Obudowa korytarzowa wyrobisk górniczych

Obudowa wyrobisk korytarzowych

Obudowa górnicza -konstrukcja, urządzenie lub zespoł urządzeń zabudowanych w wyrobisku do zabezpieczenia wyrobiska przed skutkami ciśnienia górotworu.
Głównym zadaniem obudowy jest zapewmiemie w ustalonym czasie stateczności wyrobiska wyrażającej się zachowaniem potrzebnych wymiarów jego przekroju poprzecznego oraz zabezpieczeniu ludzi, sprętu i maszyn przed obrywającymi się odłamkami skalnymi lub przed zawałem.

Dodatkowym zadaniem obudowy;
ochrona odsłoniętych powieszchni skalnych wyrobiska przed ujemnym działaniem powietrza kopalnianego, powodującego osłabienie pierwotnej wytrzymałości skał
niedopuszczenie do wpływów gazów ze skał
zamykanie dopływu wód lub dopuszczanie do ich kontrolowanego wypływu do wyrobisk
zmniejszenie oporów powietrza przepływającego przez wyrobisko
izolacja wyrobisk od ognisk pożarowych

Techniczne wymagania stawiane obudowie wyrobisk korytarzowych
obudowa powinna umożliwiać, po odsłonięciu obrysu wyrobiska, jak najszybsze nawiązanie współpracy z górptworem
obudowa powinna przeciwstawiać się całkowitemu ciśnieniu górotworu, jakie w danych warunkach może wystąpić
każdy z elementów obudowy powinien mieć jednakową nośność w każdym miejscu na całym obwodzie wyrobiska
konstrukcja obudowy powinna być wytrzymała, łatwa do wykonania i demontażu oraz powinna współpracować z otaczającym górotworem
w stosowanych konstrukcjach obudowy należy dążyć do jak najmniejszej masy elementów przez lepszy dobór profili i materiałów
obudowa nie powinna przeszkadzać w realizacji procesów technologicznych w wyrobisku
obudowa powinna zajmować w wyrobisku jak najmniej miejsca
obudowa nie powinna dopuścić do znacznego obniżenia pierwotnych własności wytrzymałościowych skał
obudowa powinna ściśle przylegać do górotworu i przynajmniej w części powinna być wykonywana bezpośrednio w przodku drążonego wyrobiska
obudowa powinna być możliwie

W wyrobiskach korytarzowych stosowanych jest wiele rozwiązań konstrukcyjnych obudowy.
Spowodowane jest to różnorodnością zadań, jakie spełnia obudowa, zmiennością warunków geologiczno-gorniczych oraz wymagami stawianymi obudowie.

Ze względu na sposób oddziałtwania na górotwór, obudowy dzielimy na;
odudowe podporową
obudowe spinające
obudowe przypinające

GRUPA OBUDÓW WG KLASYFIKACJI

Obudowa kotwiowa
obudowa kotwiowa zwykła
obudowa kotwiowo-płytkowa
obudowa kotwiowo-siatkowa
obudowa kotwiowo-stropnicowa
obudowa kotwiowa z iniekcją skał

Obudowa odrzwiowa
obudowa stalowa sztywna-prostokątna lub trapezowa
obudowa stalowa sztywna-łukowa
obudowa stalowa podatna-prostokątna

Obudowa powłokowa
obudowa torkretowa
obudowa murowana
obudowa betonowa
obudowa żelbetonowa

Obudowa kombinowana
obudowa stalowo-betonowa
obudowa kotwiowo-betonowo-stalowa
obudowa kotwiowo-betonowa
obudowa kotwiowo-odrzwiowa

Ze względu na konstrukcje, obudowy wyrobisk korytsrzowych dzieli się na;

obudowę kotwiową, obudowa górnicza, której podstawowym elementem jest kotew mocowana w górotworze
obudowę odrzwiową, obudowa górnicza złożona z odrzwi rozstawionych w określonych odstępach od siebie oraz elementów współpracujących z tymi odrzwiami
obudowę powłokową, obudowa górnicza z cienkościennej warstwy materiału konstrukcyjnego o grubości nieprzekraczającej 3% szerokości wyrobiska, ukształtowana wg. zakrzywionej powieszchni, ściśle przylegająca do górotworu
obudowe sklepieniową, obudowa ggórnicza o gróbości warstwy przekraczającej 3% szerokości wyrobiska, tworząca nad wyrobiskiem nośne sklepienie
obudowa pojedyczą-obudowa górnicza, w skład której w sposób powtarzalny wchodzi jeden podstawowy element obudowy
obudowe kombinowaną, obudowa górnicza, w sklad której wchodząc co najmniej dwi obudowy o różnych cechach konstrukcyjnych
obudowę specjlną, obudowa górnicza,której cechy konstrukcyjne, wynikające ze specjalnej jej funkcji, nie mieszają się w cechach konstrukcyjnych ww. obudów.

W praktyce stosowane są również inne podziały obudów ze względu na takie kryteria, jak;
charakterystyka pracy
okres użytkowania
współpraca z górotworem
sposób osłonięcia calizny
zabezpieczenie konturu wyrobiska
materiał zastosowany do jej wykonania

OBUDOWA ODRZWIOWA PODATNA

Wyrobiska korytatrzowe udostępniające oraz przygotowawcze, drążone i utrzymywanie w caliźnie, są niezbędne w całym okresie eksploatacji poziomu, pola eksploatacyjnego lub danej partii pokładu i utrzymywanie w stosunkowo długim okresie czasu. W 98% zabezpieczone są one przy zastosowaniu samodzielnej, stalowej,podatnej obudowy łukowej,wykonanej głównie z elementów o profilu V . Obudowa ta stanowi formę odrzwiową o charakterze podporowym i produkowane jest jako podatne odrzwia otwarte typu ŁP trzycześciowe oraz podatne odrzwia obudowy łukowej podwyższonej typu ŁPP . W wyrobiskach,w których spodziewać się można silnego wyciskania skał spągowych, stosuje się podatną obudowę łukową ŁPZ,jako odrzwia zamknięte pięcioczęściowe i sześcioczęściowe oraz zamkniętą podatną obudowę kołową ZOKP. W przedstawionych odrzwiach,stanowiących podstawową konstrukcję nośną obudów podatnych,poszczególne elementy łączone są przy zastosowaniu strzemion tworzących złącza. W praktyce stosowanych jest kilka rodzajów strzemion.przez dziesiątki lat podstawowe rozwiązanie konstrukcyjne stanowiły strzemiona kabłąkowe, stosowane w złączach odrzwi z profilu korytkowego. PO wprowadzeniu obudów z kształtowników V strzemię kabłąkowe zmodernizowano,zmieniając kształt jarzma,w efekcie czego stworzono strzemię typu K,przystosowane dowspółpracy z tym profilem. Na bazie strzemion typu K,na podstawie zdobytego doświadczenia,w póżniejszym okresie wprowadzone zostały nowe rozwiązania strzemion,tzw.zaczepowe,które zakładane są na końcach zakładki łuków i przemieszczają się zgodnie z ruchem elementu,o który zostały zaczepione. Tym samym końcem elementów odrzwi tworzących złącze są w stałym docisku. Kolejnymi elementami obudów odrzwiowych o wyjątkowym znaczeniu dla kształtowania właściwych warunków współpracy z otaczającym górotworem są rozpory. Elementy te mają za zadanie zapewnienia,a nawet i wymuszenie poprawnosći wykonania obudowy w wyrobisku. Aby spełnić te zadanie,rozpory powinny charakteryzować się wysokimi parametrami wytrzymałościowymi,dokładnością wykonania oraz odpowiednim sposobem połączenia z elementami odrzwi,umożliwiając tym samym traktowanie wykonanej w wyrobisku obudowy,jako wytrzymałej konstrukcij przestrzennej. W praktyce dołowej stosowanych jest obecnie wiele rozwiązań konstrukcyjnych tego niezmiernie ważnego dla zagwarantowania stateczności obudowy elementiu. Wśród stosowanych rozpór,których konstrukcja nie zapewnia korzystnych warunków stabilizacji oubdowy, wymienić można rozpory; RZL, RY, WRGs, RGP, wykonane z kątownika, oraz rozpory RGS, wykonane z celownika, niegwarantujące jednak uzyskania dokładnej stabilizacji odrzwi. W szerokiej gamie produkowanych rozpór, legitymujących się wysokimi walorami ruchowymi, jak i parametrami wytrzymałościowymi wymienić należy rozpory RMR, RSM oraz RP, wykonane z ukośnie ściętych rur dolegających dokładnie do kształtownika w rejonie jego grzbietu, łączone profilowanym płaskownikiem oraz kabłąkiem z lub też śrubami profilowanymi obejmami skręconymi na końcach rur. Korzystne rozwiązania konstrukcyjne stanowią również rozpory rurowe typu TR i RK, dostosowane jednostronnym końcem do profilu kształtownika odrzwi, a drugim ściętym, ukośnie dolegającym równie do profilu kształtownika kolejnych odrzwi. Rozpory tę łączone są kabłąkiem lub śrubami hakowymi. Kolejny element obudów odrzwiowych stanowią posadowienia spągowe łuków ociosowych. Ich zadaniem jest zmniejszenie nacisków jednostkowych obudowy na spąg wyrobiska, co jest niezmiernie ważne w przypadku zalegania w spągu skał słabych, a w szczególności zawilgoconych. W praktyce stosowane są prefabrykowane elementy żelbetonowe, zwane potocznie betonitami podporowymi, lub stopy stalowe o różnej konstrukcji. W przypadku braku tychże elementów dopuszczalne jest stosownie podkładek drewnianych, wykonwnych z drewna impregnowanego.
Rozcinki rozruchowe ścian stanowią specyficzną grupe wyrobisk przygotowawczych. Są to wyrobiska drążone w caliźnie, utrzymywane w stosunkowo krótkim okresie czasu, charakteryzujące się znaczną szerokością umożliwiającą zainstalowanie zmechanizowanej obudowy ścianowej, przenośnika ściaowego oraz maszyn urabiających bez konieczności nawet czasowego usuwania elementów podporowych obudowy. Rozcinki rozruchowe ścian stanowią specyficzną grupę wyrobisk przygotowawczych.


Bibiografia
Zarys podziemnego górnictwa węgla kamiennego, Praca zbiorowa pod redakcją Krystiana Probierza i Piotra Strzałkowskieo
www.google.pl/rodzaje obudowy korytarzowej