Paca w kancelarii królewskiej i kariera kościelna Władysława z Oporowa (ok. 1395 – 1453) w latach 1428 – 1434.

Celem mojej pracy jest przedstawienie sylwetki Władysława Oporowskiego, który był najwybitniejszą postacią z rodu Oporowskich, herbu Sulima. Z pokolenia na pokolenie kolejny członek tego rodu władał posiadłościami znajdującymi się w dawnym powiecie orłowskim, w województwie łęczyckim. Obecnie majątek tej rodziny znajduje się w powiecie kutnowskim, w województwie łódzkim. Władali oni tą majętnością do początków XVII wieku.
Ramy czasowe określone w temacie mojego referatu dotyczą odpowiednio rozpoczęcia i zakończenia przez Władysława pracy w kancelarii koronnej oraz pełnionych w tym czasie funkcji kościelnych.
Władysław urodził się ok. 1395 roku. Był synem wojewody łęczyckiego, zmarłego
w 1425 roku, Mikołaja z Oporowa oraz Krystyny ze Służewa. Miał on pięciu braci: Stefana (kasztelan brzeziński), Bogusława (wojewoda inowrocławski), Piotr (wojewoda łęczycki), Mikołaj (kasztelan brzeziński), Jana (wojewoda inowrocławski) oraz siostrę - Barbarę.
Oporowski rozpoczął studia na wiedeńskim uniwersytecie, gdzie w 1415 roku uzyskał tytuł bakałarza sztuk wyzwolonych. Na uniwersytecie bolońskim uzyskał tytuł naukowy doktora obojga praw i dekretów. Po powrocie do Polski w 1420 roku uzyskał profesurę
na Uniwersytecie krakowskim i w 1426 został jego rektorem. Jednocześnie rozpoczął karierę duchowną przy osobie arcybiskupa Mikołaja Trąby. W 1428 roku Władysław objął podkanclerstwo koronne. We wrześniu tego samego roku towarzyszył królowi w podróżach do Nowego Korczyna, Sandomierza, Solca, Lublina i Niepołomic. Zimą wraz z częścią dworu i królem Władysławem Jagiełłą wyruszył na Litwę do Wilna. Oporowski według Białłowicz – Krygierowej był bardzo cenionym doradcą, jednocześnie aktywnym rzeczoznawcą, oraz sprawował funkcję pełnomocnika króla w sprawach krzyżackich.
Działalność na polu państwowym i dyplomatycznym ułatwiła mu karierę kościelną. Zdobył imponującą liczbę prałatur i kanonikatów oraz otrzymał sporo znaczących stanowisk kościelnych. Z powinności duchownego wywiązywał się jednak rzadko, ponieważ był zajęty dużo bardziej absorbującymi go funkcjami publicznymi.
Rozliczne funkcje dyplomatyczne, zwłaszcza rzeczoznawcy w sprawach krzyżackich
i ciągłe podróże u boku władcy nie sprzyjały stabilizacji życia przyszłego arcybiskupa. Reprezentował on politykę sojuszu z czeskimi husytami, przeciwstawiając się stronnictwu biskupa krakowskiego – Zbigniewa Oleśnickiego, równocześnie sprzeciwiał się polityce proluksembuskiej i prokrzyżackiej. Identycznie jak większość polskich dostojników stał
po stronie króla polskiego, sprzeciwiając się zapędom Witolda dotyczącym autonomii Litwy.
W roku 1429 Władysław otrzymał prepozyturę św. Floriana, a w 1430 r. prepozyturę łęczycką. Rok później został protonotariuszem papieskim.
5 marca 1430 roku na jego ręce został złożony dokument zatwierdzający przywileje i prawa podpisane przez króla Jagiełłę w Jedlnej. Jak pisze Długosz dokument został oddany do rąk „… czcigodnego prepozyta łęczyckiego łęczyckiego św. Floriana pod Krakowem, doktora paw Władysława z Oporowa, podkanclerzego tegoż Królestwa”. Podczas pobytu na Litwie król zatrzymał się w Trokach, gdzie na prośbę biskupa wileńskiego Macieja i kapituły wileńskiej podpisuje 21 października 1430 roku darowizny Księcia Witolda. Przy akcie zatwierdzenia niniejszych darowizn byli obecni m. in. Biskup włocławski – Jan i doktor praw – Władysław Oporowski „prepozyta św. Floriana pod Krakowem, kanonik gnieźnieński i krakowski, podkanclerzy Królestwa”. W latach 1431 – 1433 pełnił funkcję dziekana krakowskiego.
Razem z Janem Szafrańcem sprzeciwiał się koronacji Witolda z uwagi na inkorporację Litwy z Polską. Ich zdaniem takie zamierzenia Wielkiego Księcia Litewskiego są bezprawne. Szefowie kancelarii, jeśli chodzi o koronę polską byli po stronie króla, a w przypadku propozycji koronacji Witolda brali stronę opozycji. Dwa lata później w obliczu wojny ze Świdrygiełłą zostało wysłane poselstwo do Wielkiego Księcia Witolda, któremu przewodził biskup Zbigniew Oleśnicki. Wśród posłów znalazł się m. in. Władysław z Oporowa, Jan z Lichenia – wojewoda brzeski, Jurand z Grabi – wojewoda włocławski, Wawrzyniec Zaręba, Przybysław Dzik i Spytek z Tarnowa. Wszyscy posiadali szerokie pełnomocnictwo króla. Byli oni obecni podczas podpisania tzw. aktu unii grodzieńskiej dnia 15 X 1432 roku. Akt ten regulował stosunki polsko – litewskie. Dzięki niemu Królestwo Polskie zwyciężało w sprawie Litwy i Podola. Wiosną tegoż samego roku rozpoczęły się rozmowy Królestwa Polskiego z husytami. W lipcu podpisane zostało porozumienie w Pabianicach przeciwko „narodowi niemieckiemu”, w którym Czesi zobowiązali się do zbrojnej pomocy przeciwko Zakonowi. Stronę husycką wspierali Jan Szafraniec – kanclerz, Władysław z Oporowa – podkanclerzy, Jan Biskupiec – biskup chełmski. Rozmowy odbyły się w Krakowie.
Podczas rokowań z Zakonem Krzyżackim towarzyszyli kanclerzowi koronnemu m. in. Wojciech Jastrzębiec, Sędziwoj Sędziwej Ostroroga, Jurand z Brudzewa i Jan z Lichenia. Po śmierci Jana Szafrańca w lipcu 1433 roku z inicjatywy króla został wybrany przez kapitułę włocławską na stanowisko biskupa.
Napięta sytuacja polityczna, szczególnie groźna na płaszczyźnie krzyżackiej oraz perspektywa zabezpieczenia swojej przyszłości spowodowały podjęcie przez Władysława Oporowskiego budowy prywatnego zamku w rodzinnym Oporowie.
W 1434 roku zostaje wybrany biskupem kujawskim i postanawia odsunąć się od spraw publicznych oddawszy na zjeździe w Kończynie pieczęć koronną. Uczestniczy jeszcze w życiu politycznym w sprawach krzyżackich, ale swoją działalność ogranicza do zarządzania diecezją. Najchętniej przebywał w swoim rodzinnym Oporowie lub w którymś z zamków arcybiskupich w Łowiczu, Uniejowie i Skierniewicach.
W 1435 roku był on obecny przy podpisaniu pokoju brzeskiego.
Stylu życia nie zmienił nawet wówczas, gdy został biskupem włocławskim, a później arcybiskupem metropolitą gnieźnieńskim.
Oporowski popadł w konflikt z biskupem Oleśnickim, któremu swego czasu próbował zablokować przyznanie kapelusza kardynalskiego. Konflikt był ostry, a obaj dostojnicy kościelni unikali się jak ognia.
Był lepszym politykiem niż duchownym. Jego życie głównie było związane z działalnością na arenie politycznej niż z piastowanymi funkcjami kościelnymi. Udało mu się zdobyć zaufanie Władysława Jagiełły na tyle, aby król mianował go, razem z Janem Szafrańcem, szefem kancelarii królewskiej. Oporowski miał też wielkie poparcie króla Kazimierza Jagiellończyka, którego pamiętał jeszcze jako małego chłopca, służąc u jego ojca Władysława Jagiełły. Poparcie przez króla dawało mu dużą swobodę na płaszczyźnie sprawowanych przez niego funkcji kościelnych.
Prawdopodobnie podjęcie prac budowlanych w rodzinnej miejscowości i objęcie biskupstwa kujawskiego spowodowały odsunięcie się przyszłego arcybiskupa od sceny politycznej. Jednak nie trwało to długo. Kiedy tylko ukończono prace zasadnicze związane z budową zamku, Oporowski wrócił na arenę polityczną. W 1449 roku otrzymał stanowisko arcybiskupa gnieźnieńskiego.
Prymas Oporowski zmarł złożony paraliżem 11 marca 1453 roku w swoim zamku w Oporowie. Długosz podaje, że „…in patrimonio et casto suo Oporow, quod ipse una cum ecclesie parachiali a promis fundamentis cocto latere aedificaverat”. Kapituła gnieźnieńska domagała się wydania ciała, chcąc je pochować w Gnieźnie, ale rodzina, powołując się na dyspozycje pozostawione przez zmarłego, złożyła jego doczesne szczątki w kościele oporowskim.