Claude Monet

Urodził się 14 listopada 1840 r. w Paryżu. Był francuskim malarzem, jednym z twórców i czołowych przedstawicieli impresjonizmu. Kiedy miał pięć lat, jego rodzina przeprowadziła się z Paryża do Hawru. Ojciec chciał, aby zajął się rodzinnym interesem, czyli ich sklepem, lecz Claude Monet wolał zostać malarzem. Lata chłopięce Claude spędzał na włóczeniu się po okolicy. Szkołę traktował jak więzienie, dlatego bywał w niej tylko gościem. Na lekcjach zaś jego ulubioną rozrywką było rysowanie karykatur nauczycieli, w czym doszedł szybko do wielkiej wprawy. 15-letni Claude był już znanym w całym mieście karykaturzystą. Podobizny sławnych postaci wykonywał wtedy wyłącznie na zamówienie, każąc sobie za nie płacić nawet 20 franków od sztuki.

W Hawrze zetknął się w roku 1858 z Eugène Boudinem, który stał się jego pierwszym nauczycielem i zachęcił go do uprawiania malarstwa plenerowego. Wkrótce udał się do Paryża, by uczyć się w Académie Suisse. W 1861 roku został wcielony do wojska i wysłany do Maroka. Jak przyznał później, tamtejsze pejzaże przygotowały go do impresjonizmu. W roku 1862, po powrocie ze służby wojskowej, studiował w atelier Charlesa Gleyre'a, gdzie poznał Auguste'a Renoira, Alfreda Sisleya i Frédérica Bazille'a. Wiosną 1863 roku wyjechał wraz z nimi do Barbizon, miejscowości słynącej z faktu, że w jej okolicach działała grupa malarzy pejzażystów. Z Renoirem połączyła Moneta przyjaźń na całe życie i stworzony wspólnie kierunek w malarstwie – impresjonizm.

Po zamknięciu pracowni przez Gleyre'a w 1864 roku Monet wyjechał do Honfleur, gdzie przebywał kilka miesięcy. W tym czasie pogorszyły się znacząco stosunki malarza z ojcem, na co duży wpływ miała decyzja Moneta, by wbrew woli ojca zostać profesjonalnym malarzem.
Monet utrzymywał kontakty z licznymi malarzami: Sisley'em, Bazille'm czy Jongkindem. Razem malowali i wyjeżdżali na plenery (malowanie w plenerze, w naturalnym oświetleniu było nowatorskie i charakterystyczne dla impresjonistów). W tym czasie powstało jego płótno „Kobiety w ogrodzie” (1866-1867).

8 sierpnia 1867 roku urodził mu się syn Jean. W tym czasie Monet borykał się z materialnymi problemami, które doprowadziły go do głębokiego załamania psychicznego i próby samobójczej. 28 czerwca 1870 roku poślubił Camille Doncieux. W sierpniu tego samego roku małżonkowie zdecydowali się na wyjazd do Londynu, co spowodowane było wybuchem wojny francusko-pruskiej. W Anglii Monet zainteresował się malarstwem Williama Turnera i Johna Constable'a. Właśnie w Londynie Monet miał swoją pierwszą indywidualną wystawę (1883). W grudniu 1871 roku wrócił do Francji i zamieszkał w Argenteuil. Dzięki pomocy marszanda Paula Duranda-Ruela, który zakupił w 1872 roku 29 płócien artysty, znacznie poprawił się poziom życia Moneta. Odzyskał równowagę wewnętrzną i mógł skupić się na kształtowaniu własnego stylu. Kupił łódkę, na której zbudował atelier, dzięki czemu mógł pracować na wodzie, która fascynowała go jako temat obrazów. Często portretował również żonę i syna.

W 1872 powstał obraz „Impresja, wschód słońca” Ten słynny obraz eksponowany w 1874 r. na wystawie w Atelier Nadara, dał później nazwę całemu kierunkowi w malarstwie.
Monet w swej twórczości konsekwentnie prowadził studia nad kolorem, światłem i ich wzajemnymi relacjami. W 1874 roku, w związku z kłopotami finansowymi marszanda Moneta, ponownie pogorszyła się i jego sytuacja materialna. Korzystał w tym czasie z pomocy finansowej Maneta. Ze względu na negatywną ocenę impresjonistycznego malarstwa Monet sprzedawał niewiele obrazów. W 1875 roku wraz z Morisot, Renoirem i Sisleyem zorganizował w Hotelu Drouot aukcję obrazów, która zakończyła się antyimpresjonistycznym wystąpieniem, w związku z czym musiała interweniować policja.

5 września 1879 roku zmarła żona artysty. Na jej leczenie wydał prawie wszystkie pieniądze, co jednak nie poprawiło stanu jej zdrowia. Wszystko to ponownie doprowadziło Moneta do depresji. Od roku 1883 zamieszkał w Giverny, gdzie chciał odizolować się od ludzi. Nowe miejsce zamieszkania bardzo pozytywnie wpłynęło na jego samopoczucie. Złożył też wizytę Cezanne'owi w Estaque, kilka miesięcy spędził w Bordighera. Był to dobry okres w życiu Moneta. Powoli zmieniało się nastawienie krytyków do jego twórczości, rosła sprzedaż jego obrazów.

1891 roku zmarł Ernest Hoschedé, kolekcjoner który kupił wiele obrazów artysty. W lipcu 1892 roku Monet poślubił wdowę po nim, Alice, z którą prawdopodobnie już wcześniej miał romans. Rozpoczął się wspaniały okres w życiu Moneta, obfitujący również w sukcesy zawodowe. W dalszym ciągu rozwijał swoje poszukiwania kolorystyczne, tworząc serie obrazów przedstawiających ten sam motyw o różnych porach dnia i roku, w odmiennym oświetleniu: Japoński mostek, Stogi (1891), Topole (1892), Katedra w Rouen (1892-1895), widoki Londynu (Budynek Parlamentu w Londynie), Wenecji oraz Nenufary (1904).

Monet zakupił duży obszar ziemi, gdzie stworzył swój ogród. Dodatkowo w sierpniu 1901 roku otrzymał pozwolenie na zmianę biegu rzeki Ru, co pozwoliło mu na zwiększenie stawu, gdzie mógł hodować ulubione przez niego nenufary, przedmiot całej serii dzieł malarskich jego autorstwa.

Pomimo kłopotów ze zdrowiem, takich jak zawroty głowy i przede wszystkim problemy ze wzrokiem, Monet wyjeżdżał do Londynu i Wenecji, gdzie również malował (powstały tam takie dzieła jak Parlament londyński, czy Pałac Dożów). W 1911 roku zmarła jego druga żona Alice, natomiast w 1914 - syn Jean. Kłopoty ze wzrokiem nasiliły się w 1918 roku, w 1923 malarz poddał się operacji usunięcia katarakty z prawego oka. W tych trudnych chwilach pewnym pocieszeniem było uznanie, jakim cieszyły się teraz dzieła artysty, także wśród osób, które w przeszłości nie ceniły jego sztuki.

Jego twórczość ewoluowała i coraz mniejsze znaczenie miała forma. Malarstwo Moneta zbliżało się do abstrakcji złożonej z barwnych plam. Najważniejsze dla niego stało się światło i wydobywany przez nie kolor. Jego dzieła stanowiły podłoże dla stworzenia pointylizmu przez Seurata. Po operacji Monet musiał nosić okulary, dzięki którym mógł ukończyć ostatnie dzieło z cyklu Nenufary. Stwierdzono jednak u niego nieuleczalny nowotwór lewego oka. Monet zmarł 5 grudnia 1926 roku. Został pochowany na cmentarzu w Giverny.

W ciągu swojego długiego życia Monet osiągnął uznanie krytyków i publiczności oraz stabilizację finansową, a nawet doszedł do sporego majątku.

Claude Monet malował na swych obrazach to, co nieuchwytne i niestałe w naturze: „...iskrzenie światła, błysk wody, przezroczystość powietrza, drżenie liści. Odtwarzać pragnął słońce, zimno, wiatr, mgłę. Złudzenia te były tak silne, że podczas jednej z wystaw Moneta, Edgar Degas, który oglądał właśnie serię obrazów przedstawiających topole,powiedział: „Uciekam! Strasznie tu wieje. Jeszcze trochę, a byłbym podniósł kołnierz marynarki”

Jedynym obrazem Moneta w polskich zbiorach jest „Plaża w Pourville” - własność Muzeum Narodowego w Poznaniu od 1906 r.

Z ciekawostek dodam, ze obraz, który mimo znacznej wartości, nie został ubezpieczony, skradziono z poznańskiego Muzeum we wrześniu 2000r. Złodziej podłożył kopię, wcześniej wyciąwszy oryginał z ram. Śledztwo w sprawie kradzieży umorzono w 2001, jednak mimo to, z uwagi na duże znaczenie płótna dla kultury narodowej, nadal podejmowano działania mające na celu odnalezienie dzieła sztuki. Ostatecznie odnaleziono je 12 stycznia 2010 w Olkuszu częściowo uszkodzone podczas wycinania z ram, jednak w ogólnie dobrym stanie. Złodziej (mężczyzna, 41 lat) motywował akt kradzieży rozmiłowaniem w sztuce Moneta – sprawca nie planował dalszej sprzedaży obrazu, lecz ukrył go w szafie rodziców i często go oglądał.

Po poddaniu pracom konserwacyjnym Plaża w Pourville powróciła do sal wystawowych Muzeum Narodowego w Poznaniu. Wartość płótna szacowana jest według różnych źródeł na sumę 1-7 milionów dolarów.