Polska Chrystusem narodów, Polska Winkelriedem narodów

Motyw Polski poświęcającej się za inne narody świata pojawia się w mesjanistycznej twórczości romantyków. W cz. III Dziadów Polska zostaje nazwana Chrystusem narodów. Podobnie jak Chrystus, cierpi za inne narody, katami są zaborcy. Ta ofiara ma jednak głęboki sens. Polska cierpi, Polska jest narodem wybranym, ale odkupieni zostaną wszyscy.
Z kolei w Kordianie Juliusza Słowackiego szczególna rola Polski, która ponosi ofiarę, zostaje streszczona w metaforycznym haśle „Polska – Winkelriedem narodów”.Arnold Winkelried (Arnold ze Stans) to legendarny szwajcarski bohater narodowy. Według legendy podczas bitwy z Leopoldem III austriackim pod Sempach (1386) przyjął na swą pierś nieprzyjacielskie kopie, tworząc w ten sposób wyłom w szeregach wroga. Dzięki temu udało się Szwajcarom pokonać Austriaków:

SZYLDWACH
Kto idzie? ludzie, kto wy? hasło...
GŁOS
Winkelriedy.
Schodzi wielu maskowych różnego stanu
PIERWSZY z LUDU
Jakieś słowo czarów.
PODCHORĄŻY
Był to niegdyś dowódca u wolnych Szwajcarów.
Śród walki w obie dłonie zgarnął wrogów dzidy
I wbił we własne serce, i drogę rozgrodził.
(Juliusz Słowacki, Kordian)