System totalitarny

Nazwa tego systemu pochodzi od łacińskiego słowa totus (całkowity) i charakteryzuje się totalną kontrolą ze strony aparatu państwowego wszystkich sfer życia obywateli. Koncepcja państwa totalitarnego kształtowała się równie dawno jak pojęcie demokracji. W poszukiwaniu korzeni totalitaryzmu należy sięgnąć do tworzenia się zmilitaryzowanego społeczeństwa spartańskiego, poglądów na idealne państwo Platona czy koncepcji społeczeństwa pojawiającej się w Utopii Thomasa Morusa. Współczesny totalitaryzm najczęściej kojarzony jest z ideologiami faszyzmu i komunizmu, które odegrały bardzo negatywną rolę w dziejach ludzkości w XX wieku. Państwo totalitarne jest zaprzeczeniem państwa demokratycznego. Opiera się ono na stosowaniu wobec jednostki i całego społeczeństwa nieustannej całkowitej kontroli. Totalitaryzm łączy państwo i społeczeństwo w nierozerwalną jedność, w której nie ma miejsca na indywidualizm, zaś każda odmienność jest tępiona. W sferze działań politycznych państwo totalitarne zakłada dyktaturę sił politycznych niszczących wszelką opozycję za pomocą terroru policyjnego. Wokół głoszonej ideologii grupuje się całe społeczeństwo, zmuszając je poprzez terror lub specjalne przywileje do udziału w życiu politycznym państwa. Jedyna legitymacja do sprawowania władzy przez reżimy totalitarne wynika z samego faktu utrzymywania się w danym momencie u władzy i zachowywania kierowniczej pozycji wobec wszystkich elementów rządzących w państwie. Niezwykle pomocne w funkcjonowaniu państwa totalitarnego jest stosowanie powszechnej indoktrynacji, co umożliwia kontrolę nad świadomością polityczną całego społeczeństwa. Szczególne miejsce zajmują tutaj środki masowego przekazu, które poddane szczegółowej cenzurze przekazują informacje potwierdzające słuszność obowiązującej ideologii. Największym zagrożeniem dla totalitaryzmu jest utrata kontroli nad społeczeństwem, a także indywidualizm i wolność jednostki, która unika indoktrynacji i wymyka się powszechnemu nadzorowi państwa. Na początku XXI wieku liczba państw totalitarnych uległa gwałtownemu zmniejszeniu. Jest to wynik bankructwa doktryny komunistycznej i rozpadu systemu państw wschodnioeuropejskich będących pod wpływem Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich.