Opis - pojęcie i odmiany.

OPIS - GRUPUJE I OKREŚLA ISTOTNE CECHY DANEGO PRZEDMIOTU, OSOBY, ZJAWISKA; cechuje go statyczność; przeważają rzeczowniki i przymiotniki; dla stylu charakterystyczne są epitety i porównania.

OPIS SYTUACJI
Przedstawia rzeczy i zjawiska w przestrzeni i w czasie, jest dynamiczny. Przeważają czasowniki, rzeczowniki, przymiotniki, przysłówki i wyrażenia przyimkowe określające stosunki przestrzenne i czasowe. Środki stylistyczne: epitety, porównania. Wprowadza się też wyrazy nacechowane emocjonalnie. W kompozycji pracy powinny wystąpić elementy:
a) przedstawienie przestrzeni, tła sytuacji;
b) opis samej sytuacji, czyli czynności dziejących się na tym tle w bardzo krótkim czasie lub jednocześnie;
c) opis nastroju towarzyszącego opisywanej sytuacji.
PRZYKŁAD:
Mija południe. Jest mroźno, ale słonecznie. Lodowisko roi się od łyżwiarzy. Gwarno tu i tłumnie. Barwne stroje mienią się w słońcu. Połyskują łyżwy. Wielu młodych ludzi popisuje się figurową jazdą, inni z trudnością utrzymują równowagę i niezdarnie posuwają się do przodu.
Kilkunastoletnia dziewczynka w błękitnym sweterku i białej czapeczce kręci pirueta. Upada na lodową taflę i podcina jadącą obok koleżankę. Przewracają się też inni. Wygląda to groźnie, ale i zabawnie. Jedni próbują się wydostać spod innych, wymachują rękami i nogami, wyglądają jak barwny, mieniący się, ruchomy kłąb. Koledzy pomagają im się podnieść. Wstają, otrzepują się, uśmiechają i ruszają do przodu.
Na szczęście nic złego się nie stało. Znowu błyszczą w słońcu barwne stroje łyżwiarzy.

OPIS ZJAWISKA
Opisujemy to, co zaszło, co się wydarzyło, przejawiło w przyrodzie, np. burza, ulewa, śnieżyca. Zwracamy uwagę na wygląd poszczególnych elementów zjawiska oraz na zmienność czynności. Cechuje go dynamiczność. Przeważają przymiotniki, rzeczowniki, czasowniki, przysłówki i wyrażenia przyimkowe określające stosunki przestrzenne i czasowe. Środki stylistyczne: epitety, porównania, metafory.
PRZYKŁAD:
Tymczasem zamieć zwiększała się coraz bardziej. Ostry i mroźny wiatr niósł niezmierne tumany śnieżne, targał drzewami, huczał, szalał, podrywał całe zaspy, podnosił je w górę, skręcał, rozpylał, przykrywał nimi wozy, konie, ciął po twarzach podróżników jakby ostrym piaskiem - tłumił im oddech w piersiach i mowę. Głosu kołatek przytwierdzonych do dyszlów nie było wcale słychać, natomiast w wyciu i poświście wichru odzywały się jakieś głosy żałosne jakby wycie wilcze, jakby odległe rżenie koni, a czasem jakby pełne trwogi ludzkie wołanie o ratunek. Wyczerpanie konie poczęły się spierać bokami o siebie i iść coraz wolniej.

SŁOWNICTWO określające stosunki przestrzenne i czasowe, np. górą, dołem, wysoko, w pobliżu, z daleka, z bliska, czasem, niekiedy, początkowo, później, w końcu.