi contra starzy. Omów na wybranych przykładach spory pokoleniowe.

I. Literatura podmiotu
- Asnyk A., Do młodych, [on-line] Olsztyńskie Towarzystwo Inicjatyw Kulturalnych, Dostępny w Internecie: http://asnyk.kulturalna.com/a-1246.html [2011.02.26]
- Mickiewicz A., Oda do młodości, Warszawa 1998, ISBN 83-7180-614-0
- Reymont W., Chłopi, tom I, Wrocław 1998, ISBN 83-7162-496-4
- Żeromski S., Przedwiośnie, Wrocław 1999, ISBN 83-7162-444-1

II. Literatura przedmiotu

- Lichański S., Chłopi Władysława Stanisława Reymonta, Warszawa 1987, ISBN 83-02-03303-0
- Szypowska I., Przedwiośnie Stefana Żeromskiego, Warszawa 1993, ISBN 83-02-05028-8
- Słownik języka polskiego, pod. red. M. Szymczaka, t. 1-2, Warszawa 1987
[tu: pokolenie; konflikt]
- Świętochowski A., My i Wy, [on-line] Serwis Humanistyczny Hamlet, Dostępny w Internecie: http://hamlet.pro.e-mouse.pl/konlit/index.php?id=swietochowski1 [2011.02.26]


III. Ramowy plan wypowiedzi


1. Określenie problemu
Teza: „Młodzi contra starzy” jako częsty motyw w poezji i literaturze ukazujący rozbieżność poglądów i postaw przedstawicieli różnych epok literackich oraz bohaterów wybranych tekstów.

2. Kolejność prezentowanych treści

Wyjaśnienie terminu „konflikt” oraz „pokolenie”

a) konflikty między przedstawicielami dwóch różnych epok literackich:
- przedstawienie sporu w „Odzie do młodości” - charakterystyka „młodych” i „starych”
- zarzuty „młodych” wobec „starych” - kontrast dwóch światów
- wiersz Asnyka jako chęć złagodzenia konfliktu między romantykami a pozytywistami
b) konflikty między dziećmi a rodzicami:
- przedstawienie postaci Macieja Boryny i Antka Boryny
- motyw sporu w epopei „Chłopi” - konflikt o ziemię i o kobietę
- stosunek rodziców Cezarego Baryki do syna
- zachowanie Cezarego po wyjeździe ojca w stosunku do matki - przemiana wewnętrzna chłopca
- zachowanie młodego Baryki po śmierci matki

3. Wnioski

- Różne podłoża konfliktów (wartości, podział na klasy społeczne).
- Ukazanie konfliktów pokoleniowych w literaturze ma na celu ukazanie różnic między epokami
i poglądów osób w nich żyjących.
- Spór pomiędzy dziećmi a rodzicami jest rzeczą naturalną.


IV. Materiały pomocnicze
- kartka z cytatami



Tematem mojej prezentacji są konflikty pokoleniowe, które są częstym motywem występującym w literaturze i poezji. Zacznę od tego, czym jest konflikt. Konflikt to spór dwóch stron; niezgodność między osobami. Natomiast pokolenie to grupa ludzi będących mniej więcej w tym samym wieku, ukształtowanych przez podobne doświadczenia, przeżycia. Można zatem wydedukować, że konflikt pokoleń to spór między dwoma stronami, których zdania i poglądy różnią się.


Oda
Jednym z utworów najlepiej ukazujących ten motyw jest „Oda do młodości” A. Mickiewicza.
Podstawą konstrukcji wiersza jest kontrast pomiędzy światem młodych i starych. Adresatem utworu jest młodość. Przedstawiciele świata starych, to ludzie niemający w sobie żadnych uczuć, związani z ziemią nie są zdolni do żadnych uniesień. Ich świat jest pokryty mgłą „obszar gnuśności zalany odmętem”, martwy („szkieletów ludy”, „wody trupie”), świat ludzi ospałych, bezczynnych. Zarzuca im egoizm, samolubność. Dla podmiotu na szczęście ten świat odchodzi w przeszłość.
Poeta w powtarzających się apostrofach zwraca się do młodości jako tej, dzięki której ów nowy świat powstanie. Jej panowanie oznaczać będzie nadejście nowej rzeczywistości. Ten nowy świat stworzą młodzi ludzie mający cele wyższe niż ich poprzednicy. Są oni gotowi do wspólnych działań, poświęceń dla innych, potrafią przezwyciężać słabości. Muszą oni podejmować wyzwania, przekraczać dotychczasowe horyzonty i bariery.
Słowa te stanowią także krytykę oświeceniowego sposobu poznawania świata: rozumowego, racjonalnego, wyrażają przekonanie, iż świat należy poznawać drogą intuicji.


Do młodych
Wiersz Asnyka jest apelem do młodzieży okresu pozytywizmu. Autor popiera hasła epoki – hołdowanie nauce, prawdzie i zdobywaniu wiedzy, chce by młodzi aktywnie uczestniczyli w życiu społecznym i rozwijali się, tworzyli nowy świat. Równoczesność jednak Asnyk prosi o szacunek dla tradycji romantycznej, dla osiągnięć przodków, nie chce by zrywano z tym, co było kiedyś.
Nowe pokolenie doskonali się dzięki własnym wysiłkom, ale i dzięki tradycji, temu co już wcześniej zostało stworzone. Poeta słusznie uważał, że każda epoka ma znaczenie w nieustannym rozwijaniu się ludzkości. Przemiany są nieuchronne, one kształtują ludzi, jednak trzeba dążyć do kompromisu, nie negować lat minionych i ludzi w nich żyjących. Asnyk łączył wiarę romantyków z rozwaga, rozsądkiem pozytywistów. Poeta szuka możliwości porozumienia pokoleń romantyków i pozytywistów.


Przedwiośnie
Stosunek Cezarego do matki zmieniał się.
Młody Baryka żył w dobrych warunkach – rodzice zapewniali mi edukację, dbali o syna. Rozpieszczali go, chcieli by był wykształcony. Zatrudniali najlepszych nauczycieli języków, by syn miał w przyszłości łatwiej. Cezary ma dobry kontakt z ojcem, jednak matka jest niewidzialna, jest z boku. Gdy Seweryn Baryka musi wyjechać na wojnę, Cezary widzi w tym wolność, swobodę, ucieczkę od władzy ojca. Do tego dochodzi wybuch rewolucji, która przyczynia się do konfliktu między Cezarym a jego matką, Jadwigą. Kobieta chce dla syna jak najlepiej – wyrusza w miasto, by zdobyć pożywienie i przedmiotu codziennego użytku. Podejmuje wyzwanie jakim jest utrzymanie gospodarstwa. Jednak Cezary ma dość życia poglądami rodziców i tym, czego go nauczono. Chce czuć solidarność między ludźmi, którzy mają inne zdanie. Przez to staje się rebeliantem. Nie słucha matki. Wierzy w moc rewolucji, w to, że siła może przyczynić się do zmiany rzeczywistości. Jadwiga ma jednak inny pogląd na sytuację. Widzi w rewolucji tylko grabież i przemoc. To nie więzy krwi, więc postawa wobec rewolucji decydują o stosunku do matki. Jadwiga stara się namówić syna do zmian i poprawy, jednak ten staje się spokojny tylko na dwa dni. Dopiero, gdy Jadwiga zostaje aresztowana i zmuszona do robót, syn zauważa, ile dla niego zrobiła. Dostrzega, jak zniszczyła ją rewolucja, i jego stosunek do matki zmienia się. Niedługo potem Jadwiga umiera. Ostatni hołd, jaki oddaje matce Cezary, to pochowanie jej. Poza tym po jej śmierci często rozmyśla i wspomina matkę.


Chłopi
Spór między Antkiem a Maciejem Borynami rozgrywa się z dwóch powodów.
Pierwszym jest spór o ziemię.
Antek, jako osoba dorosła, z żoną i dziećmi chce się usamodzielnić, mieszkać „ na swoim”. Ponadto w domu ojca, czuje się jak parobek. Uważa, że jest wykorzystywany. Ciągle czeka, aż ojciec przepisze na niego gospodarstwo. Jednak stary Boryna nie chce tego zrobić. Nie chce isc do syna na wycug. Historia Jagustynki jest dla niego przestrogą. Maciej uważa, że Antek jest zbyt nieodpowiedzialny, by przejąc grunt. Poza tym posiadanie takiej ilości ziemi wiązało się z poważaniem w gromadzie i tradycjami, a Maciej Boryna nie chciał stracić szacunku. By zachować ziemię, postanawia ożenić się z Jagną. Antek nie jest w stanie darować ojcu zapisu ziemi na rzecz nowej żony i przez to dochodzi do bójki między mężczyznami.

Drugi powód konfliktu to Jagna – kobieta, której pożądali obaj Borynowie. To budzi między nimi jeszcze większą złość i nienawiść. Maciej doskonale wie, że Antek i Jagna "mają się ku sobie", a mimo to żeni się z Jagusią. Obu później zżera zazdrość tym bardziej, że młoda Borynowa, będąc żoną starego, nie potrafi odmówić swych wdzięków Antkowi.


Jak widać na przedstawionych przez mnie przykładach, powody konfliktów mogą być różne. Mogą je powodować podziały na klasy społeczne, sprawy sercowe czy idee polityczne. W utworach Mickiewicza i Asnyka daje się zauważyć rozbieżność zdań i poglądów między przedstawicielami różnych epok. Natomiast w „Przedwiośniu” i „Chłopach” występuje spór między dziećmi a rodzicami i warto zaznaczyć, że jest on rzeczą naturalną.



Pytania, jakie mi zadano:
1. Do kogo konkretnie zwraca się Mickiewicz mówiąc 'razem młodzi przyjaciele!'? Co robili Filomaci i Filareci?
2. Co to jest oda?
3. Jakie jest przesłanie Asnyka w wierszu 'Do młodych'?
4. Czym są szklane domy? Czemu Seweryn mówił o nich Cezaremu?
5. Interpretacja końcowej sceny 'Przedwiośnia'.
6. Interpretacja tytułu 'Przedwiośnie'

Dostałam 15/20.