Norma, sankcja, prawo, historia prawa, pochodzenie współczesnych systemów prawnych, dziedziny prawa.

NORMA-reguła postępowania określająca zachowanie ludzi i wskazuje jak powinni postąpić w danych okolicznościach. Przestrzeganie normy strzeże SANKCJA,czyli kara za jej naruszenie.
Normę prawną od pozostałych norm odróżnia sposób jej egzekucji czyli wykonania, stanowi on o jej szczególnym charakterze. Przestrzeganie normy prawnej gwarantuje przymus państwa.
PRAWO-możemy określić jako zbiór norm,stworzonych przez ustawodawcę
,których przestrzeganie jest zabezpieczone przymusem państwowym.
HISTORIA PRAWA:
-najstarszym znanym zbiorem praw jest kodeks Hammurabiego; -5ksiąg =Tora-zbiór prawa hebrajskiego IV-V w.pne; -prawa Dracona tzw. Dracońskie 621pne.; -Rzym-prawo 12 tablic 451-449pne: obejmowało ono przepisy prawa karnego, cywilnego i sakralnego, przewidywało ostre kary; -I-IIIwpne w Rzymie miał miejsce największy rozkwit prawa, w tym zasady:
„Dura lex, sed lex”=twarde prawo ale prawo
„Audiatur et altera pars”=Trzeba wysłuchać drugiej strony.
„Ignorantia iuris nocet”=nieznajomość prawa szkodzi.
„Nulla poena sine lege”=nie ma kary bez przepisu prawnego.
POCHODZENIE współczesnych systemów PRAWA:
-system prawa stanowionego;
-----------------precedensowego
(tworzony przez orzeczenia sędziów)
- --------------mieszany(hybrydalny)- funkcjonuje w Egipcie, Japoni, Szkocji
- system prawa oparty na panującej religii(kraje Islamu:Iran, Pakistan, Sudan=obowiązek wobec Allacha)

CZYM RÓŻNI SIĘ NORMA PRAWNA OD INNYCH NORM?
Różni się sposobem egzekucji, czyli jest to przymus państwa.
Za PRZEPIS PRAWNY uważa się zapis reguły postępowania (akt, artykuł,punkt), normy prawne nie są adresowane imiennie.
FUNKCJE PRAWA:
-f. regulacji życia społ(podstawowa f. prawa).Prawo zapewnia obywatelom poczucie bezpieczeństwa oraz wpływa na stabilizację stosunków społ..[Utrwala istnienie ładu społ.]
-f.wychowawcza(prawo wpływa na kształtowanie trwałych motywacji pozytywnych zachowań.[kształtowanie pozytywnych zachowań]
-f. represyjna(zadaniem prawa jest wymierzanie kar za przestępstwa.Kara ma działać odstraszająco na sprawców czynów zabronionych.Jednym z warunków realizacji tej zasady jest również nieuchronność kary)[wymierzanie kar za przestępstwa]
-f.dystrybucyjna(prawo reguluje tworzenie zasad dytrybucji(rozdziału) pożądanych dóbr społ oraz gwarantuje ten rozdział. Funkcja ta dot. Gł. prawa administracyjnego i cywilnego) [rozdział dóbr społ.]
-f. kulturotwórcza(prawo jest czynnikiem integrującym ludność żyjącą w danym państwie. Wychowanie w duchu poszanowania instytucji i norm prawnych stwarza gwagancję utrzymanie ciągłości historycznej narodu i jego państwa. Wpływając na społ. system wartości, prawo samo w sobie stanowi wartość kulturową, która decyduje o zdrowym i stabilnym funkcjonowaniu narodu. Społ. znajomość prawa podnosi poziom kultury, w tym między innymi kultury politycznej.[utrzymanie ciągłości historycznej narodu i państwa.
SZCZEGÓŁOWE F. PRAWA:
-ochronna; -wychowawcza; -dynamizacyjna; -redystrybucyjna.

GAŁĘZIE i DZIEDZINY PRAWA:
Podział prawa wynika z:
-po I z różnych aspektów jego tworzenia obowiązywania czy też stosowania;
- po II z równoczesnego występowania różnych kryteriów podziału:
- prawo ma różny zakres terytorialny:
*prawo ogólnopaństwowe;
*p. międzynarodowe publiczne[normy regulujące stosunki międzynarodowe]
*p. uniwersalne(np. karta narodów zjednoczonych, prawa człowieka)
*p. regionalne
*p. europejskie[porządek prawny obowiązujący w państwach członkowskich UE]
*p. międzynarodowe prywatne(ustalone w poszczególnych krajach jako prawo krajowe)
DZIEDZINY PRAWA:
-p.konstytucyjne[przepisy dot. Politycznej i poł. –gospodarczej organizacji państwa]
-p.cywilne[przepisy regulujące stosunki osobowe i majątkowe jednostki]
od CYWIS=obywatel
-p.karne(1997r.-uchwalono kodeks karny)[przepisy zaw. Zakazy lub nakazy, których naruszenie lub niespełnienie zagrożone jest karą]
-p. administracyjne[normy regulujące działalność administracji państwowej{działalność instytucji}]
-p. pracy[przepisy dot. Umowy o pracę, bezpieczeństwa i higieny pracy]
- p. publiczne
- p. materialne
- p. formalne
KARY W POLSCE:
Kara grzywna; ograniczenia wolności; pozbawienia wolności, dożywocie

SŁOWNICZEK PRAWNY:
POWóD=osoba wszczynająca proces( wnosząca sprawę do sądu)
POZEW=(pismo procesowe) pismo rozpoczynające proces
POZWANY=przeciwnik powoda w procesie