Luter Marcin

Studiował na uniwersytecie w Erfurcie, w 1508 został profesorem uniwersytetu w Wittemberdze, 1512 doktorem teologii, 1505 wstąpił do zakonu augustianów, od 1507 ksiądz. W 1517 przybił do drzwi kościoła w Wittemberdze 95 tez krytykujących m.in. sprzedaż odpustów, co stało się początkiem reformacji i rozłamu w Kościele katolickim. Próby porozumienia ze Stolicą Apostolską zakończyły się niepowodzeniem, spalił publicznie bullę papieską potępiającą jego wystąpienie w 1520. Obłożony klątwą przez papieża i skazany na banicję przez sejm wormacki w 1521. W latach 1521–22 przebywał na zamku elektora saskiego Fryderyka Mądrego w Wartburgu, następnie ponownie w Wittemberdze. Potępił wojnę chłopską 1524–25. Twórca luteranizmu, zatwierdził przyjęte w 1528 augsburskie wyznanie wiary, zredagowane przez F. Melanchtona. Stało się ono wykładnią wiary Kościoła augsbursko-refomowanego (luterańskiego). Autor licznych prac teologicznych, kazań, pieśni religijnych. Najważniejsze dzieła: Duży katechizm (1529), przekład Biblii na język niemiecki (1534). Luteranizm został przyjęty m.in. w Norwegii, Danii, Prusach Książęcych, północnych krajach Rzeszy Niemieckiej.

Nie chcę i nie mogę niczego odwołać, albowiem czynić coś przeciwko własnemu przekonaniu nie jest rzeczą ani bezpieczną, ani uczciwą.
Marcin Luter