Zygmunt Kahane (ur. 1846 w Lisku, zm. 22 maja 1889 w Dublanach) – polski zoolog.

Życiorys

Urodził się 1846 w Lisku w rodzinie żydowskiej^[1]. Był synem Ignacego (lekarz, zm. 1875)^{[2][3][1][4][5]}. Miał braci Maurycego (1836-1896), Filipa (1838-1915), Leona (zm. 1864)^[6] oraz siostrę Ludwikę (w latach 90. XIX wieku w stanie panieńskim członkini sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”^[7])^{[8][9][10][3][1][uwaga 1]}. Wraz z rodziną przeprowadził się do Sanoka pod zaborem austriackim^[11][12], gdzie ojciec rodziny od około 1857 pracował jako lekarz^[13].

W latach uczęszczał 1858-63 do Gimnazjum w Rzeszowie^[14]. Będąc uczniem VII klasy 3 lutego 1863 opuścił szkołę i wyjechał do Krakowa z zamiarem przystąpienia na ochotnika do powstania styczniowego^[4]. Jego faktyczny udział w insurekcji nie został ustalony, zaś po powrocie gimnazjalistę spotkały reperkusje ze strony władz szkolnych, otrzymał zezwolenie na egzamin prywatny z VII klasy, a do kolejnej już nie uczęszczał^[4], jako że miał zostać usunięty ze szkoły^[1] (w walkach brali też udział jego bracia Filip, Maurycy i Leon, a ostatni z nich poległ^[15][16][3]). Po upadku zrywu zdołał powrócić do Galicji, twierdząc, że nieobecność jego spowodowana była chorobą, uniknął represji, skończył szkołę średnią^[17].

Studiował medycynę na Uniwersytecie Jagiellońskim. Po ukończeniu studiów przez trzy lata praktykował w tej dziedzinie, po czym zapisał się do Wyższej Szkoły Rolniczej w Dublanach, którą ukończył w 1875^[1]. W latach 1875-1877 studiował zoologię u Leuckarta w Lipsku^[1]. Wówczas napisał pracę, w której wykazał istnienie układu nerwowego u płazińców^[1]. Od około 1878 był prowizorycznym adiunktem w Szkole Gospodarstwa Wiejskiego w Dublanach^[18] (od około 1881 pod nazwą Krajowa Wyższa Szkoła Rolnicza)^[19], a od około 1883 do końca życia był tam profesorem chowu zwierząt^[20]. W szkole dublańskiej był profesorem hodowli ogólnej, zoologii ogólnej, anatomii, fizjologii i histologii zwierząt oraz hodowli szczegółowej konia w Wyższej Szkole Rolniczej w Dublanach^[1]. Zorganizował tam również muzeum zoologiczne, laboratorium i pracownię zootomiczną^[1].

Od około 1879 był członkiem oddziału lwowskiego C. K. Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarskiego^[21], a od około 1881 także oddziału samborsko-staromiejsko-turczańskiego^[22].

22 maja 1889, po przybyciu ze Lwowa do Dublan, udał się do laboratorium i popełnił samobójstwo strzałem z pistoletu^[23]. W liście pozostawionym żonie oświadczył, że do targnięcia się na swoje życie popchnęły go długoletnie cierpienia^[24]. Według innego doniesienia prasowego miał odebrać sobie życie w przystępie nerwowego rozdrażnienia^[25]. Jego pogrzeb odbył się 25 maja 1889^[26].

Prace

• O tasiemcu nastroszonym (Taenia perfoliata Goeze). Pam AU mat-przyr 4, 1878
• Teorie rozpłodu płciowego w swym pochodzie historycznym. Kosmos 1878, 1879

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Karol Kalita: Ze wspomnień krwawych walk. Lwów: Słowo Polskie, 1913, s. 1-168.
• IX. Od reakcyi dokonstytucyi (1849-1868). „Rok 1863”. W: Majer Bałaban: Dzieje Żydów w Galicyi i w Rzeczypospolitej Krakowskiej 1772-1868. Lwów: Księgarnia Polska Bernarda Połonieckiego, 1916, s. 176-212.