Literackie portrety kobiet

Aleksandra (Oleńka) Billewiczówna to jedna z głównych postaci kobiecych występujących w "Potopie" Henryka Sienkiewicza. Jest ona wnuczką i spadkobierczynią zmarłego niedawno Henryka Billewicza, jej rodzice od dawna nie żyją. Pochodzi ze starego szlacheckiego rodu. Mieszka w majątku w Wodokach. Dziadek przeznaczył jej rękę Kmicicowi. Nie pozwala mu się ona jednak do siebie zbliżyć z powodu jego złej reputacji. Dopiero kiedy oczyszcza on swoje imię z wcześniejszych grzechów dzięki wiernej służbie sprawie narodowej, na końcu powieści, bierze z nim ślub. Postać wykreowana została jako posiadająca wyłącznie cechy pozytywne.

Bohaterka odznacza się wyjątkową urodą, miała piękność białego kwiatu. Jej cera jest arystokratycznie blada, rysy twarzy delikatne, a włosy płowe. Podczas spotkań z Kmicicem, na jej twarzy często pojawiają się rumieńce. Spod czarnych brwi błyszczą, patrzące dumnie i pewnie błękitne oczy.

Oleńka stanowi wzór XVII-wiecznych cnót kobiecych. Jest przywiązana do tradycji rodzinnej, narodowej i rycerskiej. Darzy szacunkiem tych szlachciców, którzy są prawymi patriotami (na przykład starego miecznika Billewicza), nawet jeśli nie są zamożni. Podoba jej się u mężczyzn odwaga i pewność siebie. Gardzi natomiast zdrajcami ojczyzny (na przykład Radziwiłłowie) oraz tchórzami. Przy umiłowaniu do mężczyzn prawych wyraźnie widać też patriotyzm bohaterki. Jednocześnie Oleńka odznacza się głęboką pobożnością. W wyniku rozstania z Kmicicem postanawia iść do klasztoru. Wyrzuca też sobie, że nie potrafiła modlić się za Pana Andrzeja (kiedy miała oczerniające go, ale fałszywe, informacje na jego temat – miał on rzekomo planować zamach na króla Jana Kazimierza). Jest pewna siebie i nieustępliwa. Postępuje zgodnie z powziętymi zamiarami, a jej wybory są oparte na rozsądku oraz prawości. Jednocześnie potrafi być czuła, dobra i opiekuńcza. Opiekuje się kilkakrotnie rannym Kmicicem. Cechują ją także wierność i oddanie. Mimo przewin Kmicica, wciąż go kocha i zdaje się, że czeka właśnie na niego. O jej rękę starają się (doskonały rycerz i prawy patriota) Pan Wołodyjowski oraz (potrafiący czarować damy swoimi wdziękami) książę Bogusław Radziwiłł. Oleńka odrzuca ich jednak.



***


Główną bohaterką dramatu Williama Szekspira pt. "Romeo i Julia" jest Julia - młoda, czternastoletnia dziewczyna, jedyna córka Capulettich.

W części ekspozycyjnej tragedii sprawia wrażenie dobrze wychowanej i posłusznej dziewczyny. Jest bardzo uległa, układna i chętna, aby usatysfakcjonować rodziców w sprawie swego zamążpójścia. Z pokorą i szacunkiem wysłuchuje poleceń matki dotyczących Parysa (ma zwrócić uwagę na jego powierzchowność i przymioty osobowości). Gdyby Romeo nie pojawił się w jej życiu, Julia z pewnością posłusznie wstąpiłaby w związek małżeński z młodzieńcem wskazanym jej przez matkę. Oczarowana jednak poznanym na balu tajemniczym nieznajomym, dziewczyna zapomina o posłuszeństwie wobec rodziców i planowanym przez nich mariażu.

Niezwykle zaskakująca dla Julii jest wiadomość, kim jest młodzieniec, który wywołał u niej wcześniej nieznane, a jakże silne i namiętne uczucie. Pod wpływem miłości młoda dziewczyna przeżywa prawdziwą metamorfozę. Niedoświadczona, uległa i posłuszna rodzicielskim nakazom Julia zmienia się w zdecydowaną i pełną wigoru młodą kobietę, która w imię swych uczuć zdolna jest przeciwstawić się całemu światu. Stwierdzając: "muszę kochać przedmiot nienawiści...", decyduje się oddać swe serce ukochanemu. Niezwykła siła uczucia sprawia, że dziewczyna uświadamia sobie, iż życie ma dla niej sens jedynie wówczas, gdy będzie się toczyć u boku Romea: "jeżeli żonaty, całun mnie czeka zamiast ślubnej szaty..."

W sławnej scenie balkonowej Julia odważnie objawia ukochanemu cały ogrom swych uczuć, jest szczera i tego samego oczekuje od Romea. Dwukrotnie pyta swojego kochanka o to, czy traktuje ją poważnie i jednocześnie wystawia na próbę jego oddanie, proponując mu małżeństwo. Romeo, choć jest trochę zaskoczony tempem rozwoju wydarzeń, zapewnia Julię gorąco o swej gotowości do ślubu. Na tym etapie rozwoju uczucia to Julia jest "siłą napędzającą" bieg wydarzeń - w jej ręku znajduje się inicjatywa i ona nadaje ton przedślubnym przygotowaniom.

Trzeba przyznać, że dziewczyna jest zadziwiająco konsekwentna w tym, co robi i myśli. Po wyroku skazującym Romea na wygnanie Julia rozpacza i przyrównuje swe aktualne położenie do śmierci. Podbudowana wizytą męża i pełna nadziei na jego szybkie ułaskawienie i powrót, zdecydowanie przeciwstawia się woli rodziców, co wcześniej byłoby nie do pomyślenia. Bardzo widoczna jest w tym okresie metamorfoza, która dokonała się w Julii pod wpływem miłości. Rozświetliła ona jej życie i zburzyła dotychczasowy system wartości wszczepiony dziewczynie przez rodziców. Ojciec i matka Julii są zaskoczeni buntowniczą postawą córki oraz zbulwersowani jej jednoznaczną odmową ślubu z kandydatem, którego dla niej wybrali.

Julia czuje się bardzo osamotniona w swoim domu i daremnie oczekuje pomocy od Marty, jedynej osoby za swego środowiska, która zna jej tajemnicę. Zwrócenie się po pomoc zakonnika nie jest oznaką słabości, lecz dowodem na to, że spadające na nią po raz nieszczęścia przytłaczają młodą i niedoświadczoną życiowo dziewczynę. "Napój pozornej śmierci" jest dla niej jedyną szansą na uniknięcie śmiertelnego grzechu dwukrotnych zaślubin i połączenia się z ukochanym. Jednocześnie użycie eliksiru, który jest bardzo silnym środkiem nasennym, jest jedyną szansą na uzyskanie rozgrzeszenia ze strony rozsierdzonych rodziców. Nic dziwnego, że Julia sięga po napój, wnosząc się w tym momencie na wyżyny tragizmu. Do głowy przychodzą jej rożne absurdalne myśli, lecz w końcu wypija tę niby truciznę na chwałę miłości, która zdominowała jej życie, gdy stwierdza śmierć ukochanego. Przekonanie, że bez męża nic nie ma dla niej sensu, pomaga jej dokonaniu samobójstwa przy użyciu sztyletu Romea.

Julia jest jedną z najciekawszych kreacji bohatera tragicznego w historii literatury światowej. Jest ukazana w ruchu, wciąż się przeobraża. Ta dynamizacja postaci tytułowej bohaterki dramatu Szekspira jest bardzo ważna, czyni ją bowiem interesującą pod względem psychologicznym. W ciągu pięciu dni, z beztrosko żyjącej młodej dziewczyny przekształca się w dojrzałą, ciężko doświadczoną przez los kobietę, która raz przysiągłszy miłość, pozostaje wierna ukochanemu, aż do śmierci. Miłość w rozumieniu Julii, to daleko idąca lojalność i dążenie do osiągnięcia małżeńskiego szczęścia, chociażby miało ono nastąpić dopiero na "tamtym" świecie.