Torfowiska

Torfowisko – jeden z typów mokradeł, siedlisk na tyle uwodnionych, że występuje tam specyficzna roślinność i zachodzą procesy akumulacji osadów organicznych. Jest to teren stale podmokły, o podłożu trudno przepuszczalnym, pokryty zbiorowiskami roślin bagiennych i bagienno-łąkowych. Torfowiska występują głównie w strefie klimatu umiarkowanego wilgotnego i chłodnego (północna część Eurazji i Ameryki Północnej, a także obszary górskie). Obszary te są cenne pod względem przyrodniczym, można je także wykorzystać gospodarczo – poprzez wydobywanie torfu. Torfowisko przyrasta średnio o 1 mm w ciągu roku.Torfowisko jest siedliskiem rosnącej na nim roślinności torfotwórczej lub roślinności zastępczej, która została wprowadzona po odwodnieniu torfowiska.Torfowiska zajmujące duże obszary określane są mianem kompleksów torfowych.Torfowiska czasami nazywane są mokradłami.

Klasyfikacje torfowisk uwzględniają trofię siedliska oraz zawartość związku wapnia, które wpływają na skład zbiorowisk roślin torfowiskowych. Dodatkowym kryterium są stosunki wodne, wynikające z rzeźby terenu.

W Europie Środkowej wyróżnia się:
- torfowiska niskie – powstające na skutek przepływu lub stagnowania wód eutroficznych, najczęstsze na obszarze Polski, wykształcają się w obrębie dolin rzecznych, żyzne i bogate florystycznie: zbiorowiska szuwarowe (trzcina, pałka) lub darniowe (mchy, turzyce),

- torfowiska wysokie – zasilane przez oligotroficzne wody opadowe, mszary powstające w bezodpływowych zagłębieniach terenu, silnie kwaśne, ubogie w substancje odżywcze, a co za tym idzie - ubogie florystycznie (torfowce, turzyce, rośliny owadożerne); kształtują się tu warunki odpowiednie dla borów bagiennych. Torfowiska wysokie dzielą się na:

- torfowiska atlantyckie - powstają na terenach, na których ilość opadów przekracza 750 mm rocznie i głównym źródłem zaopatrywania ich w wodę są opady atmosferyczne.

- torfowiska górskie - mają charakter skrajnie ombrogeniczny (związane są z opadami atmosferycznymi).

- torfowiska kontynentalne - powstają w warunkach stosunkowo małych opadów atmosferycznych, ich powierzchnia jest płaska.

- torfowiska przejściowe – spotykane w pośrednich warunkach siedliskowych. Na torfowiskach tych rosną zbiorowiska mszarno-turzycowe. W ich skład wchodzą turzyca nitkowata, turzyca bagienna, bagnica torfowa, wełnianka wąskolistna, mchy torfowce i mchy brunatne, trzcina pospolita. W wyniku sukcesji naturalnej pojawiają się na torfowiskach sosna i brzoza. Osobliwość Mazur stanowią torfowiska porośnięte świerczynami oraz duże nagromadzenie roślin borealnych i subarktycznych. Torfowiska przejściowe występują gł. w północno-wschodniej Polsce, na Pojezierzu Pomorskim (rezerwaty "Bagno Chłopiny" na północy od Gorzowa, "Smolne Błoto" na zachód od Gdańska) i na Polesiu Lubelskim. W Sudetach występują torfowiska przejściowe porośnięte kosodrzewiną i brzozą karłowatą, znane jako Mszary Izerskie.

Torfowiska to siedliska bardzo licznych gatunków fauny, zarówno lądowych jak i słodkowodnych. W Polsce jest ponad 49 000 torfowisk, z których zdecydowana większość występuje w północnej części kraju (w pobliżu wybrzeża Bałtyku, na Mazurach i w dolinach Noteci i Biebrzy). Z tego 90% to torfowiska niskie, 6% - torfowiska wysokie, a resztę tworzą formy przejściowe. Na obszarach górskich torfowiska występują w Kotlinie Orawsko-Nowotarskiej w Karpatach oraz w Górach Izerskich, Karkonoszach, Górach Stołowych i Górach Bystrzyckich w Sudetach.