Odpowiedzialność przewoźnika za wykonanie umowy.

Spis treści:

1.Umowa przewozu osób
- przewóz osób
- przewóz przesyłek bagażowych
- odpowiedzialność przewoźnika

2. Umowa przewozu towarów
- przewóz przesyłek
- likwidacja przesyłek
- odpowiedzialność przewoźnika
- ustalenie stanu przesyłki

3. Roszczenia

4. Odszkodowania


UMOWA PRZEWOZU – to rodzaj umowy, w której przewoźnik zobowiązuje się w zakresie swojej, działalności do przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy

I. Umowa przewozu osób

W umowie przewozu osób przewoźnik zobowiązany jest do zapewnienia podróżnym odpowiadających rodzajowi transportu warunków bezpieczeństwa i higieny oraz takich wygód , jakie ze względu na rodzaj transportu uważa się za niezbędne (w tym również możliwość podróży osób niepełnosprawnych).
Przewoźnik odpowiada za bagaż podróżny według zasad przewidzianych dla przewozu rzeczy.
Umowę przewozu osób zawiera się przez nabycie biletu na przejazd lub spełnienie innych określonych przez przewoźnika warunków dostępu do środka transportowego lub przez samo zajęcie miejsca w środku transportu.
Jeżeli przed rozpoczęciem podróży lub w czasie jej trwania zaistnieją okoliczności uniemożliwiające wykonanie umowy przewoźnik ma obowiązek zapewnić podróżnym bez dodatkowych opłat podróż do miejsca przeznaczenia.
Przewoźnik ponosi odpowiedzialność za przedwczesny odjazd środka transportu, opóźnienie bądź odwołanie kursu o ile ma to miejsce wskutek umyślnej winy przewoźnika. Za bagaż podręczny przewoźnik również ponosi odpowiedzialność jeżeli szkoda powstała z jego winy.
Odpowiedzialność przewoźnika dotyczy również warunków podróży, bezpieczeństwa pasażerów i bagażu jak też zniszczenia bądź utraty przedmiotów wartościowych, pieniędzy itp. , które pasażer ma przy sobie.
Pasażer może oddać bagaż do przewozu jako przesyłkę bagażową – jej przyjęcie potwierdza przewoźnik wydając KWIT BAGAŻOWY. Masę i liczbę sztuk przesyłki bagażowej ustala przewoźnik i według tego pobiera opłatę zawartą w taryfikatorze dostępnym dla pasażerów.
Wyłączone z tego są rzeczy, których przewóz jest zabroniony tzn. : rzeczy niebezpieczne , zwłoki i szczątki zwłok ludzkich.
Umowę przewozu przesyłki bagażowej uważa się za zawartą w momencie przekazania jej przewoźnikowi i przyjęciu od niego kwitu bagażowego.
Przewoźnik bierze odpowiedzialność za przesyłkę bagażową zobowiązując się ją dostarczyć w określonym stanie i terminie objętym umową.
Wydanie przesyłki odbywa się za okazaniem kwitu bagażowego za jego zwrotem i nie istnieje obowiązek sprawdzania czy osoba odbierająca jest do tego uprawniona.
Wydanie przesyłki bez kwitu bagażowego może nastąpić kiedy osoba zgłaszająca się udowodni swe uprawnienia do odbioru. W razie opóźnienia dostarczenia przesyłki na kwicie należy wpisać datę i godzinę żądania wydania przesyłki.
W razie uszkodzenia, nieterminowego dostarczenia bądź zagubienia przesyłki podróżny ma prawo dochodzić swych roszczeń wobec przewoźnika. Przesyłkę, która w ciągu 14-dni po upływie terminu przewozu nie dotarła do miejsca przeznaczenia uważa się za utraconą.


II. Umowa przewozu towarów

W umowie przewozu rzeczy biorą udział trzy osoby i wysyłający, przewoźnik i odbiorca. Dlatego tę umowę nazywa się też umową na rzecz osoby trzeciej.
W umowie powinno być zawarte:
- adres wysyłającego i odbiorcy
- miejsce przeznaczenia
- przeznaczenie przesyłki według rodzaju
- ilość
- sposób opakowania
- wartość rzeczy
Wysyłający może zażądać wydania mu listu przewozowego którego oryginał posiada przewoźnik.
Według konwencji CMR (konwencja stosowana do wszelkich umów przewozu drogowego, niezależnie od miejsca zamieszkania i przynależności państwowej stron, jeśli miejsce przyjęcia przesyłki i dostawcy znajduje się w krajach, z których przynajmniej jeden jest krajem umawiającym się) komplet listów przewozowych składa się z 4 sztuk:
a) czerwony – nadawca
b) niebieski – odbiorca
c) zielony – przewoźnik
d) czarny – cele administracyjne
I ewentualnie szary – dodatkowy ( przesyłany spedycji zalecającej transport przewoźnikowi dla rozliczenia).
Z przewozu wyłączone są rzeczy:
- których przewóz jest zabroniony
- które ze względu na rozmiar lub masę albo inne nie nadają się do transportu
- niebezpieczne, chyba że zostały dopuszczone do przewozu w warunkach szczególnych.
Przewoźnik może, a nawet powinien sprawdzić, czy przesyłka odpowiada oświadczeniu nadawcy zawartym w liście przewozowym.
Te czynności powinny być wykonane w obecności nadawcy i ich wynik odnotowany w liście przewozowym lub dołączonym do niego protokole.
Przewoźnikowi przysługuje prawo zastawu na przesyłce w celu zabezpieczenia roszczeń wynikających z umowy przewozu (wyjątek stanowią przesyłki organów władzy państwowej oraz organów wymiaru sprawiedliwości i ścigania).
Przewoźnik może zlikwidować przesyłkę w razie:
- braku wskazówek do usunięcia przeszkody w przewozie i wydaniu przesyłki
- zaginięcia dokumentów przewozowych
- braku możliwości ustalenia osoby uprawnionej do rozporządzania przesyłką.
Likwidacja przesyłki - sprzedaż, nieodpłatne przekazanie jednostce operacyjnej bądź zniszczenie.
Przewoźnik przystępuje do likwidacji:
- niezwłocznie po upływie terminu odbioru żywych zwierząt, rzeczy niebezpiecznych lub łatwo psujących się
- w pozostałych przypadkach po upływie 30 dni od terminu odbioru, nie wcześniej jednak jak po upływie 10 dni od zawiadomienia uprawnionego o zamierzonej likwidacji.

Przewoźnik ponosi odpowiedzialność za utratę, ubytek lub uszkodzenie przesyłki od momentu przyjęcia jej do przewozu do chwili jej wydania oraz za opóźnienia w przewozie przesyłki (chyba, że powstałe szkody nie wynikły z winy przewoźnika, co przewoźnik powinien udowodnić).
Z odpowiedzialności przewoźnik jest zwolniony jeśli:
- przesyłka nie odpowiada stanowi faktycznemu zadeklarowanemu przez nadawcę
- niedostateczne lub wadliwe było opakowanie rzeczy, które wskutek warunków przewozowych narażone były na szkodę
- rzeczy są szczególnie podatne na szkodę wskutek wad lub naturalnych właściwości
- utrata, ubytek lub szkoda jest wynikiem ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania rzeczy przez nadawcę i odbiorcę
- przesyłki dozorowane nie były pod nadzorem dozorców
- dostarczył bez śladu naruszenia, w zamkniętym środku transportowym ( z plombami nadawcy przesyłkę, której masy i liczby sztuk nie sprawdził przy nadaniu).
Przy przesyłkach, które z powodu swoich właściwości tracą na masie, przewoźnik odpowiada tylko za tę część ubytku, która przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo przyjęte, chyba, że szkoda nie wynikła z przyczyn uzasadniających zastosowanie norm dopuszczalnego ubytku.
Przewoźnik ponosi odpowiedzialność za utratę przesyłki, a w razie jej odnalezienia musi niezwłocznie powiadomić uprawnionego jak również za szkody wynikłe z niewykonania lub nienależytego wykonania polecenia zmiany umowy przewozu, chyba że polecenie to byłoby niewykonalne lub spowodowało zakłócenie w eksploatacji.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI – powinno być przeprowadzone, jeśli przed jej wydaniem okaże się że doznała uszczerbku lub uszkodzenia.
Należy niezwłocznie sporządzić protokół i zaznaczyć w nim okoliczności powstania szkody. Przewoźnik wykonuje te czynności także na żądanie uprawnionego jeśli ten twierdzi, że przesyłka jest naruszona.
Czynności powinny być przeprowadzone w obecności uprawnionego lub innych osób (komisji). Protokół powinien być podpisany przez wszystkich uczestników, uprawniony otrzymuje bezpłatnie egzemplarz protokołu, będący podstawą do ewentualnych roszczeń wobec przewoźnika.

III. Roszczenia

Dochodzenie roszczeń w postępowaniu sądowym na podstawie ustawy lub przepisów wydanych w jej wykonaniu przysługuje uprawnionemu po bezskutecznym wyczerpaniu drogi reklamacji, przewoźnikowi zaś – po bezskutecznym wezwaniu zobowiązanego do zapłaty.


Roszczenia przeciw przewoźnikowi przysługują:

1. Z tytułu umowy przewozu osób, zabieranych przez nich rzeczy, umowy przewozu przesyłek bagażowych - podróżnemu, przy przewozach grupowych - organizatorowi i uczestnikom
- organizator jest uprawniony do dochodzenia roszczeń z tytułu nie wykonania lub nienależytego wykonania umowy przewozu grupowego, przewozu bagażu, a także różnicy należności za przewóz
- uczestnik może dochodzić roszczeń z tytułu szkód, różnicy należności, warunków przewozu

2.Ztytułu umowy o przewóz przesyłek towarowych:
- zwrot pełnej lub części należności – odbiorcy i nadawcy (temu, kto płacił za przewóz)
- inne roszczenia - nadawcy bądź odbiorcy, zależnie od tego, który z nich dokonał zapłaty

Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub uszkodzenia, chyba że:
- szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego
- zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika
- szkoda wynikła z winy lub niedbalstwa przewoźnika
- szkodę nie dającą się zauważyć odbiorca stwierdził potem i w terminie 7 dni zażądał ustalenia jej stanu udowadniając, że powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu a jej wydaniem.

Roszczenia z tytułu zwłoki w przewozie ( nie powoduje szkody) przedawniają się po 2 miesiącach od wydania przesyłki
Przedawnienie biegnie dla roszczeń z tytułu:
- utraty przesyłki - od dnia, w którym uznał ją uprawniony za utraconą
- szkód nie dających się z zewnątrz zauważyć – od dnia sporządzenia protokołu ustalenia szkody
- zapłaty lub zwrotu należności – od dnia zapłaty lub dnia, w którym powinna być uregulowana
- nie odbioru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek – od dnia dokonania.

Roszczenia przysługujące przewoźnikowi przeciwko innym przewoźnikom przedawniają się z upływem 6 miesięcy od dnia, w którym przewoźnik naprawił szkodę albo od dnia, w którym wytyczono przeciw niemu powództwo.


IV. ODSZKODOWANIA

Wysokość odszkodowań za utratę lub ubytek przesyłki nie może przewyższać wartości, którą ustala się na podstawie i w następującej kolejności:
- ceny wykazywanej na rachunku dostawcy lub sprzedawcy
- ceny wynikającej z cennika obowiązującego w dniu nadania przesyłki do przewozu
- wartości rzeczy tego samego rodzaju i gatunku w miejscu i czasie ich nadania.
Jeśli nie można ustalić wysokości odszkodowania wysokość ustala rzeczoznawca.
W razie utraty przesyłki z deklarowaną wartością – odszkodowanie odpowiada owej wartości, w razie ubytku - w odpowiedniej części.
W razie uszkodzenia przesyłki odszkodowanie ustala się w wysokości odpowiadającej procentowemu zmniejszeniu jej wartości.

Prócz odszkodowań przewoźnik jest zobowiązany zwrócić przewoźne i inne koszty związane z przewozem przesyłki:
- w razie utraty - w pełnej wysokości
- w razie ubytku - w odpowiedniej części
- w razie uszkodzenia – wysokość odpowiadająca procentowi obniżenia wartości przesyłki.
W przypadku kiedy na skutek opóźnienia w przewozie powstała szkoda w przesyłce odszkodowanie przysługuje niezależnie od wartości przesyłki a jeśli powstała szkoda inna niż w przesyłce przewoźnik płaci odszkodowanie w podwójnej wysokości przewoźnego.

Odszkodowanie za szkody spowodowane niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem umowy przewozu nie może przewyższać wysokość odszkodowania przysługującego w razie utraty przesyłki.

Przewidziane ustawą ograniczenia wysokości odszkodowań nie mają zastosowania jeżeli szkoda wynikła z winy lub rażącego niedbalstwa przewoźnika.