Portrety władców starożytnych w oparciu o literaturę.

Inne tematy
• Władza - powołanie, zobowiązanie, zaszczyt, namiętność, pokusa. Do jakich refleksji na ten temat skłania Cię lektura wybranych dzieł literackich?
• Który z utworów starożytnych poleciłbyś do gruntownej lektury współczesnym elitom władzy?
• Które z dzieł literackich mogą, Twoim zdaniem, stać się źródłem przemyśleń dla tych, którzy współcześnie podejmują trud rządzenia? Rozważ dylematy władzy, omawiając co najmniej trzy utwory literackie.

Cytat
Wielcy wodzowie i politycy, którzy zmieniają mapę świata i wysyłają do Hadesu miliony ofiar, są w istocie złymi geniuszami gatunku. (…) Nie mogą kochać życia, gdyż miłość, która nie kocha ludzi, jest podobna do nienawiści i obojętności.
Mieczysław Jastrun, Mit śródziemnomorski

Wskazówki
• Starożytna tragedia Sofoklesa, Antygona, między innymi dotyczy zagadnienia władzy. Kreon ma swoje racje i choć przegrywa, to jego przegrana jest ponadczasowym pouczeniem dla władców tego świata. Dylematy Kreona może przeżywać dzisiejszy władca. Bohater wydał okrutne rozkazy, choć według niego uzasadnione. Dobro państwa, kara za zdradę, utrzymanie autorytetu władcy, konsekwencja w postępowaniu, równa srogość wobec wszystkich obywateli - nawet wobec rodziny, prawo państwowe, dobro publiczne - oto jego argumenty. Czemu więc przegrał? Zapomniał o dobru i uczuciach jednostki. Nie przemyślał swego rozkazu, nie rozważył wszystkich jego konsekwencji. Zlekceważył prawa religijne, tradycję i obyczaje obywateli jego państwa. Zapomniał, że władza jest dla ludzi.
• Można dyskutować, jakie są rzeczywiste pobudki Ramzesa i Herhora z Faraona Bolesława Prusa. Czy chodzi im tylko o dobro państwa? W działaniach następcy tronu zbyt dużo jest urażonej dumy. Rozsądek nakazywałby zjednanie sobie kapłanów. Ale następca nie chce żadnej ugody - jego decyzje są niepodważalne. W działaniach Herhora także jest i duma, i ambicja. Wszystko to sprawia, że pokazany przez Prusa świat polityki można bez trudu powiązać ze współczesnością.
• Omawiając problem władzy, można też odwołać się do Króla Edypa Sofoklesa. Edyp to władca, który najpierw wybawia swe państwo od nieszczęść, a potem, chcąc sprawiedliwości i pomszczenia swego ojca, doprowadza do wydania wyroku na samego siebie. Cena, którą płaci za bycie odpowiedzialnym władcą, jest wysoka. Wykłuwa sobie oczy i rozpoczyna wieczną tułaczkę.
• Można również przywołać Państwo Platona jako starożytne dzieło omawiające państwowy ustrój. Platon nie był demokratą! Jego zdaniem państwo powinno sprawować opiekę nad każdym obywatelem i ingerować w jego życie, kontrolować nawet tak osobiste sprawy jak małżeństwo czy posiadanie dzieci. Wszyscy obywatele powinni podporządkować się władzy i spełniać swoją z góry okreś-loną rolę.