"Zbrodnia i kara" - notatki z lekcji

Fiodor Dostojewski – „Zbrodnia i kara” (notatki z lekcji nt. popełnionej zbrodni przez głównego bohatera)
1) Fiodor Dostojewski – rosyjski pozytywista, jako dziecko czytał biblię, co odegrało dużą rolę w jego późniejszym życiu. Interesował się filozofią. Zesłany na 5 lat – doświadczenia opisane w „Dom martwy”. Z powodu problemów finansowych pisał powieści na zamówienie.
2) „Zbrodnia i kara” – dzieło pisane na zamówienie
Akcja rozgrywa się w Petersburgu. Oddany jest specyficzny klimat tego miejsca, masa szczegółów – opisane konkretne miejsca, ulice. Nie jest to powieść dokumentalna, zawiera w sobie elementy powieści psychologicznej. Występuje POLIFONICZNOŚĆ (liczne wypowiedzi bohaterów na opisanie jednego zdarzenia). Obraz wylania się z relacji bohaterów. Główny bohater to Radian Raskolnikow – były student prawa, 23-letni na utrzymaniu matki, ma też siostrę. Zdecydował się na przerwę w studiach by oddać się rozmyślaniom. Ma ciężką sytuację finansową. W prawdzie dostaje rentę od matki, ale to nie jest dużo, więc zapożycza się i zastawia przedmioty u lichwiarki. Sporadycznie udziela korepetycji, z których rezygnuje podczas trwania akcji powieści.
3) pobudki i przyczyny zbrodni
Nie da się jednoznacznie określić przyczyn zbrodni. Sam Raskolnikow nie był w stanie ich sprecyzować. Mówił, że powodem była sytuacja materialna – sam jednak wątpi w to. Nie obłowił się podczas zabójstwa, a wszystkie łupy schował pod kamieniem, nawet nie zobaczywszy co było w sakiewce. Potem nie interesował się nimi. Bardziej prawdopodobne więc wydają się pobudki ideologiczne. Sugeruje to artykuł Raskolnikowa, w którym dzieli ludzi na lepszych i gorszych. „Nad ludzie” są wyjątkowi, stworzeni do wyższych celów, to oni właśnie tworzą postęp. Czasem robią to właśnie poprzez zbrodnie, ale wg głównego bohatera mają do tego prawo. Jest to jednak mała grupa poszczególnych wybitnych jednostek. Reszta to zwykli, szarzy ludzie, których zadaniem jest zachować ciągłość gatunku. Sam uważał, że lichwiarka jest na tyle zła, że powinna zginąć. Uważał się za „wybawcę” dla studentów, których nękała.
4) opis zbrodni
składa wizytę lichwiarce pod pretekstem dania w zastaw zegarka. Zapamiętuje układ mieszkań, układa w głowie zarys zbrodni. Pierwsze spotkanie z lichwiarka budzi w nim wstręt i odrazę. Nie darzy jej sympatią, ponieważ uważa, że kobieta żeruje na jednych studentach. Potem w barze podsłuchuje rozmowę dwóch mężczyzn. Jednym z nich jest student. Po tej sytuacji umacnia się w swoim przekonaniu nt. lichwiarki.
Godzina zbrodni była zależna od nieobecności siostry lichwiarki – była to 6.00 rano. Omal nie zaspał, co świadczy o jego braku profesjonalizmu. Poszukuje siekiery. Lichwiarce mówi, że przyszedł oddać coś w zastaw. Kobieta nie chce otworzyć, jednak pod namową mężczyzny w końcu to robi. Raskolnikow wchodzi do mieszkania i daje jej pakunek, w którym miała się znajdować rzecz pod zastaw. W rzeczywistości był tam zawinięty kawałek cegły. W końcu zabija lichwiarkę zajętą rozpakowywaniem zawiniątka. Wpada w panikę i nie wie co ma dalej robić. Chwyta sakiewkę, która wisi na szyi lichwiarki. Nieoczekiwanie wraca siostra lichwiarki. Ze strachu, że wyda zbrodniarza mężczyzna zabija również ją. Pospiesznie zaciera ślady. Nagle przybywa dwóch robotników, którzy weszli prze niedomknięte drzwi. Wychodzą by zawiadomić o znalezieniu dwóch ciał, nie zauważywszy Raskolnikowa. Ten wymyka się i ukrywa w remontowanym obok mieszkaniu. Po powrocie robotników i policji do mieszkania lichwiarki ulatnia się z budynku. Wraca do domu i chowa łupy, odstawia siekierę na miejsce.
5) konsekwencje
chodzi po mieście i rozmyśla. Myśli nie dają mu spokoju. Zostaje wezwany na policję – obawia się, że odkryli, iż on zamordował kobiety. Okazuje się, że przesłuchanie dotyczy zastawianego przez niego przedmiotu. Mdleje jednak na wspomnienie o zbrodni. Wraca na miejsce zbrodni pod pretekstem wynajęcia pokoju. Raskolnikow staje się rozdrażniony, rozchorowuje się i traci chęci do kontaktów z rodziną. Obsesyjnie myśli o zbrodni. Mimo, że jeden z robotników przyznał się do zabójstwa, komisarz dalej podejrzewa Raskolnikowa. W końcu, pod namową Soni (prostytutki, z którą się przyjaźnił i był bardzo silnie związany emocjonalnie główny bohater) przyznaje się do popełnienia zbrodni. Potem żałuje tego. Zostaje zesłany na Sybir. Wyjeżdża z nim Sonia. Po jakimś czasie oboje uświadamiają sobie, że kochają się.