Narządy rozrodcze żeńskie

a) wewnętrzne: JAJNIK - żeński gruczoł rozrodczy (płciowy), z reguły parzysty, wytwarzający jaja, u kręgowców także hormony. JAJOWÓD - przewód wyprowadzający jaja z jajnika; u kręgowców uchodzi do macicy (u ssaków) albo do steku (np. u płazów, gadów, ptaków). MACICA - narząd rozrodczy samic ssaków; silnie umięśniony i unaczyniony, w którym podczas ciąży rozwija się nowy organizm; błona śluzowa macicy bierze udział w tworzeniu łożyska; w macicy kobiety rozróżnia się trzon i szyjkę; także końcowy odcinek jajowodów u innych kręgowców oraz część układu rozrodczego bezkręgowców. POCHWA - biol. końcowy odcinek żeńskich dróg rodnych ssaków, przedłużenie macicy.
b) zewnętrzne: ŁECHTACZKA - żeński, zewnętrzny narząd płciowy ssaków, rozwojowo odpowiednik prącia.
2. Narządy rozrodcze męskie: a) wewnętrzne: JĄDRO - męski gruczoł rozrodczy (płciowy), wytwarzający komórki rozrodcze plemniki, u kręgowców także hormony płciowe. NAJĄDRZE - narząd utworzony przez zespół przylegających do jądra, poskręcanych kanalików przechodzących w nasieniowód; wydzielina najądrza wchodzi w skład nasienia. NASIENIOWÓD - parzysty przewód wyprowadzający nasienie z jądra, z reguły przedłużenie najądrza; nasieniowód u człowieka uchodzi do cewki moczowej; część gruczołowa nasieniowodu wytwarza wydzielinę pobudzającą ruchliwość plemników. b) zewnętrzne: PRĄCIE penis, narząd kopulacyjny; u ssaków zbudowany z 2 ciał jamistych (przy pobudzeniu płciowym wypełniają się krwią, powodując erekcję) oraz ciała gąbczastego, które obejmuje cewkę moczową i tworzy żołądź prącia. MOSZNA skórno-mięśniowy worek mieszczący jądra u wielu ssaków; występuje stale (np. u mięsożernych i naczelnych) lub tylko w czasie rui (np. u gryzoni). PLEMNIKI męskie komórki rozrodcze (płciowe) roślin i zwierząt, gamety męskie zapładniające komórkę jajową; z reguły mają zdolność ruchu; u zwierząt i człowieka powstają w procesie spermatogenezy; kształt plemnika charakterystyczny dla gatunku; plemniki roślin powstają w plemniach, mają różne kształty, opatrzone 1-2 lub wieloma wiciami; u roślin nasiennych funkcję plemnika spełnia jądro plemnikowe łagiewki pyłkowej zapładniające komórkę jajową. JAJO, komórka jajowa, gameta żeńska dojrzała komórka rozrodcza żeńska zwierząt i człowieka zdolna do zapłodnienia i rozwoju w nowy organizm; jest wytwarzana w jajnikach, w procesie oogenezy; jaja są największymi komórkami organizmu, wielkość zależy gł. od ilości żółtka (np. jaja strusia 10,5 cm).