Rola archaizacji w utworze "Bema pamięci żałobny - rapsod" Cypriana Norwida

Józef Bam – to postać historyczna, żyjąca na przełomie XVII i XIX wieku. Był jednym z dowódców powstania listopadowego dowodził wtedy m.in. w bitwie pod Ostrołęką, wziął udział w wiośnie ludów (1848-1849), walczy w obronie Węgier. Przeszedł na Islam by walczyć po stronie Turcji z carską Rosją i w czasie przygotowań do walki zmarł. Jego mottem życiowym było hasło: ,,za naszą i waszą wolność”. Bam jest głównym bohaterem tekstu Norwida i jest to związane z obecnym w jego utworach kultem wielkich jednostek.

Tekst zaczyna się mottem stanowiącym słowa wodza kartagińskiego, Hannibala. Bam podobnie jak inni bohaterowie historyczni zawsze dotrzymywał przysięgi. Utwór jest rodzajem średniowiecznego rapsodu czyli jest utworem poetyckim, pisanym stylem podniosłym, sławiący wielkiego bohatera lub ważne wydarzenie. Zastosowanie rapsodu służy pokazaniu, że Bam był wielkim bohaterem, jak średniowieczny rycerz. Tekst jest przykładem liryki sytuacyjnej z elementami liryki refleksyjnej. Przedstawia przebieg pogrzebu Bama. Jego pogrzeb jest stylizowany na wzór pogrzebu średniowiecznego rycerza taka stylizacja to archaizacja.
O archaizacji świadczy:
 Zastosowanie archaizmów np. polan-polany; łkanie-płakanie; pancerz; koncha; zeprzem;
 Pokazuje uzbrojenie średniowiecznego bohatera np. miecz, tarcza, włócznia.
 Średniowieczne rekwizyty np. koncha, chorągiew, proporce,
 Śpiewane pieśni np. chorał gregoriański,
 Etapy pogrzebu średniowiecznego np. pochód płaczek za trumną; uderzanie w tarcze przez chłopców; niesienie chorągwi.

Utwór jest dynamiczny i patetyczny. Na dynamizm tekstu wpływają:
 Powtórzenia;
 Paralelizm składniowy;
 Nagromadzenie czasowników.

Na podniosły styl wypowiedzi wpływa:
∞ Wyszukane słownictwo;
∞ Uosobienie;
∞ Porównania
∞ Epitety
∞ Wyolbrzymienia (hiperbola)
∞ Zastosowanie rapsodu
∞ Zastosowanie heksametru.

Funkcje archaizacji w tym tekście:
1. pokazanie Bema na równi ze średniowiecznym rycerzem;
2. pokazanie Bema jako kontuoratora etosu średniowiecznego rycerza;
3. budowa podniosłego stylu wypowiedzi.

Rapsod – to pieśń epicka będąca częścią większego poematu lub samodzielny utwór poetycki sławiący w poetyckim stylu bohatera albo ważne wydarzenie w dziejach narodu.