Współczesne kierunki psychologii.
PSYCHODYNAMIKA
Psychoanaliza – podejście psychodynamiczne - psychoanalityczne myślenie o rozwoju osobowości człowieka i zaburzeniach.
Zygmunt Freund (1856 – 1939) lekarz wiedeński, uważał, że przyczyną działań ludzkich są popędy, wrodzone instynkty.
Na życie wpływają:
wyposażenie dziedziczne
doświadczenia z własnego dzieciństwa
Objawy zaburzeń psychicznych nie są przypadkowe – pozostają w związku z ważnymi wydarzeniami w życiu osoby.
Popędy i instynkty jako źródła energii psychologicznej człowieka.
Dwa popędy:
Libido – energia psychiczna popychająca człowieka do poszukiwania przyjemności zmysłowych inaczej Eros.
Popęd śmierci – energia psychiczna skłaniająca człowieka do działań agresywnych, destruktywnych (Thanatos).
Procesy nieświadomości – zachowanie człowieka może być motywowane przez popędy z których istnienia i działania człowiek nie zdaje sobie sprawy.
W zachowaniu człowieka są: treści jawne o których istnieniu ludzie wiedzą – bo są one świadomie doświadczane, oraz treści ukryte – efekt istnienia niedostępnych procesów nieświadomych np. czynności omyłkowe będące wyrazem nieświadomego pragnienia.
STRUKTURA OSOBOWOŚCI
Istnieją dwie antagonistyczne części osobowości: ID i SUPEREGO oraz trzecia EGO, która łagodzi konflikty pomiędzy poprzednimi dwiema.
Id to procesy pochodzenia biologicznego
kierowane jest i wspiera się na zasadzie przyjemności,
wymaga natychmiastowego zaspokojenia potrzeb bez możliwości odroczenia gratyfikacji, nie dbając o konsekwencje.
Superego jest utożsamiane z ludzkim sumieniem:
stanowi psychiczny zapis ideałów i norm człowieka;
odpowiada za kontrolę impulsów i zachowań;
dokonuje cenzury ludzkiego postępowania;
pozostaje na drodze przyjęcia zewnętrznych (społecznych) norm i zakazów;
zawiera idealną wizję osoby jaka powinna być;
jest kierowane zasadą moralności czyli czynienia tego co właściwe;
jest w obszarze nieświadomym ludzkiej psychiki.
Ego spełnia potrzeby Id zgodnie z wymaganiami otoczenia:
jest kierowane zasadą realizmu (rzeczywistości), odracza zaspokajanie potrzeb;
pośredniczy w rozwiązywaniu konfliktów między Id i Superego;
reprezentuje osobiste poglądy człowieka na rzeczywistość społeczną i fizyczną – jego świadome sądy o rzeczywistości.
Czasami nie jest możliwe pogodzenie potrzeb ID, SUPEREGO i EGO, następuje uruchomienie mechanizmu obronnego, który chroni EGO przed doświadczaniem nieustannego konfliktu.
Mechanizmy obronne – to nieświadome strategie umysłowe pozwalające człowiekowi zachować korzystny wizerunek własnej osoby w oczach innych. Mechanizmy obronne stanowią potrzebę redukcji napięcia czyli doświadczanego lęku:
Wyparcie – usunięcie ze świadomości niepotrzebnych myśli i pragnień;
Projekcja – przypisywanie innym własnych nieakceptowanych cech i pragnień;
Przemieszczanie – wyładowanie nieakceptowanych emocji na innych obiektach niż ten, który je wywołał.
Zaprzeczenie – niedostrzeganie zewnętrznych, nieakceptowanych faktów;
Racjonalizacja – przypisanie zachowaniom społecznym pożądanych motywów.