Indoktrynacja
Miejsce zdobywania wiedzy
Szkoła jest miejscem zdobywania wiedzy. Pan Tadeusz – tytułowy bohater epopei Mickiewicza – powraca do domu stryja właśnie „ze szkół”, gdzie zdobywał teoretyczne wiadomości i życiowe doświadczenie. Takiemu sposobowi edukowania młodzieży starsze pokolenie przeciwstawia inny – zdobywanie życiowego doświadczenia na dworach szanowanych ludzi, uczenie się od nich dobrych obyczajów (Sędzia, Podkomorzy). Agnisia Niechcicówna z Nocy i dni zostaje wysłana na pensję, by zdobywać wiedzę na wyższym...
Szkoła – narzędzie indoktrynacji
Bywa też szkoła narzędziem indoktrynacji. Tak jest np. w Syzyfowych pracach Stefana Żeromskiego, gdzie zmusza się uczniów do mówienia po rosyjsku nawet na przerwach i zabrania poznawania polskiej literatury i kultury. Liczne represje, jakim poddawana jest młodzież, mają ostudzić jej patriotyczne zapały i uczynić z uczniów posłusznych poddanych Moskwy. Podobną rolę pełni szkoła w komunistycznym systemie – pokazano to np. w filmach Marcowe migdały i Yesterday Radosława Piwowarskiego czy...
Indoktrynacja
rzecz. ż, br. lm ciągłe i trwałe wpajanie komuś jakiejś ideologii, narzucanie sposobu myślenia przez stosowanie agitacji. Społeczeństwo polskie, zaraz po wojnie, było poddawane intensywnej indoktrynacji (C. lp, ident. w D. lp i Ms. lp). Wg komunistycznej propagandy Polska, jaki inne kraje bloku socjalistycznego, miała być nieustannie zagrożona przez działania „wrogich sił” z Europy Zachodniej i USA, których należało się strzec. Indoktrynowany naród zachował jednak trzeźwy...
Praca rzekomym narzędziem resocjalizacji i przekleństwem więźniów lagrów i łagrów
W prozie lagrowej i łagrowej również znajdziemy przerażające odbicie tego, iż praca była narzędziem ohydnej indoktrynacji zarówno w hitlerowskich obozach koncentracyjnych, jak i w sowieckich łagrach. Napis nad bramą oświęcimskiego obozu głosił: „Arbeit macht frei” („praca czyni wolnym”), co dziś wydaje się stwierdzeniem dramatycznie superironicznym. W opowiadaniach Borowskiego czy Medalionach Nałkowskiej znajdziemy ślady nieludzkiego wysiłku więźniów, którzy często pracowali np. przy...