"Marta" E. Orzeszkowej - analiza, omówienie.

"Marta" E. Orzeszkowej jest to powieść TENDENCYJNA , na początku zakłada sobie hasło z programu pozytywistycznego , które chce realizować. Utwór realistyczny nagięty do potrzeb uwypuklenia tezy.

*Czas- akcja dzieje się ok 5 lat po powstaniu (rozpoczyna się jesienią kończy wiosną)
*Ukazuje brak wykształcenia szlachcianek(tylko edukacja domowa, kobiety miały być siostrami, żonami, matkami, do tego były przygotowywane na salonach)
*Miejsce- Warszawa (pokazana w ujęciu kilku ulic, głównie krakowskiego przedmieścia)
*Narracja-stronnicza

*Fabuła ogranicza się do akcji (AKCJA- ciąg zdarzeń związanych z głównym bohaterem, który zakłada sobie cel, który chce osiągnąć- jeżeli możemy wyróżnić głównego bohatera, FABUŁA-ogranicza się do akcji- wszystkie zdarzenia w utworze)
*Akcja-Marta szuka pracy

*śmierć Marty jest uwieńczeniem powieści, jeśli ten model się nie zmieni każda z kobiet tak skończy
*w powieści tendencyjnej każda z postaci jest nośnikiem pozytywnych lub negatywnych idei
*bohaterowie są dopasowani do założonej przez autorkę tezy
*ukazanie tego, że kobiety byłyby lepszymi pracownikami (dom towarowy, etat Olesia)

Cechy utworu tendencyjnego:
*utwór z tezą (główna zasada polega na przyjęciu przez pisarza tezy, którą będzie chciał udowodnić)
*teza miała wymiar społeczny i w pełni mieściła się w hasłach pozytywistycznych
*przyjęcie tezy powoduje to, że tezie podporządkowana jest konstrukcja świata przedstawionego tzn jest to proza realistyczna, losy bohaterów motywowane są społecznie lub psychologicznie realizm nagięty jest do potrzeb zrealizowania tezy)

1)Narracja- 3.os. autorialna, wszechwiedząca, posługująca się natrętnym komentarzem publicystycznym wprost oceniając bohaterów i ich wybory, pełna zwrotów do czytelnika i pouczeń, komentarze w zastępstwie narratora mogą wygłaszać bohaterowie- rezonerzy (żeby uwiarygodnić tezę)

2)Kreacja postaci- postaci są jednoznaczne, czarno-biali bohaterowie, albo dobrzy, albo źli- nie pogłębieni psychologicznie bohaterowie, papierowi, pozbawieni indywidualizmu

3)Fabuła
a)uproszczona tak, aby teza była jak najbardziej widoczna
b)zasada kontrastu, dobry i zły bohater są sobie przeciwstawieni
c)czas i miejsce są służebne wobec ilustracji fabuły tzw."mówiące"(utwory współczesne)

4)Kompozycja
a)zawsze zamknięta- dopełnione losy bohaterów
b)jeśli kończą się źle, mają umacniać czytelnika czym jest odrzucenie pozytywizmu
c)losy mówiących (każdy bohater nosi w sobie jakąś ideę)