Prawo i jego funkcje

Prawo:
• w sensie przedmiotowym - zbiór norm postępowania, których naruszenie grozi sankcjami
• w sensie podmiotowym - uprawnienia przyznawane jednostce przez obowiązujące akty prawne

Funkcje prawa:
• stabilizująca - prawo utrwala funkcjonujący w społeczeństwie ład polityczny, społeczny i gospodarczy
• dynamizująca - dzięki odpowiednim zapisom prawnym można zmieniać różne obszary życia społecznego
• ochronna - prawo chroni wartości istotne ze społecznego punktu widzenia
• organizacyjna - prawo tworzy ramy działania organów władzy publicznej oraz organizacji społecznych
• represyjna - prawo wymierza kary za popełnianie przestępstw, kara powinna działać odstraszająco
• wychowawcza - prawo wskazuje normy pozytywne oraz działania zabronione (negatywne), kształtuje w ten sposób społecznie pożądane modele zachowań
• kontrolna - prawo poddaje ludzkie zachowania społecznej kontroli,, określa jakie postępowanie jest zabronione, a jakie dozwolone
• dystrybutywna - prawo rozdziela w społeczeństwie dobra i obciążenia, które wynikają z funkcjonowania państwa, np. przez odpowiednie ustawodawstwo finansowe, podatkowe
• regulator konfliktów - prawo umożliwia rozstrzyganie sporów, określa sposoby rozwiązywania konfliktów, łagodzi sprzeczne interesy społeczne
• kulturotwórcza - prawo integruje ludność danego państwa, jego rozwiązania są zdobyczami cywilizacyjnymi, mają wartość kulturową, prawo decyduje także o utrzymaniu ciągłości historycznej państwa i narodu

Prawo naturalne - zbiór norm, który obowiązuje niezależnie od tego, czy zostały uznane przez władzę państwową, ich źródłem jest wyznawany system wartości.

Prawo pozytywne - zbiór norm ustanowionych przez władzę publiczną, obowiązujących w danym państwie.

Norma prawna - wypowiedź zawierająca żądanie władzy publicznej, aby w określonej sytuacji adresata podjął wyznaczone w niej działanie, jest to zatem norma postępowania, która została ustanowiona przez kompetentne organy władzy publicznej.

Przepis prawny - jednostka redakcyjna aktu prawnego, wyraźnie wyodrębniona w formie artykułu lub paragrafu. W sensie gramatycznym stanowi on zdanie.

 
Podział norm prawnych ze względu na:
 sposób wysłowienia
• nakazujące
• zakazujące
• uprawniające
 zakres stosowania
• bezwzględnie obowiązujące
• względnie obowiązujące
 zakres obowiązywania
• ius commune - obowiązujące na obszarze całego państwa
• ius particulare - obowiązujące na części terytorium państwa

1) Prawo nie działa wstecz
2) Nie ma przestępstwa bez ustawy
3) Zakaz analogii
4) Zasada odpowiedzialności za czyn
5) Zasada odpowiedzialności indywidualnej i osobistej