Teatr antyczny - pojęcia

Tragedia – gatunek, w którym postacią centralną jest bohater tragiczny, pozostający w konflikcie z siłami (wolą bogów, prawem, normami moralnymi), których nie jest w stanie przezwyciężyć. Tragizm bohatera polega na tym, że każdy wybór okazuje się obarczony złem i
prowadzi do klęski.

Dramat – gatunek, który obejmuje wszystkie utwory, które przedstawiają działania i wypowiedzi bohaterów bezpośrednio – bez udziały narratora. Przeznaczony do wystawienia na scenie, jest dziełem literackim i może być również czytany. Podzielony kompozycyjnie na akty, odsłony i sceny, jako tworzywo wykorzystuje dialog, który wraz z monologami stanowi tekst główny. Tekstem pobocznym są wskazówki i wyjaśnienia autora – didaskalia. W czasie kilku tysięcy lat rozwoju dramat wytworzył szereg gatunków – tragedię i komedię.

Komedia (comos – wesoły orszak, oide - pieśń) – jeden z trzech gatunków dramatycznych; Komedię cechuje pogodny nastrój, komizm, żywa akcja oraz szczęśliwe zakończenie. Rozwijała się ona w Grecji, choć ów gatunek przypadł do gustu Rzymianom. Według greckich wierzeń muzą komedii była Talia.

Akcja – przebieg wydarzeń zmierzających ku pewnemu celowi. Konstrukcja akcji obejmuje jej zawiązanie, rozwój, punkt kulminacyjny, rozwiązanie.

Ekspozycja (łac. expositio - wyłożenie) – w utworach dramatycznych i epickich sytuacja przedstawiona w punkcie wyjścia fabuły, zaznajamiająca widza lub czytelnika z tłem wydarzeń, gł. postaciami, konfliktami.

Prolog – wstępna, wyodrębniona część utworu dramatycznego lub narracyjnego, zawierająca relację o faktach poprzedzających zawiązanie akcji

Katharsis – duchowe (moralne) oczyszczenie, hedonistyczne zadowolenie, efekt o charakterze terapeutycznym, przeżycie czysto estetyczne.

Fatum – przeznaczenie, nieuchronny los, przekonanie, że lepiej bez oporu poddawać się biegowi zdarzeń, rezygnując z beznadziejnego sprzeciwiania się nieuchronnością losu.