Patriotyzm w wybranych utworach polskiego Romantyzmu.

Patriotyzm to wielkie słowo. Oznacza umiłowanie kraju ojczystego, a także gotowoć poswięcenia się dla własnego narodu. Literatura polska jest prawdziw± szkoł± uczuć patriotycznych, bo niemal od początku swego istnienia wyrażała głębok± troskę o losy ojczyzny, tworzyła wzorce osobowe prawdziwego patrioty i obywatela.

Każdy polski pisarz tworzący w epoce romantyzmu chciał w swoich utworach zachęcić do podejmowania walki przeciw wrogom Polski, ażeby ratować kraj. Do takich pisarzy należał Adam Mickiewicz.

W swoim utworze pt.: "Konrad Wallenrod" ukazuje człowieka , który zmuszony jest wkroczyć na drogę podstępu i zdrady dla ratowania Litwy. Posuwa się nawet do zabicia prawdziwego Konrada Wallenroda, bo wie, że w otwartej walce Litwini nie mają szans z Krzyżakami. W tym przypadku cel uświęcał środki i Konrad stał się wzorem do naśladowania dla uczestników powstań narodowych. Wallenrod poświęcił swój honor, a być może i zbawienie, gdyż był chrześcijaninem, bo grzeszył - lecz nie mógł tego uniknąć, i w tym tkwi tragizm mickiewiczowskiego bohatera, oraz wielki patriotyzm.

W kolejnym swoim utworze pt.: "Dziady" część III - poeta ukazuje Konrada, który jest także wzorem patrioty, gdyż jak Prometeusz jest gotów zginąć za ojczyznę i swój lud. ,, Ja kocham cały naród (...) Chcę go dźwignąć, uszczęśliwić, Chcę nim cały świat zadziwić.'' Konrad jest człowiekiem, który w pewnym momencie przeżywa przemianę duchową, przez co bardziej interesują go losy ojczyzny.

W widzeniu księdza Piotra: poeta mówi o dziecku , z którego wyrośnie przyszły wskrzesiciel narodu: ,,Z matki obcej, krew jego dawne bohatery, A imię jego czterdzieści i cztery." Wspomina tu o dziecku, które w przyszłości poprowadzi naród do zwycięstwa.

W "Panu Tadeuszu" -poeta ukazuje zaś tragiczne losy młodego zawadiaki Jacka Soplicy, który pragnie się zrehabilitować ojczyźnie i wciela się w postać księdza Robaka. Wszystkie jego grzechy lat młodzieńczych zostały wybaczone, bo resztę swego życia poświęcił walce z wrogami ojczyzny. W tym utworze ukazany jest wielki patriotyzm i miłość do ojczyzny. Poeta uświadamia społeczeństwu polskiemu że nawet, jeśli ktoś popełnił błędy za młodu może je naprawić tak jak ks. Robak, przysługując się ojczyźnie.

W kolejnym swoim dziele pt.: ,, "Salon warszawski" Adam Mickiewicz dokonuje przeglądu grup Polaków. Ukazuje Hrabiego i damy, które zwracają uwagę tylko na zabawę, oraz arystokracje bezmyślnie naśladującą zagraniczne wzory. Tylko młodzież jest tu patriotycznie nastawiona do Ojczyzny. Poeta pragnie w ten sposób podkreślić, że to właśnie takie nastawienie młodzieży może tylko w przyszłości wyzwolić kraj z ogromnych nacisków państw zaborczych.

Kolejnym poetą tworzącym w okresie romantyzmu jest Juliusz Słowacki. W swoim dziele pt.: "Kordian" - ukazuje człowieka, który po okresie młodzieńczych poszukiwań, wahań i rozterek staje się romantycznym kochankiem i bojownikiem o wolność narodu.
W III akcie poeta przedstawia pewien spisek. Celem spisku jest zamach na cara. Jednak społeczeństwo jest w tej sprawie podzielone. Jedynie młodzi oficerowie pragną walki, prezentując patriotyzm i nienawiść do wroga. Kler zaś jest zachowawczy i proponuje cierpiętniczą ideologię i modły jako sposób działania. Natomiast lud reprezentowany jest przez żołnierza, starca, nieznajomego. Stanowi on z kolei grupę, która nienawidzi cara i pragnie powstania, lecz brak mu przywódców.
Słowacki jednak bardziej krytycznie patrzy na naród polski niż Mickiewicz i nie pozwala swemu bohaterowi osiągnąć celu (morderstwo cara), gdyż Kordian jest zbyt słaby psychicznie (nie zmniejsza to jednak jego patriotyzmu). Poza tym nie można zbrukać polskiego tronu krwią. Kordian jest człowiekiem z początku słabym psychicznie, dopiero na szczycie Mont Blanc objawia mu się idea patriotyczna, której warto złożyć w ofierze życie.

W kolejnym swym utworze pt.: ,,Grób Agamemnona" - Słowacki mówi, że Polacy nie mają prawa stanąć nad grobem Spartan pod Termopilami, bo nie zginęli w walce lecz pozwolili sobie założyć kajdany. Jest to krytyka polskiej szlachty i wiara w powstanie nowej, silnej Polski. Poeta bardzo kocha Polskę i chcę jak najszybciej odzyskać niepodległość. Jest tu ukryta głęboka refleksja poetycka nad historią Polski, nad rolą poety i poezji, marzenie o Polsce idealnej, jednolitej, bez "płacht ohydnych", pychy, zdrady i głupoty. Poeta poddaje się rozmyślaniom w grobie Agamemnona, nastrój miejsca, mitologia, historia Grecji przywołują na myśl dzieje Polski - ból z powodu jej losów, ocenę, pragnienie wydobycia z haniebnej niewoli ." O! Polsko" - ubolewa poeta i odmalowuje obecny jej obraz. Jest to organizm, który składa się z "anielskiej duszy" i "czerepu rubasznego", owinięty w grobowy, torturujący całun Dejaniry, łudzony błyskotkami - dawniej paw i papuga narodów - dziś niewolnica, która nie ma nawet odwagi przekląć.

Słowacki, ukazał swoje uczucia, także w lirykach. W wierszu "Smutno mi, Boże !" - Słowacki zaznacza swoje uczucia do ojczyzny, tęsknotę, miłość i nawiązuje do alegorycznego obrazu ojczyzny jako płynącego przez ocean statku. To właśnie tutaj można zauważyć jak poeta-wieszcz nakazuje narodowi bezkompromisową walkę o wolność, a całej ludzkości zapowiada pośmiertny triumf swojej poezji. Autor wyraża tu swój żal. Pisze także o tym, że jest tułaczem, iż nie ma swojego kąta. Słowacki ubolewa nad tym, że nie wie gdzie znajdzie się jego grób. Twierdzi, że nawet modlitwa małego dziecka, nie może mu pomóc.

W wierszu pt.: ,,Testament Mój'' poeta podkreśla, że najważniejsza w jego poezji była Ojczyzna. Poeta wierzy, że zostawia narodowi nakaz nieugiętej walki patriotycznej.

Poetom, który tworzył w tym samym czasie co Adam Mickiewicz czy Juliusz Słowacki jest Cyprian Kamil Norwid. W swoich wierszach wyraża tęsknotę za krajem oraz wywołuje mity historii Polski i jej bohaterów. Ukazuje Polskę, jako kraj pokorny i wierzący. Ludzie zaś mają szacunek dla życia, swojej i cudzej pracy, natury, oraz wyraźne reguły moralne.

Upadek Ojczyzny spowodowany brakiem patriotyzmu przedstawia także Franciszek Karpiński ,,Ojczyzno moja, na końcuś upadła! Zamożna kiedyś i w sławę, i w siłę! Ta, co od morza aż do morza władała Kawałka ziemi nie ma na mogiłę.''
Pisze on o katastrofie, która była zapowiadana przez wcześniejszych pisarzy.

Twórczość tych pisarzy spełnia rolę wychowawczą, wyrabia postawę patriotyczne. Pewne wartości tych dzieł są aktualne do dzisiaj, jak na przykład humanitaryzm, internacjonalizm, czy demokratyzm.