Rewolucja w Rosji w latach 1905-1907. Geneza, przebieg, skutki.

1. GENEZA:

Imperializm rosyjski charakteryzował się tym, że z jednej strony nastąpił rozwój wielkiego przemysłu i jednocześnie istniały znaczne przeżytki feudalne, czyli :
- wielka własność ziemska
- nieograniczona władza cara
- najważniejsze stanowiska w administracji państwowej i armii zajmowali obszarnicy, to oni udzielali caratowi aktywnego popracia
- natomiast rosyjska burżuazja była pozbawiona wpływu na rządzenie państwem.

Sadzę, za warto wspomnieć o rosyjskiej burżuazji, gdyż miała ona nie mały wpływ na rewolucyjny zrwy robotników, którzy pragneli wyzwolić się spod jej ucisku.

Burżuazję w Rosji można podzielić na burżazję rosyjską i burżuazję narodową czyli tą która rozwinęła się w krajach podbitych, była ona nastawiona bardziej opozycyjnie. Burżuazja narodowa bowiem znajdowała sie pod silnym naciskiem mas ludowych własnego kraju, dążyły one do odzyskania niepodległości; rzecz jasna chciała ona owym masom ludowy przewodzić dlatego też nie mogła otwarcie popierać polityki caratu. Z drugiej strony nie chciała dopuścić do tego, aby klasa robotnicza podjęła wspólną walkę z robotnikami i chłopami rosyjskimi. Zajmowała postawę nacjonalistyczną.

Imperializm rosyjski jak i postawa burżuazji ( ucisk kapitalistyczny i narodowy, obszarniczy jak i policyjny despotyzm caratu) wpływał na sprzeczności klasowe w Rosji. Sytuacja zaczeła się zaostrzać w okresie kryzysu ekonomicznego w latach 1900-1909.:
- obniżenie stopy życiowej
- głód, nędza
- nieludzkie warunki pracy.
W końcu robotnicy zaczeli rozumieć swoje znaczenie w czym pomagała im działalność SDPRR ( Socjaldemokratyczna Partia Robotniczej Rosji, która powstała ęłęów 1898 r. w Mińsku) z Włodzimierzem Leninem na czele. Partia wysunęła program w którym proklamowała zjednoczenie klasy robotniczej oraz wszystkich demokratycznych sił w kraju, zwłaszcza chłopstwo. Demaskowali oni rzekomy demokratyzm liberalnej burżuazji, głosili, że w wypadku narastania walki rewolucyjnej pójdzie ona na całkowitą ugodę z caratem.
Doprowadziło to w 1904r.do licznych strajków ekonomicznych i politycznych.

Aby przeciwstawić się narastającej fali rewolucyjnej carat podejmował wiele środków, m.in miało to być zwycięstwo w wojnie z Japonią. Podział Chin stał się powodem do ostrego konfliktu między Rosja a Japonią. Zwycięstwo w tej wojnie wzmocniłoby pozycje caratu na arenie miedzynarodowej i jak juz wczesniej wspomniałam przyczyniłoby się do zachamowania fali rewolucyjnej w Rosji. Los zadecydował inaczej. Wojna miała być zwycięska, miała pokazać potęge Rosji a pokazała złe uzbrojenie i zaopatrzenie armii rosyjskiej, niudolnych generałów i coraz to nowe klęski. Nie trudno się domyslić, że wraz ze wzrostem ponoszonych klęsk wzrastała liczba niezadowolonych robotników , chłopów jak i samej liberalnej burżuazji oraz inteligencji. Sytuacje wykorzystali bolszewicy którzy rozwineli agitacje przeciwko wojnie ukazując całe zepsucie caratu. Posunięcie było trafne bowiem wojna tylko pogorszyła i tak kiepską sytuację materialną proletariatu.

2. REWOLUCJA

Bezposrednią przyczyną wybuchu rewolucji, była tzw. "Krwawa Niedziela" 22 styczeń 1905r. Tego dnia 140-tysięczny tłum robotników Petersburga wraz z rodzinami, który naiwnie wierzył jeszcze, że "dobry" car przyjdzie im z pomocą, udał się pod Pałac Zimowy. Demonstracja miała pokojowy charakter, została zorganizowana przez Towarzystwo Robotników Petersburga pod przewodnictwem Jerzego Gapona, miała na celu wręczenie carowi petycji, w której zawarta była prośba ulżenia doli ludu. Na rozkaz Mikołaja II do zbliżającego się tłumu otowrzono ogień, na miejscu życie straciło ponad 1000 ludzi.

Owa masakra demonstrantów, stała się sygnałem do podjecia szturmu na carat. Już następnego dnia został proklamowany strajk powszechny, ogarnął on Petersburg i Moskwę, a w następnych dniach rozlał sie na cały kraj. Do walki z carem przystapili nie tylko robotnicy, ale chłopi i żołnieże ( np. bunt marynarzy na pancerniku "Patiomkin") zaczęto powoływac liczne rady, których przedstawiciele mieli kierować walką swojej klasy np. Rady Delegatów Robotniczych, Rady Delegatów Chłopskich, Rady Żołnierskie. Carat przerażony rozwojem ruchu rewolucyjnego, postanowił pójść na pozorne ustepstwa- 6 sierpnia 1905r. został ogłoszony manifest o zwołaniu Dumy ( parlamentu). Duma Bułyginowska miała być reprezentacją obszarników, kapitalistów oraz bogatych chłopów jako organ doradczy, a nie ustawodawczy. Odpowiedzią klasy robotniczej były potężne wystapienia strajkowe. Skończyła się także przegrana wojna z Japonią. Rosja oddała Port Artur, część Sachalinu oraz wpływy w Korei i Mandżurii.

Szczególne nasilenia strajkowe w całym carskim imperium miały miejsce jesienią i zimą 1905 r. Strajk powszechny obją całą Rosję. Strajkowali robotnicy, chłopi i studenci wraz z niewielką ilością urzędników. Strajkowali robotnicy w Królestwie Polskim, kolejarze, handlarze, kelnerzy, służba hotelowa, telefonistki, pracownicy teatrów warszawskich, zamknięto banki. Burżuazja za wszelką cenę starała się nie dopuścic do przyłaczenia się młodzieży do strajkującej klasy robotniczej, kierując ją w stronę nacjonalizmu.

Strajk październikowy, który połączył siły rewolucyjne Rosji zmusił carat do ustępstwa. 30 października 1905r. ogłoszono Manifest Październikowy (Manifest Konstytucyjny). Głosił on puste obietnice o wolności sumienia, nietykalności osobistej, wolności słowa, zgromadzeń i stowarzyszeń, obietnice zwołania Dumy Ustawodawczej. Jednak nie wielu dało się nabrać na te carskie frazesy. Proklamowaniu tego manifestu towarzyszyła zorganizowana przez carskie władze "czarna sotnia"- pogromy antyżydowskie i antyrobotnicze m.in w Moskwie, Baku, Saratowie, Odessie, Łodzi, Białymstoku.

Robotnicy zrozumieli, że car dobrowolnie nie odda władzy. Powszechne powstanie październikowe utorowało drogę do kolejnego powstania tym razem zbrojnego. Przygotowania do zbrojnego wystąpienia prowadzili bolszewicy wcielając w życie uchwały III Zjazdu SDPRR. I tak na wezwanie Rady Delegatów Robotniczych 7 grudnia został proklamowany strajk powszechny, a 10 grudnia przerodził się w powstanie zbrojne. Głównymi ośrodkami zaciekłych walk były dzielnice robotnicze Moskwy. Bohaterska walka ploretariatu zakończyła się klęską, ale zachwiała fundamentami caratu. Powstanie grudniowe było bez wątpienia kulminacyjnym punktem rewolucji 1905-1907.

W styczniu 1906r. przeprowadzono wybory do I Dumy, w wyborach wzieły nowo powstałe partie:

-Konstytucyjni Demokraci ===> rosyjska liberalna partia kadetówęłęó
-Socjaliści agrarni-trudownicy ===> chłopska Partia Pracy

trwała ona krótko bo od kwietnia do lipca 1906 roku, następnie została rozwiązana przez cara.

Podobnie było z II Dumą:

-Eserowcy ===> partia Socjalistów Rewolucjonistów, utworzona na przełomie 1901-1902 roku; reprezentowała interesy bogatych warstw chłopstwa, rozwiązanie problemów upatrywała w reformie ustroju kapitalistycznego, w walce z caratem stosowała indiwidualny terror.
-Socjaldemokraci ===> uważali, że na rzecz rewolucji należy poświęcić wszystko:demokracje, wolnośc, prawa jednostki.ęłęóPonieważ stanowimy partię rewolucyjną, dążącą do swego ostatecznego celu - do rewolucji społecznej - jeden tylko wzgląd winniśmy mieć na uwadze: co może przyśpieszyć osiągnięcie tego celu. Musimy patrzeć na zasady demokratyczne jedynie z punktu widzenia potrzeb naszej partii, jeśli takie czy inne żądanie nam nie odpowiada, to go nie dopuścimy...ęłęóSalus revolutiae suprema lex - Dobro rewolucji przewyższa prawo.
-Socjaliści Ludowi

Dopiero III Duma, przetrwała 5-letnia kadencję.ęłęóNowe wybory 1907r. do Dumy były takie jakich chciał carat, ograniczono miejsca chłopów, zwiększając ziemiaństwu i przewagę zdobyli prawicowcy. Dowodzili oktiabryści popierając Stołypina.
Piotr Stołypięłęón (1862-1911)ęłęóbył krwawym pacyfikatorem wszelkich ruchów rewolucyjnych. Starał się wprowadzić w życie reformyęłęónajważniejszą z jego reform okazała się ustawa z 1906 r. pozwalająca każdemu chłopu, dotychczasowemu członkowi obszcziny, na wystąpienie z niej i stanie się indywidualnym właścicielem ziemi, jednak ze względu na wybuch I Wojny Światowej, nie wszystkie mu się udały.

Po zbrojnym powstaniu robotników ruch rewolucyjny zaczął opadać. Występują jeszcze potężne walki rewolucyjne walczą chłopi paląc pańskie dwory i zagarniając ziemie obszarnicze, Rosja wstrząsaja powstania wojskowe, jednak ruch masowy stopniowo słabnie. Kapitaliści przechodzą do ataku na proletariat, chca odebrać robotniką zdobycz rewolucji, fabrykanci zwalniaja masowo robotników z pracy i zamykaja fabryki tzw. lokaut. Wzmaga sie terror burżuazji, zaczynaja sie mordy rewolucyjnych robotników, setki działaczy rewolucyjnych ginie na szubienicach albo zostaje skazanych na zesłanie. Rewolucja 1905-1907 poniosła klęskę.


3. SKUTKI

- podważenie systemu smodzierżawia
- powstanie legalnych ruchów politycznych
- zaczeła się tworzyć warstwa legalnych posiadaczy ziemi- chłopów

-Była ona "próba generalną, po której musiało nastąpić zwycięstwo rewolucji. Przerwa trwała tylko 10 lat."