Istota, cel i funkcje centrów logistycznych

Centrum logistyczne to obiekt przestrzennie-funkcjonalny wraz z infrastrukturą i organizacją, w którym realizowane są usługi logistyczne związane z przyjmowaniem, magazynowaniem, rozdziałem i wydawaniem towarów oraz usługi towarzyszące, świadczone przez niezależne w stosunku do nadawcy lub odbiorcy podmioty gospodarcze (usługodawcy logistyczni z różnych specjalności logistyki).
Najczęściej centra logistyczne utożsamiane są z ogromnymi magazynami i funkcją składowania produktów przed ich wysyłką. W praktyce centra logistyczne coraz częściej formą integracji wielu usług w jednym miejscu, przejmując część operacji wykonywanych przez macierzyste komórki przedsiębiorstw-klientów.

Podstawowymi elementami niezbędnymi do świadczenia tych usług są:
- infrastruktura - np. budynki, budowle, place
- urządzenia techniczne służące do prowadzenia prac przeładunkowych i magazynowych oraz wspomagające zarządzanie
- personel
- organizacja.

Typowe centrum logistyczne posiada takie obiekty jak:
- magazyny, place składowe, kolejowe terminale kontenerowe, przy pomocy których świadczone są usługi logistyczne
- hotele pracownicze, stacje paliw, stacje serwisu pojazdów czy punkty gastronomiczne, miejsca świadczenia usług celnych, firmy ubezpieczeniowe - gdzie świadczone są usługi towarzyszące
Poszczególne centra logistyczne różnią się między sobą ilością oraz rodzajami obiektów.

Centra logistyczne spełniają trzy rodzaje funkcji:
- funkcje logistyczne
- funkcje pomocnicze
- funkcje dodatkowe

Większość centrów logistycznych umożliwia działanie i świadczy usługi wszystkim zainteresowanym nadawcom i odbiorcom na zasadzie wolnorynkowej. Takie centra logistyczne określa się mianem publicznych. Działają w nich niezależni operatorzy, a rolą zarządu centrum jest udostępnianie im warunków do prowadzenia działalności. W tej formule mieści się również udostępnianie warunków do działalności firmom produkcyjnym i handlowym, które stają się źródłem popytu na usługi logistyczne, realizowanie na terenie centrum logistycznego.

Centra logistyczne funkcjonujące na poziomie przedsiębiorstwa pełnią funkcje kompleksowego zarządzania procesami zakupu i sprzedaży, transportem, operacjami ładunkowymi, składowaniem zapasów, ale także przepływem informacji towarzyszących zakupom i sprzedaży oraz rejestracją potrzeb odbiorców detalicznych
Istnieje wiele kryteriów klasyfikacji centrów logistycznych.

Najczęściej przyjmowanym jest kryterium zasięgu oddziaływania, na podstawie którego wyróżnia się:
- międzynarodowe centra logiczne – o zasięgu oddziaływania około 500 km;
- regionalne centra logistyczne – o zasięgu oddziaływania około 50-80 km;
- lokalne centra logistyczne – o zasięgu oddziaływania około 5-8 km.

Rolą centrów logistycznych jest tworzenie warunków do sprawnego przepływu dóbr, łagodzenie i/lub eliminowanie uciążliwości, jaką działalność logistyczna wywiera na otoczenie, a także wspieranie, i często inicjowanie, pozytywnych tendencji oraz kierunków rozwoju działalności gospodarczej, głównie (ale nie tylko) w obszarze logistyki.
Obecnie sytuowanie, rozwój i promocję centrów logistycznych uznaje się za narzędzie pozwalające wpływać na wzrost sprawności i efektywności procesów logistycznych, poziom obsługi klienta, tworzenie wartości w łańcuchach dostaw oraz redukcję kosztów logistyki.

Centra logistyczne uznawane są też za niezwykle efektywną formę restrukturyzacji obszarów znajdujących się w gospodarczym regresie – jako inwestycje ożywiające lokalną gospodarkę i uruchamiające nowe inwestycje, związane z napływem nowych podmiotów.

Jednym z najbardziej charakterystycznych trendów rozwojowych centrów logistycznych jest rozwój logistyki miejskiej (city logistics) – skupienie w nich zasobów dystrybucyjnych może ułatwić zarządzanie dostawami dotyczącymi zaopatrzenia mieszkańców i przedsiębiorstw wewnątrz aglomeracji poprzez planowanie i optymalizowanie procesów logistycznych.