Charakterystyka porównawcza bohatera byronicznego, werterowskiego i wallenrodycznego.

W romzntyzmie ważna była przede wszystkim jednostka.Pod wpływem romantycznego indywidualizmu w literaturze pojawił się specyficzny typ bohatera- człowiek wybitny, o bogatej psychice, przezywający rozterki i gwałtowne emocje.Czasem nadwrażliwy, przesadnie reagujący an otaczający go świat.,Z przeżywanych jego emocji najważneijsza to miłość-zazwyczaj an romantyczny sposób nieszczęśliwa-oraz bunt. Chce zmienić świat, broni wolność, alejest zwykle samotny, niezrozumieny przez ludzi. Bohater roamnyczny jest człowiekiem młodym.To postac tajemnicza, zazwyczaj znamy lepiej jego duszę niz koleje losu.
Wyróżniamy trzy typy bohaterów romantycznych:

-byroniczny stworzony przez George Byron( Giaur)
-werteryczny stworzony przez J. Goethego w ,,Cierpieniach młodego Wertera”i wallenrodyczny stworzony przez Adama Mickiewicza w „Konradzie Wallenrodzie”

Są oni w pewnym sensie do sebie podobni, gdyz wszyscy sa osamotnieni.Giaur awsze był człowiekiem samotnym. Nie szukal kontaktu z muzułmanami ani oni z nim, gdyż różniła ich religia i kultura. Nikomu nie mogł się zwierzyć ze swej miłości, bo była ona zakazana. Po zabójstwie Hassana musi się ukrywać przed światem jako morderca. Samotny pozostaje wśród mnichów jako ktoś, kto nie żyje ich życiem, kto odrzuca ważny dla nich system wartości i wreszcie ktoś, kto nie może przestać cierpieć, kto czuje się skrzywdzony przez świat. Konrad Wallenrod do samego dzieciństwa był samotny. Jako małe dziecko został porwany przez wrogów, wyrastal w obcym srodowisku, pozbawiony naturalnej miłości rodzicielskiej.Także działają c w konspiracji, jako mistrz zakonny, był osamotniony przebywając wśród samych wrogów.Samotny bojownik o dobro ojczyzny.Postanawia sam droga podstępu i zdrady zmierzyc się z wrogiem w imie makiawelicznej zasady „cel uświęca środki”, a droga którą wybrał, wymagała samotnego działania Werter mimo dobrego chatrakteru i obycia był samotnikiem. Miał bardzo krytyczny stosunek do ludzi.Stanowili onui dla niego mase bezbarwnych postaci. Cieplejsze uczucia wywołał w nim jedynie obłąkany Henryk oskarzony o morderstwo parobka.Przeżywają oni miłość romantyczna (wielką, nieszczęśliwą, trwającą nawet po śmierci jednego z kochanków). Giaur przeżył wielką miłość, która zamiast szczęścia przyniosła męczeńską śmierć Leili, a jemu cierpienie. Nikt nie może zrozumieć jego bólu, bo, po pierwsze, nie ma on żadnych powierników, a po drugie, jego zdaniem, nikt nie przeżył takiego nieszczęścia. Werter natomiast poznaje Lottę i zakochuje się w niej bez pamięci. Jest to miłość tak silna, że mimo tego, iż jego wybranka jest zaręczona, często ją odwiedza . Nie zaprzestaje wizyt nawet wtedy, kiedy wraca Albert-narzeczony Lotty. Werter nie zważa na nic. Nie obchodzi go że Albert zabronił mu przychodzić, nie interesuje się tym, że Lotta zamierza dotrzymać złożonej obietnicy i wyjść za swojego narzeczonego. Mimo tego wszystkiego Werter angażuje się coraz bardziej w ten związek dwóch dusz choć z góry wie ,że jego los w tej sprawie jest przesądzony. Konrad poznał i od razu pokochal swoją wybrankę. Zyli szczesliwie do czasu, gdy on zdecydował się poswiecic swoje dobro i jej milość na koszt ojczyzny.Na koncu obojew zginęli .On- wypił truciznę , ona umarła z żalu.

Bohaterowie romantyczni są niezwykle uczuciowi.Giaur góruje siłą uczuć nad innymi ludźmi. Leila była i jest treścią jego życia, ale gdyby go kiedykolwiek zdradziła, zabiłby ją Giaur rozumie dobrze Hassana, co nie znaczy, że mu wybacza. Nienawidzi Hassana i nawet na łożu śmierci nie potrafi mu wybaczyć (nie ma w nim chrześcijańskiego miłosierdzia). Nie może pogodzić się z tym, że, umierając, nie cierpiał tak jak Leila. W oczach zabijanego Hassana nie było ani strachu, ani skruchy, tylko nienawiść do wroga. Werter choć zakochał się od pierwszego wejrzenia, jego uczucie było prawdziwe i szczere. Uważał że uczciwość jest najważniejszą cechą człowieka " Ceni tez ksiaze moj rozum i talent bardziej niz to serce, ktore jest przeciez ma jedyna duma, ktore jedynie jest zrodlem wszystkiego, wszelkiej sily, wszelkiej szczeslieosci i wszelkiej niedoli Ach to co ja wiem moze kazdy wiedziec. Moje serce mam tylko ja".Według niego serce wyznaczało stosunek człowieka do całego świata.

Wszyscy są buntownikami. Werter był buntownikiem, lecz miał zbyt wrażliwą psychikę by pokonać narastającą determinację. Jest człowiekiem zbuntowanym przeciw światu, lecz w przeciwieństwie do Wertera potrafi walczyć. Gdy dowiaduje się o śmierci swojej ukochanej Leili postanawia wziąć sprawiedliwość we własne ręce-zabija mordercę swojej ukochanej. Popełniając to morderstwo zrywa ze wszystkimi zasadami moralnymi . Lecz ani zemsta na Hassanie ani zamknięcie się w klasztorze nie pomaga mu, ponieważ nie jest człowiekiem pozbawionym sumienia . Jednak z drugiej strony nawet w obliczu śmierci na spowiedzi nie żałuje swych czynów. Mówi, że jeżeli mógłby żyć raz jeszcze , postąpiłby tak samo.

Mimo tych podobieństw te typy wykazuja pewne różnice. Werter jest marzycielem nie zgadzającym się z otaczającym go światem. Krytykuje istniejący porządek społeczny ,jednak nic nie robi, aby go polepszyć. Jest za słaby psychicznie. Jego rola ogranicza się tylko do mówienia, nie robi nic ,aby wprowadzić w życie swoje poglądy. Werter często zastanawia się nad samobójstwem, nie widzi sensu swojego życia. Nie może pokonać uczucia , które stało się destrukcyjne , i które w końcu doprowadziło go do śmierci. Nie starał się o względy Lotty, ponieważ czuł się za słaby. Poddał się bez walki. Cechuje go także wrażliwość Potrafil wzruszyć się do łez i gwałtownie okazywac swoje emocje. Wrażliwość na urok kobiet, a jednocześnie sam był dla nich atrakcyjny. Charakteryzuje się pesymizmem, melancholią i niezrozumieniem przez otroczenie Również w sprawach, które go bulwersowały nie starał się nic zmienić. Na przyjęciu u Hrabiego C. nie dał upustu swojemu gniewowi, tłumił go w sobie. Nie zgadzał się z otaczającym go światem, lecz nie chciał się mu przeciwstawiać. Wolał opuścić miasteczko niż odważnie walczyć o zrównanie praw obywatelskich i godne traktowanie. Stosunek bohatera do religi takze byl calkowicie indywidualny. Od ortodoksyjnej poboznosci, zaszepionej jeszcze w latach szkolnych, zwrocil sie ku rozmyslaniu na temat samego siebei wiara przestala byc dla niego podpora zyciowa, bo Bog nie byl mu potrzebny.

Konrada Wallenroda patriotyzm, umiłowanie ojczyzny i pragnienie odzyskania przez nia wolności skłaniają bohatera do odrzucenia własnego szczęścia rodzinnego i miłości ukochanej kobiety.Jest bohaterem tragicznym. ponieważ musi wybrać między miłością do kobiety a miłością do ojczyzny. Prowadzi dostatnie życie z Aldoną, jednak nie może być z nią szczęśliwy , gdyż widzi jak Litwa upada „nie zaznał szczęścia w domu, bo go nie było w ojczyznie”. Wybiera miłość do ojczyzny wiedząc, że przekreśli to jego życie rodzinne. Drugim jego dylematem jest wybór między etyką rycerska a walką poprzez podstęp i zdradę. Musi wyrzec się swoich zasad i idei (honorowość, szlachetność i uczciwość) ,ponieważ wie, że jest to jedyna droga do zwycięstwa. Mimo ciągłych wyborów w głębi duszy na zawsze pozostaje średniowiecznym rycerzem. Wybiera drogę podstępu i zdrady, kłamstqwa i zbrodni, która jest droga niezgodną z etosem rycerskim i jako średniowieczny rycerz ceniący nade wszystko honor, więcej niż zycie, sam uważa te drogę za niemoralną i przeklina ją, ale wyboru nie ma, to jest jedyna droga; sumienie jego niegdy nie zaaprobowało tej formy działania, budzi ona moralny sprzeciw, ale jest równocześnie nakazem. Charakteryzuje go tajemniczość. Realizując swe plany musiał zachować całkowita tajemnicę. Nie mógł ujawnic swych planów nawet żonie.Wierdział bowiem, że jest to sposób straszliwy, okrutny, że realizuja go straciwszystko, co am: osobiste szczęście, honor rycerza i miano uczciwego człowieka. Był szlachetny i przebiegły. Jako chrześcijanin nie mogł pogodzić się z własną metoda walki- z oszustwem, zdradą, morderstwem.

Giaur to człowiek, który walczył o swoje i zawsze wygrywał. Nie znał słowa: porażka. Giaur jest tajemniczy. Po raz pierwszy pojawia się w utworze jako pędzący w ciemności po skalistej drodze jeździec na karym koniu. Nikt nie zna jego imienia. Muzułmanie wiedzą tylko, że jest giaurem – niewiernym. Nic o jego losie nie wiedzą zakonnicy, obok których mieszka w klasztorze. Swojego imienia Giaur nie wyjawia nawet podczas spowiedzi, nie mówi też nic o dzieciństwie, wczesnej młodości. Chce pozostać anonimowy nawet po śmierci.Jest on również postacią tragiczną. Cierpienie sprowadza na niego chwile obłędu. Przed śmiercią widzi Leilę i przez chwilę nie wie, czy ukochana umarła, czy może przyszła do niego jako osoba żyjąca . Zdaje sobie sprawę, że nic nie ukoi jego bólu.

silny wewnętrznie Giaur jak każdy wybijający się ponad przeciętność człowiek nie potrzebuje ludzkiego współczucia i pomocy. Giaur jest osobą silną wewnętrznie, która nie zamieniłaby swego burzliwego życia na płynące leniwym rytmem.

Wszyscy ci bohaterowie musieli dokonywać w życiu ciągłych wyborów. W ich duszy i sercu cały czas trwała walka między dobrem a złem. Łączyło ich jedno-nieszczęśliwa miłość do kobiety-jednej na całe życie, która przyczyniła się do ich zguby. Jednak wyrzuty sumienia nie pozwoliły im żyć normalnie i doprowadziły ich do śmierci. Twórcy romantyczni chętniepokazywali osoby o złożonej psychice, często znajdujące się na granicy choroby psychicznej lub obłąkane, bo w ten sposób mogli zwrócić uwagę na złożoność ludzkich emocji, wewnętrzne bogactwo drugiego człowieka. Nigdy nie możemy przecież nikogo ocenić jednoznacznie, nie potrafimy często zrozumieć nawet samych siebie.