Uraz głowy

Urazy głowy:

Do urazów głowy dochodzi w wyniku bezpośredniego uszkodzenia mózgu odłamkami kostnymi czaszki oraz w wyniku gwałtownie działających sił przyspieszenia bądź opóźnienia, które uszkadzają tkankę nerwową zarówno w miejscu zadziałania urazu jak i po stronie przeciwnej tzw. zjawisko contresoup. Są one najczęściej wynikiem wypadków komunikacyjnych, rzadziej z ranami postrzałowymi czy innymi przyczynami. Następstwem urazów oprócz uszkodzenia tkanki nerwowej, są uszkodzenia naczyń krwionośnych i opon mózgowo rdzeniowych. Niewiele urazów mózgowo-czaszkowych dotyczy tylko głowy. W większości przypadku należy zwrócić uwagę na inne części ciała (klatka piersiowa, jama brzuszna, kończyny górne i dolne).
Do najczęstszych objawów związanych z uszkodzeniem ośrodkowego układu nerwowego należą:
1.zaburzenia świadomości różnego stopnia aż do utraty przytomności i śpiączki
2.zmiana reakcji źrenic na światło, ich szerokości oraz symetryczności
3.ruchy samoistne zwłaszcza z objawami asymetrii (niedowład połowiczy, prężenia)
4.zaburzenia czynności funkcji życiowych:
-oddechu- przyspieszenie oddechu, zwolnienie oddychania, oddech przerywany, periodyczny
-krążenia- zwolnienie częstości pracy serca, przyspieszenie częstości pracy serca, wzrost/spadek ciśnienia tętniczego krwi
w przypadku otwartych urazów czaszkowo - mózgowych wypływ tkanki mózgowej z rany głowy, nosa, przewodu słuchowego lub ust, wypływ płynu mózgowo-rdzeniowego z nosa lub przewodu słuchowego, krwawienie z nosa, ust, przewodu słuchowego.
Jeżeli doszło do urazu głowy bez utraty przytomności, poszkodowany pamięta okoliczności urazu, występują jednak nudności (czasem nawet wymioty), senność, należy przerwać trening, poszkodowanego obserwować i nie pozostawiać samemu, wskazana jest także konsultacja z lekarzem.

Pierwsza pomoc:

Jeżeli bezpośrednio po doznanym urazie dojdzie do krótkotrwałej utraty przytomności (zazwyczaj trwającej od kilku sekund do kilku minut), a także do niepamięci okoliczności samego urazu (często również wydarzeń bezpośrednio go poprzedzających i po nim następujących), a następnie powróci pełny stan świadomości, oraz co niezwykle ważne nie wystąpią inne zaburzenia w działaniu układu nerwowego to najprawdopodobniej mamy do czynienia ze wstrząśnieniem mózgu. Przy uszkodzeniach otwartych każdą ranę sprawiającą wrażenie głębszej należy traktować jak uszkodzenie czaszkowo-mózgowe. Ranę pokrywa się bez ucisku luźnym, suchym i jałowym opatrunkiem.
Pęknięcie podstawy czaszki jest częstym urazem głowy w wypadkach samochodowych. Linie pęknięć biegną w ten sposób, iż uszkadzają naczynia krwionośne i nerwy. Uszkodzeniu ulegają również okolice mózgu stykające się z podstawą czaszki.
Częstym objawem pęknięcia podstawy czaszki jest wyciek krwi z nosa, ust i uszu. Krew bywa zmieszana z płynem mozgowo-rdzeniowym. Mogą się pojawiać jedno- (monokl) lub obustronne(binokle, okulary) krwawe podbiegnięcia w luźnej tkance oczodołu lub na powiekach. Krwiaki mogą się pojawić po upływie około 2 godzin po wypadku.
Naruszenie tkanki mózgowej może spowodować zaburzenia świadomości i oddechu. Nierówność oddechowa oraz krwawienie z jamy ustnej mogą spowodować zachłyśnięcie i bezdech. Dodatkowym zagrożeniem jest możliwość wystąpienia zakażenia powłok czaszki i samego mózgu przez powstałe szczeliny, stanowiące połączenie jamy nosowo-gardłowej lub ucha z wnętrzem czaszki.
Jeśli poszkodowany zachował zdolność do samodzielnego oddychania, to trzeba go ułożyć z głową odwiedziona do tyłu, aby zapewnić drożność dróg oddechowych i zapobiec zachłyśnięciu. W razie braku oddechu u ratowanego, należy natychmiast przystąpić do sztucznego oddychania. Krwawego wycieku nie wycieramy ani nie zdrapujemy, tylko nakrywamy czysta tkaniną. Swobodne wypływanie wydzieliny zapobiega przenikaniu bakterii do mózgu.
W otwartych zranieniach czaszkowo-mózgowych dochodzi do uszkodzenia skóry. kości czaszki i mózgu. Objawy uszkodzenia czaszki to krwiak na głowie i miękki, galaretowaty obszar lub wgłębienie na owłosionej części głowy. Mogą im towarzyszyć zaburzenia lub utrata przytomności, ból głowy, przesuniecie lub brak symetrii twarzy wskutek wylewu krwi do mózgu. Najważniejszym zadaniem jest utrzymanie lub wznowienie czynności oddechowych. Gdy oddech jest zachowany, wówczas poszkodowanego układamy w sposób stabilny na boku, z uniesionym tułowiem. Trzeba pamiętać, żeby głowa leżała po zdrowej stronie. Rany głowy przykrywa się luźno suchym i czystym opatrunkiem chłonącym. Sterczące odłamy kostne osłania się sterylna gazą. Nie należy dotykać ani tym bardziej próbować umieścić z powrotem w czaszce odsłoniętego kawałka mózgu. Sterczące w ranie ciała obce pozostawia się, stabilizując je.
Obrażenia kręgosłupa szyjnego należy podejrzewać u każdej ofiary wypadku zawsze. Jeżeli istnieje możliwość dotarcia do głowy (górnej części ciała) poszkodowanego, który jest uwięziony w pojeździe lub przysypany gruzem należy zbadać jego stan (A B C) i w pierwszej kolejności złożyć kołnierz stabilizujący kręgosłup szyjny.

Charakterystyczne cechy po urazie głowy:

- bóle głowy,
- zawroty głowy,
- zaburzenie pamięci,
- nudności,
- podwójne widzenie,
- szum (lub „dzwonienie”) w uszach,
- zaburzenie uwagi,
- zmianą osobowości.

U niektórych poszkodowanych objawy te z czasem mijają. Istnieje jednak pewna grupa pacjentów, u których leczenie zespołu pourazowego jest długotrwałe. Urazów głowy, nawet tych najsłabszych nie można bagatelizować, jak najbardziej celowe wydaje się wprowadzenie profilaktyki i minimalizowanie możliwości urazów.
Można to osiągnąć m.in. poprzez:
1. używanie kasków ochronnych,
2. korzystanie z profesjonalnego, bezpiecznego sprzętu sportowego,
3. treningi pod opieką doświadczonego instruktora.