Pozycja i miejsce Japonii jako mocarstwa regionalnego.

Wobec całkowitej przewagi wojsk amerykańskich i sowieckich atakujących japończyków 14 VIII 1945 Cesarstwo Japonii podjęło decyzję o bezwarunkowej kapitulacji. Według ustaleń z państwami atakującymi,
Rosjanie mieli odebrać kapitulację na terenie Mandżurii, Sachalinu, Kuryli, Korei Pn.,
Kuomintangowcy na terytorium Chin z wyjątkiem Mandżurii i Tajwanu oraz na terenie Indochin na Pn. od 160 równoleżnika.
Rozdział terytorialny ustalono też między USA i Brytyjczykami.
2 IX 1945 w Zatoce Tokijskiej na pokładzie pancernika „Missouri” podpisany został akt bezwarunkowej kapitulacji (gen. Mac Arthur).
Na mocy tego układu Japonia kończyła bezwarunkowo i natychmiastowo, godziła się wykonanie zaleceń zwycięzców oraz podporządkowanie władzy cesarza i rządu dowódcy mocarstw sojuszniczych. Bezpośrednie koszta wojny oszacowano na 41 mld. 272 mln. dolarów , a trzecia część kraju legła w gruzach wraz z przemysłem i transportem. Japonia po wojnie borykała się z olbrzymimi brakami w zaopatrzeniu (żywność, lekarstwa), brakiem surowców i technologii i krachem systemu finansowego.
Decydującą rolę dla odzyskania pozycji Japonii miało Naczelne Dowództwo mocarstw sprzymierzonych, a „wielkowładcą” Japonii został gen. Mac Arthur, który rozpoczął zmiany w tym kraju. Zachowano całą strukturę ustrojową wraz z cesarzem, a w 1947 roku amerykanie narzucili Japonii nową demokratyczną konstytucje. Zmieniono system szkolnictwa i sądownictwa oraz wprowadzono prawa obywatelskie. W gospodarce dokonano likwidacji monopoli, wprowadzono reformę rolną (likwidując dużą grupę posiadaczy ziemskich, dzierżawiących grunt ubogim). Dla odrodzenia pozycji Japonii nie bez znaczenia miała także rewolucja kulturalno – społeczna, którą napędzała amerykańska kultura masowa zalewająca Japonię. Skutkiem tego była poważna transformacja światopoglądowa społeczeństwa, a zwłaszcza młodego pokolenia.
Formalnie okupacja Japonii zakończyła się w 1952 roku. Jednak już od 1948 amerykanie coraz bardziej pozostawiali wolną rękę nowemu rządowi Cesarstwa. Przyspieszenie tego procesu i wzrost znaczenia Japonii jako nowego sojusznika USA nastąpiło wraz z rozpoczęciem wojny w Korei (1950 – 1953). W 1951 USA podpisało z Japonią traktat o bezpieczeństwie i tym samym wyspy japońskie stały się największym stałym lotniskowcem USA w tej części świata.
Wojna w Korei w znacznym stopniu przyczyniała się również do gwałtownego rozwoju gospodarki Japonii i stała się jej motorem napędowym. Boom gospodarczy zawdzięcza ona także prowadzonej pod auspicjami amerykanów szerokiej reformy znanej jako „linia Dodge’a”, której główny ciężar spoczywał na wprowadzeniu nowego systemu podatkowego, a prawie całkowity brak wydatków na obronę, nie przekraczający 1% dochodu narodowego, przyczynił się do sporych oszczędności budżetowych, dzięki czemu ogromne środki zainwestowano w nowe gałęzie przemysłu, import technologii i badania naukowe. Wszystko to sprawiło, że Japonia w latach 1950 – 1973 odnotowywała średnie tępo wzrostu na poziomie około 10,5% a u schyłku lat dziewięćdziesiątych XX wieku stała się czołową potęgą świata, skutecznie rywalizując z USA.
Od 1956 roku Japonia jest członkiem ONZ, jednakże jej pozycja polityczna na arenie międzynarodowej jest dość niewielka. Kraj ten skupił się głównie na sprawach wewnętrznych i rozwoju ekonomicznym – w ten sposób dominując i uzyskując pozycje mocarstwa regionalnego.

Japonia obok USA i Niemiec jest zaliczana do największych potęg gospodarczych świata, nazywanych państwami postindustrialnymi.

Japonia – odgrywa dużą rolę na Pacyfiku.
- jest dynamicznie rozwijającą się potęgą gospodarczą i technologiczną
- dba o dobre stosunki ze wszystkimi pań. tego regionu
- w l. 90. pomyślnie rozwijały się stos. jap.-chiń., szczególnie w dziedzinie gospod.
- stos. jap. – ros. też są dobre, przeszkodą był tylko problem w-p Kurylskich.
- sytuacja gospodarcza Japonii: nadwyżka w handlu zagr. w 1993 r. wynosiła 122mld $, gdy w 1992r. –110 mld$. W tej sumie mieści się nadwyżka w handlu z USA: w 1992 – 45 mld$, w 1993 – 51mld $. W 1998 Jap. przezywała spadek aktywności gospod.
- Jap. należy do ugrupowania APEC (Asia Pacific Economic Cooperation) – Współpraca Gospodarcza Państw Regionu Azji i Pacyfiku, kształtowała się1989-1991 r., w 1993 w Seatle powstał największy blok gospodarczy na świecie, celem było strefa wolnego handlu. Początkowo było 15 państw., potem jeszcze 3. m.in. USA ,Chiny, Kanada, Australia, azjatyckie tygrysy” (Tajwan, Korea Pd, Tajlandia, Hongkong, Singapur)
- 1/3 eksportu Jap. trafia do USA, stamtąd też pochodzi ¼ importu. Prowadzi handel z gł. z Hongkongiem ,Tajwanem, Singapurem i Koreą Pd.

co po II woj. wpłynęło na pozycję Japonii jako mocarstwa:
- przebudowa ustroju i gospodarki
- z polityki ekspansjonistycznej przerzuca się na ekspansję ekonomiczną

w 1951- Jap. staje się sojusznikiem USA po podpisaniu traktatu pokojowego i sojuszu wojskowego
trudności z jakimi musiała poradzić sobie Jap.:
- problemy żywnościowe
- technologiczne
- surowcowe