Role społeczne

Role społeczne

Role społeczne + oczekiwania, ktoś kieruje do danej osoby oczekiwania co do roli społecznej i zachowania – czy wykonaliśmy to co nam powierzono.

Wewnętrzna stratyfikacja roli społecznej (cechy):
 Cechy podstawowe – niezbędne dla danej roli, takie które stanowią odrębności roli społecznej względem innych ról.
 Cechy wystarczające – takie, których brak odbija się na swoistym charakterze roli.
 Cechy peryferyjne – takie, które są mało istotnymi elementami roli.


KŁOPOTY Z PEŁNIENIEM ROLI SPOŁECZNEJ
Z pełnieniem roli społecznej związane są napięcia.
Źródła napięć w roli:
1. żaden wymóg roli nie jest aż tak przyjemny by się z nim zadawać automatycznie
2. w stosunku do pełnionej roli społecznej różne wymagania, np. Oficer, który musi narażać życie swojego przyjaciela w bitwie – sprzeczne żądania wobec naszych działań
3. sprzeczne wymagania (oczekiwania) kierowane do tej samej roli społecznej.

Techniki redukcji napięcia:
1. oddzielenie – mechanizm oddzielenia polega na tym, że unikamy przypisywania wielkiej wagi do rządań wobec pełnienia roli społecznej
2. przenoszenie obowiązków na kogoś innego– następuje wtedy kiedy nie możemy sprostać pewnym obowiązkom, np. Matka nie może opiekować się dzieckiem bo pracuje I wynajmuje nianię.
3. ograniczenie stosunków ról – ograniczenie cudzych wymogów wobec nas, ograniczamy kontakty np. W domu, w pracy
4. rozszerzanie obowiązków – przyjmowanie na siebie zbyt dużej ilości obowiązków i nie wywiązywanie się z poprzednich obowiązków (usprawiedliwianie wewnętrzne siebie). Przeszkody przeciw nieskończonemu rozszetrzaniu systemu roli jednostki – rozszerzanie obowiązków nie może iść w nieskończonośc
5. tworzenie barier przeciwko nowym obowiązkom – budujemy bariery przeciw nowym obowiązkom np.urlop dziekański, naukowy

Wielość ról społecznych – pełnimy wiele ról społecznych (rola matki, żony, pracownika, studenta, męża, ojca)

ZESPÓŁ RÓL

ROLA SPOŁECZNA STUDENTA

dyrekcja instytutu
koledzy na roku wykładowcy
administracja
biblioteka

ZESPOŁY RÓL SPOŁECZNYCH
 zespół ról społecznych
 zespół statusów
 sekwencje statusów

Zespoły ról - np. status studenta socjologii – związany jest nie tylko z pełnieniem roli studenta w stosunku do innych osób np. do wykładowcy, z administracją itd
Sekwencja statusów – zespół zmieniających się ról w naszym życiu.


Student stażysta - status
medycyny młodszy lekarz - status sekwencja statusów
lekarz specjalista - status



ZESPOŁY STATUSÓW SEKWENCJE STATUSÓW

STRUKTURALNE (SPOŁECZNE) MECHANIZMY REDUKCJI NAPIĘCIA I STABILIZACJI ZESPOŁU RÓL: (aktywność leży po stronie partnerów roli)
 mechanizm polegający na zróżnicowaniu stopnia zaangażowania się w rolę członków zespołu ról – każdy partner ma wymagania wobec osoby roli społecznej;
 mechanizm polegający na zróżnicowaniu we władzy w zespole ról – każdy z partnerów ma jakąś władzę wobec roli społecznej (przymierze władzy)
 mechanizm polegający na usunięciu swych działań z pola widzenia partnerów zespołu ról. Partnerzy roli rezygnują z obserwacji roli społecznej.

BRAK RÓWNOWAGI (DESTABILIZACJA) W ZESPOLE RÓL

Redukcja destabilizacji w zespole ról:
 oczekiwania centralne i peryteryjne (wybieramy najważniejsze i realizujemy je)
 mechanizm polegający na dążeniu do uzyskania poparcia ze strony osób znajdujących się w tej samej sytuacji (zyskanie zwolenników tej samej sytuacji)
 ograniczenie zespołu ról poprzez rozerwanie relacji społecznej (pozostawiamy najważniejszą)

ROZŁAM I SCALENIE Z ROLĄ SPOŁECZNĄ

Rozłam – niezgodność pomiędzy koncepcją roli a odgrywaniem roli (ktoś przeczy sobie lub jest innym niż pokazuje)

Scalanie z rolą – kiedy całkowicie podporządkujemy się strukturalnym nakazom roli (sekta “pranie mózgu”)