Wojny z Turcją

CHOCIM - 2 IX-9 X 1621 zwycięska obrona wojsk polsko-kozackich pod wodzą J.K. Chodkiewicza przed wielokrotnie liczniejszą armią turecką
BUCZACZ - 1672 - pokój z Turcją; Turcja zagarniała Podole, Bracławszczyzną i resztki Kijowszczyzny, a RP ma płacić sułtanowi roczny haracz
MĄTWY - 1666 - wojska rokoszan pokonały armię królewską
WIEDEŃSKA ODSIECZ 1683 - wyprawa wojsk polskich pod wodzą króla Jana III Sobieskiego na odsiecz oblężonemu przez Turków Wiedniowi; 12 IX zwycięstwo pod Wiedniem sprzymierzonych wojsk polskich i austriacko-niemieckich (dowódca Jan III Sobieski) nad siłami tureckimi (dowódca wielki wezyr Kara Mustafa); położyła kres ekspansji tureckiej zagrażającej chrześcijańskiej Europie (Polska przedmurzem chrześcijaństwa).
KARŁOWICE - 1699 - ędzynarodowy pokój kończący wojny Turcji ze Świętą Ligą
TRAKTATY WELAWSKO-BYDGOSKIE - 1657 - traktaty przyznające brandenburskiej linii Hohenzollernów w pełni suwerenną władzę w Prusach Książęcych
OLIWA - 3 maj 1660 - traktat pokojowy ze Szwecją
ŻÓŁTE WODY - 15-16 V 1648 zwycięstwo wojsk kozacko-tatarskich B. Chmielnickiego nad wojskami polskimi.
PIŁAWCE - 23/24 IX 1648 klęska polskiego pospolitego ruszenia (regimentarze: M. Ostroróg, D. Zasławski, A. Koniecpolski), którego część uciekła przed rozpoczęciem bitwy z wojskami kozacko-tatarskimi B. Chmielnickiego.
CUDNÓW - 1 XI 1660 kapitulacja armii rosyjskiej W.B. Szeremetiewa, oblężonej w obozie pod Cudnowem przez wojska polskie pod dowództwem J. Lubomirskiego i S. Potockiego Rewery, posiłkowane przez Tatarów.
UJŚCIE - 25 VII 1655 kapitulacja pospolitego ruszenia wielkopolskiego, dowodzonego przez A.K. Grudzińskiego i K. Opalińskiego (za namową H. Radziejowskiego), przed armią szwedzką Karola X Gustawa.
TYSZOWIECKA KONFEDERACJA 1655 - zawiązana w Tyszowcach przez szlachtę i wojsko (z inicjatywy S. Potockiego Rewery i S. Lanckorońskiego) po stronie króla Jana II Kazimierza, przeciwko Szwedom.
ROKOSZ LUBOMIRSKIEGO - wystąpienie zbrojne J.S. Lubomirskiego 1665-66 przeciwko polityce Jana II Kazimierza, zmierzającej do wzmocnienia władzy monarszej, poparte przez część magnatów, szlachty i wojska; po zwycięstwie rokoszan nad wojskami królewskimi pod Mątwami (13 VII 1666) zakończony ugodą w Łęgonicach.
OLIWA - 1660 pokój oliwski zakończył wojny Polski ze Szwecją o Inflanty

WOJNA TRZYDZIESTOLETNIA - 1618-48, wybuchła na tle konfliktów politycznych i religijnych w Rzeszy Niemieckiej; toczona między cesarzami z rodu Habsburgów i katolickimi książętami Rzeszy (Liga Katolicka) a obozem protestanckim (Unia protestancka), włączyły się do niej m.in. Szwecja, Francja, Hiszpania, Holandia i Dania; zakończona POKOJEM WESTFALSKIM zapewniającym: wolność wyznania luteranom i kalwinom, niezależność Szwajcarii i Niderlandom oraz książętom niemieckim (od cesarza); przyznawał Francji m.in. Alzację, Szwecji - część Pomorza; toczona gł. na ziemiach niemieckich, spowodowała ich ruinę gospodarczą i wyludnienie.
GUZÓW - 1607 - wojska królewskie dowodzone przez Żółkiewskiego i Chodkiewicza rozbijają oddziały rokoszan
DYWILIN - 1619 - rozejm Rosji z RP. Wielkie Ks. Litewskie odzyskało ziemie: smoleńską, czernichowską i siewierską
POLANÓW - 1634 - pokój wieczysty Rosja ostatecznie zrzekła się ziem przyznanych RP rozejmem dywilińskim
BATOH - 2.VI.1652 - klęska wojsk polskich pod wodzą M. Kalinowskiego w bitwie z siłami kozacko-tatarskimi
HADZIACZ - 1658 ugoda, zawarta między Rzecząpospolitą a hetmanem zaporoskim I. Wyhowskim i starszyzną kozacką, w mieście Hadziacz na Ukrainie (obecnie obwód połtawski); przewidywała utworzenie księstwa ruskiego połączonego unią z Polską; nie zrealizowana.
POŁONKA, CUDNÓW - 1660 - zwycięstwa Jerzego Lubomirskiego
BYCZYNA - 1588 zwycięstwo J. Zamoyskiego nad pretendującym do tronu polskiego austriackim arcyksięciem Maksymilianem
KŁUSZYN - 4 VII 1610 zwycięstwo wojsk polskich (dowódca S. Żółkiewski) nad wojskami moskiewskimi (D. Szujski) idącymi na odsiecz oblężonemu Smoleńskowi.
KIRCHOLM - 27 IX 1605 zwycięstwo wojsk polskich (dowódca J.K. Chodkiewicz) nad armią szwedzką
TYSZOWCE - 1655 - konfederacja zawiązana w Tyszowcach przez szlachtę i wojsko (z inicjatywy S. Potockiego Rewery i S. Lanckorońskiego) po stronie króla Jana II Kazimierza, przeciwko Szwedom.
BIAŁA GÓRA - 1620 klęska powstania czeskiego przeciw austriackim Habsburgom
PEREJESŁAW - decyzja o połączeniu Ukrainy z Rosją na radzie