Wyraz podstawowy
Wyraz podstawowy – to wyraz, od którego tworzymy inne wyrazy o podobnym znaczeniu;
Wyraz pochodny
Wyraz pochodny – to z kolei wyraz pochodzący od innego wyrazu (wyrazu podstawowego); Każdy wyraz, będący nawet wyrazem pochodnym, może stać się wyrazem podstawowym dla innych wyrazów: nauka – naukowy uczyć – nauczyć – nauczyciel – nauczycielka przyuczyć – przyuczony wyuczyć – wyuczony douczyć – douczanie kierować – kierownik – kierowniczy dom – domek – domowy las – lasek – laskowy obuć – obuwie – obuwniczy palić – palenie – podpalenie
Podstawa słowotwórcza (pień)
Podstawa słowotwórcza (pień) – to ta część wyrazu podstawowego, która wchodzi w skład wyrazu pochodnego (ich część wspólna): (wyraz podstawowy) -> (wyraz pochodny) mówić -> za mówić podstawa słowotwórcza pisać – pisarz czekać – poczekalnia kosz – koszyk góra – góralka krawiec – krawiectwo Często w podstawie słowotwórczej występują tzw. oboczności i pozornie podstawa ta ulega zmianie. Tak naprawdę jest to jednak nadal część wyrazu...
Formant
Formant – to cząstki, przy pomocy których tworzymy nowe wyrazy, formanty możemy podzielić na następujące typy: • przedrostki – występują przed podstawą słowotwórczą: w- pisać wy- chodzić pod- pisać pod- chodzić na- pisać do- chodzić za- pisać s- chodzić roz- pisać nad- chodzić (w wyrazie może być więcej przedrostków) prze- naj- świętszy po- prze- rabiany • przyrostki – występują po podstawie słowotwórczej: pis- arz...
Części mowy a tworzenie nowych słów
• rzeczownik -> rzeczownik pochodny: piłka – piłkarz wódz – dowódca pies – piesek sól – solniczka ręka – ręcznik twórca – twórczość • rzeczownik -> przymiotnik pochodny: piłka – piłkarski ziele – zielarski słońce – słoneczny dom – domowy ręka – ręczny koń – konny • przymiotnik -> rzeczownik pochodny: głupi – głupiec biały – biel długi – długość ciemny – ciemność słaby – słabość młody –...
Materiał opracowany przez eksperta
-
Podstawowe pojęcia związane ze słowotwórstwem i analizą słowotwórczą wyrazu