Rewolucja w Rosji i na ziemiach polskich 1905-1907r.

REWOLUCJA W ROSJI I NA ZIEMIACH POLSKICH 1905-1907r


Przegrana Rosji w wojnie z Japonią i jej konsekwencje!
Przegrana Rosji w wojnie z Japonią w roku 1905 o panowanie na dalekim Wschodzie ukazała słabość militarną caratu, zaostrzyła też znacznie sytuację w państwie rosyjskim. I tak już poważny kryzys gospodarczy i polityczny pognębiły ogromne koszty wojny i pogarszająca się sytuacja ogromnej części społeczeństwa rosyjskiego. Reakcją na coraz dotkliwszą biedę stały się strajki, które zaczęły wybuchać w zakładach przemysłowych i fabrykach.
„Krwawa niedziela”
W dniu 22 stycznia 1905 r. (w niedzielę, stąd nazwa upamiętniająca krwawe wydarzenia) zorganizowana w pokojową manifestację ludność Petersburga domagała się przeprowadzenia niezbędnych reform. Przeciw demonstrantom car Mikołaj II skierował policję, kozaków i wojsko, które dokonały masakry wśród uczestników manifestacji.Zginęło około tysiąca osób, a kilka tysięcy zostało rannych.
Wielki strajk 1905 r.
Sytuacja w Rosji stawała się coraz bardziej dramatyczna. W październiku 1905 r. doszło do strajku powszechnego, który praktycznie sparaliżował państwo. Nie pracowały fabryki, stanęły koleje, nie działała poczta i banki. Wrzenię rewolucyjne ogarnęło także armię i flotę. Już w czerwcu 1905 r. wybuchł bunt na rosyjskim pancerniku „Potiomkin”. Burzyła się nawet wieś.
Zapowiedzi reform
Zaniepokojony sytuacją car Mikołaj II w październiku wydał manifest, w którym obiecywał ustanowienie swobód obywatelskich, rozszerzenie prawa wyborczego do DUMY - parlamentu rosyjskiego i nadanie jej uprawnień ustawodawczych.
Kulminacyjnym punktem rewolucji było powstanie robotników moskiewskich w grudniu 1905 r.Zostało ono krwawo stłumione. Klęska powstania moskiewskiego spowodowała, że walka rewolucyjna słabła, a władze systematycznie rozprawiały się z kolejnymi ośrodkami rewolucji. Doszło jeszcze do silniejszych wystąpień w 1906r, ale w połowie 1907 r bunty już wygasły. Mikołaj II wycofał się z ustępstw poczynionych w sprawie swobód obywatelskich, rozwiązał parlament rosyjski –Dumę,wprowadził nową, niekorzystną dla społeczeństwa ordynację wyborczą. Był to koniec rewolucji i początek polityki reakcyjnej.
Przyczyny wybuchu rewolucji 1905-1907 na ziemiach polskich.
Na wieść o krwawych wydarzeniach w Petersburgu już w końcu stycznia 1905 r. Powszechny strajk solidarnościowy ogarnął ziemię Królestwa Polskiego. Protestowano w Warszawie,Łodzi, Zagłębiu Dąbrowskim, Skarżysku i Radomiu. W Warszawie w starciach z policją zginęło blisko 90 osób. Robotnicy wysuwali zarówno żądania ekonomiczne (skrócenie czasu prac, podwyżka wynagrodzeń), jak i postulaty polityczne, z którymi solidaryzowało się całe społeczeństwo. Domagali się zapewnienia wolności osobistej strajkującym,wolności słowa, swobody publicznych dla organizacji robotniczych, ”równości dla wszystkich”, a także autonomii dla Królestwa Polskiego i pełni praw dla języka polskiego w życiu publicznym.
Dramatyczny przebieg miało powstanie, które wybuchło w Łodzi w dniach 22-27 czerwca. Ludność wzniosła barykady i prowadziła walkę, a oddziałami policji rosyjskiej i wojska. Zginęło ponad 150 osób, a kilkaset zostało rannych.
Największe nasilenie walk na ziemiach Królestwa Polskiego nastąpiło w październiku i listopadzie 1905 r, gdy w całym imperium rosyjskim wybuchł strajk powszechny. Do aktywnych działań na rzecz walki, a caratem włączyły się partie polityczne. Ważną rolę w tej walce odegrała Polska Partia Socjalistyczna. Stworzona przez nią Organizacja Bojowa, kierowana przez J.Piłsudskiego, już od 1904, organizowała akcje zbrojne wymierzone przeciwko despotyzmowi rosyjskiemu i jego przedstawicielom (żandarmom i urzędnikom carskim).W rewolucyjnych latach 1905-1907 bojowcy PPS wykonali wiele głośnych akcji na pociągi i kasy rządowe,ochraniali demonstrantów.
Obok PPS do walki włączyła się także Socjaldemokratyczna Partia Królestwa Polskiego i Litwy. Obie partie działały wśród robotników, kierowały stajkami, organizowały demonstracje. Zamiarem SDKPiL było przekształcenie wydarzeń na ziemiach polskich w rewolucję społeczną.Działacze SDKPiL chcieli w tym celu współpracować z siłami rewolucyjnymi w Rosji.
Inną koncepcje polityczną mieli socjaliści z PPS.Ich głównym celem była odbudowa niepodległej Polski, zamierzali więc do wywołania ogólnonarodowego powstania przeciwko Rosji, a nie tylko rewolucji proletariackiej. Koncepcji tej bronił zwłaszcza J.Piłsudski. Część młodszych działaczy PPS zbliżyła się wówczas ideologicznie do SDKPiL.Sprawę niepodległości Polski odsuwali oni na dalszy plan, uznając za główny cel toczącej się walki
Rewolucję społeczną. W roku 1906 doszło zatem do rozłamu w PPS. Część działaczy z Józefem Piłsudskim na czele,utworzyła PPS-Frakcję Rewolucyjną. Na czele PPS-Lewicy stanęli:M.Koszutska.J.Strorzecki i H.Walecki.

CELE ENDENCJI

Przeciw rewolucji wystąpiła ENDENCJA (tak w skrócie nazywano Narodową Demokrację i organizacje polityczne związane z tą partią działające w pozostałych zaborach),mająca duże wpływy w środowiskach miejskich i na wsi. Próbując przeciwdziałać rozwojowi rewolucji, podjęła ona szeroką akcję organizacyjną i propagandową. Nawoływała robotników do zrezygnowania ze strajków. Utworzony przez endecję Narodowy Związek Robotniczy zmierzał do osłabienia wpływów partii socjalistycznych w środowiskach robotniczych.
Wydarzenia w Królestwie Polskim poruszyły wszystkie klasy społeczne, ujawniając ostrość konfliktów socjalnych, ekonomicznych i politycznych. Wywołały także żywy oddźwięk w zaborach austriackim i pruskim. Szczególne znaczenie miała prowadzona w Galicji kampania o prawa wyborcze, a w Poznańskiem i na Pomorzu wybuchły strajki szkolne w obronie języka polskiego.
Walka młodzieży z caratem
Wydarzenia 1905 r. Zaktywizowały polską młodzież w szkołach i na uczelniach do walki o prawa do języka polskiego i swobód demokratycznych. Wkrótce po wydarzeniach „krwawej niedzieli” studenci z Politechniki Warszawskiej i Uniwersytetu Warszawskiego nie przystąpili do zajęć. Akcję tę poparła młodzież szkół średnich. Powszechny strajk szkolny w Królestwie Polskim zaowocował (choć na krótko) ustępstwami władz carskich na rzecz oświaty. Od tej pory można było zakładać szkoły prywatne, których liczba rosła w bardzo szybkim tempie. Powołano polskie organizacje oświatowe zajmujące się edukacją polskiego społeczeństwa (robotników). Powołano wiele szkół powszechnych, pierwszych przedszkoli i bibliotek.
Zdobycze rewolucji
Pomimo represji, które zastosowały władze carskie po upadku rewolucji, polskie społeczeństwo zachowało niektóre wywalczone swobody. Działały i rozwijały swój program oświatowy szkoły z polskim językiem nauczania, robotnicy uzyskali prawo do stowarzyszania się w związki zawodowe. Organizacje społeczne i kulturalne mogły działać legalnie.
Józef Piłsudski i jego idea walki o niepodległegłość
Podczas rewolucji 1905-1907 szczególnie aktywną działalność rozwinął J. Piłsudski, czołowy przedstawiciel lewicy niepodległościowej. Licząc na wybuch wojny między głównymi mocarstwami europejskimi, zwłaszcza Rosji z Niemcami, stał się jednym z głównych inicjatorów przygotowania kadr na ewentualność przyszłego konfliktu i podjęcia walki o wolność Polski. Po klęsce rewolucji 1905 r. Podjął we Lwowie i Krakowie na szeroką skalę szkolenie bojowe i teoretyczne Polaków z myślą o walce z Rosją.