Cywilizacja Minojska – Rozwijała się na Krecie. Nazwa pochodzi od króla wyspy Minosa. Nazywana była również pałacową, bo jej charakterystycznym elementem był pałac. Siedziba władcy i centrum życia społecznego. Magazynowano tam żywność, surowce. Stolicą krety było miasto Knossos. Koncentrowano się tam na uprawie winorośli i oliwy. Stosowano tam handel morski. Kreta panowała na morzu dzięki silnej flocie. Wpływy egipskie.
Cywilizacja Mykeńska – twórcą było plemię Achajów. Nazwa pochodzi od miejscowości Mykeny. Państwo było rozbite polityczny na drobne królestwa. Twierdza była ośrodkiem życia politycznego i gospodarczego. Upadek świata mykeńskiego był spowodowany Ludami morskimi. Niszczyli zamki, siedziby.
Cywilizacja Dorycka – Dorowie zamieszkiwali północne rejony Grecji. Byli na niskim etapie rozwoju w porównaniu z innymi cywilizacjami. Po upadku Cyw. Mykeńskiej przemieszczali się w głąb Grecji.
Kolonizacja Grecka – Ekspansja Greków w rejony basenu morza śródziemnego. Przyczyną był brak ziemi uprawnej, przeludnieniem Grecji spowodowanym dużym przyrostem naturalnym. Kolonizacja obejmowała Italię, Sycylię, Francję i wybrzeża Hiszpanii.
Miasto założyciel – wyposażało wędrowców w narzędzia i produkty potrzebne na trudne okresy. Dawało statki pomagające prowadzić ekspansję. Założona kolonia była kopią metropolii. Była rynkiem zbytu. Pośredniczyła w handlu między światem greckim a ludnością miejscową – barbarzyńcami.
Polis – Miasto i zarazem państwo. Przejęto to po cywilizacji Mykeńskiej. Polis były wspólnotą obywatelską, związkiem ludzi posługujących się tym samym językiem, wierzących w tego samego boga.
Ustroje polityczne
Oligarchia – rządy rodów arystokratycznych. Bogatych ludzi.
Tyrania – rządy jednej osoby
Demokracja – rządy ludu
Hoplita – opancerzony żołnierz wyposażony w krótki miecz, oszczep, okrągłą tarczę.
Falanga – sposób ustawienia hoplitów. Był zwartym szykiem żołnierzy.
Spartanie – pełnoprawni obywatele. Mogli sprawować urzędy, otrzymywali od państwa ziemie.
Periojkowie – Zamieszkiwali tereny podbite. Zajmowali się rzemiosłem. Służyli w wojsku.
Heloci – Ludność podbita. Byli niewolnikami bez praw.
Państwem Sparty rządzili dwaj dziedziczni królowie. Przy boku mieli ciało doradcze – radę starszych (geruzję) składającą się z 28 członków. Formalnie władza należała do zgromadzenia ludowego. Tworzyli je spartanie. Sparta była państwem oligarchicznym.
Eforat – Instytucja w państwie. Było 5 eforów wybieranych spośród Sparta na 1 rok. Kontrolowali oni wszystkie instytucje.
Ateny – na początku istniał system oligarchiczny. Archeonci – urząd dowódców których było dziesięciu. Rada starszych – Areopag. W czasie kolonizacji Ateny pogrążyły się w kryzysie. Utworzono demokrację.
Reforma Drakona (621r) – Spisał prawa zwyczajowe. Cechowała je duża surowość (drakońskie prawo) Za wiele przestępstw skazywano na śmierć. Od tej pory państwo wymierzało sprawiedliwość , a nie osoby prywatne.
Reforma Solona (594r) – Zniósł niewolę za długi i zakazał stosowania takich praktyk. Dokonał podziału społeczeństwa. Wyodrębnił 4 klasy majątkowe. Nadał obywatelstwo metojkom (obcym).
Rządy Pizystrata (561-527r) – Tyranizm. Dokonał ogromnego rozwoju Aten. Ustabilizował sytuację wewnętrzną. Reforma Rolna. Rozkwit ekonomiczny. Rozwój życia kulturowego.
Reformy Klejstenesa (508r) – Nowy podział administracyjny Attyki. Ustanowił 10 okręgów (fyle) . Władza ustawodawcza – zgromadzenie ludowe (eklezja) . Rada pięciuset. Ostanowił ostracyzm – sad skorupkowy. Tajne głosowanie w którym zgromadzenie ludowe zapisywało na skorupce imię osoby, którą uważał za podejrzaną. Osobę taką skazywano na 10 letnie wygnanie. Rozkwit demokracji w czasach Klejstenesa zostaje zatrzymany przez walkę greków o niepodległość.
Przyczyna wojen grecko-perskich – Przyczyną było powstanie Jońskie. Grecy zamieszkujący wybrzeża terenów Persji byli zmuszeni do płacenia podatków Persji. Oburzyło to ich idee wolności.
w 494r doszło do powstania Jońskiego. Byli zbyt słabi przeciwko Persji. Poprosili o pomoc greków, ale oni nie chcieli udzielić im pomocy. Obawiali się zemsty persów. Wyjątkiem były Ateny i Eretria. Persowie zajęli tereny jonów. Persja postanowiła zemścić się na Atenach i Eretrii. W 490r wysłali swoją flotę do Grecji. Zniszczyli Eretrię, a następnie ruszyli na Attykę.
Bitwa pod maratonem (490r) – Bitwa między ateńczykami a persami. Mimo przewagi persów Grecy odnieśli sukces dzięki falandze. Dowodził nimi Miltiades. Dzięki wygranej grecy uwierzyli, że mogą wygrać z persami. Wzmocniło to wole walki.
Bitwa pod Termopilami (480r) – bitwa między Persją (Kserkes) a Spartą (Leonidas). Po wygranej Persów ruszyli oni na Attykę, Ateny i środkową Grecję. Mieszkańców na czas ewakuowano na Salaminę.
Bitwa pod Salaminą (480r) – Bitwa morska. Odbyła się w wąskiej Cieślinie. Grecy wygrali mimo dwukrotnej przewadze przeciwnika.
Związek morski – Sojusz państw greckich. Jego celem była walka o zwycięstwo nad persami. Po 30 latach walki obie strony zawarły pokój (449r). Persowie uznali wolność państw greckich. Przyczynami rozpadu był bunt miast i zaległości w płaceniu podatków. Odmawiano również brania udziału w bitwach.
Wojna Peloponeska (431-404r) – Między związkiem morskim a związkiem peloponeskim. Konflikt ogarnął wszystkie Polis. Wojna ta była bezwzględna, totalna. Posuwano się do czynów barbarzyństwa. Spowodowała zmianę struktur społecznych, odejście od Polis. Wojnę wygrała Sparta.
Macedonia – Państwo przylegające do Grecji od północnej strony. Miało charakter narodowy. Tworzyły ją 4 plemiona. Znajdowała się na niższym rozwoju niż Grecja. Zmiany naszły pod władzą Filipa II. Wprowadził on reformy. Podjął ekspansję poza granice Macedonii. Podporządkował sobie Grecję.
Związek Koryncki (337r) – Zjazd państw greckich. Przewodniczył nim Filip II. Podjęto decyzję o wyprawie przeciwko Persji. Uzasadnieniem było ukaranie persów za zniszczenia Grecji.
Wyprawa przeciw Persji (334r) – prowadzona przez Aleksandra Wielkiego. Pierwsze zwycięstwo odniósł nad rzeką Granikos i zapanował nad Azją mniejszą. W 333r doszło do starcia bezpośredniego z królem Persji – Dariuszem III. Bitwa rozegrała się w Issos. Zwyciężyła Macedonia. Wkrótce podbił Egipt. W 331r doszło znów do starcia między Persją a Macedonią w Mezopotamii. Znów wygrał Aleksander. Dariusz II wkrótce został zamordowany.
Literatura Grecji – Homer, Safona, Ezop.
Wkrótce nastąpił rozkwit teatru i dramatu. Powstał alfabet grecki. Twórcy dramatów : Ajschylos, Sofokles, Eurypides.
