Wielka Biblia

Wielka Biblia, strona tytułowa wydania z 1539
Język	angielski
Opublikowanie kompletnego przekładu	1539
Tłumacz(e)	Myles Coverdale
Przynależność religijna	Kościół Anglii

Wielka Biblia (ang. Great Bible) – pierwszy autoryzowany angielski przekład Pisma Świętego opublikowany w kwietniu 1539 roku. Z inicjatywy Thomasa Cromwella został przygotowany przez Mylesa Coverdale’a, a jej druk autoryzował król Henryk VIII. Nazwa Biblii wzięła się od sporych rozmiarów, a tekst księgi został wydrukowany pogrubioną czcionką gotycką.

Opis

Thomas Cromwell, mianowany przez Henryka VIII wikariuszem generalnym Kościoła Anglii, nakazał duchowieństwu „sporządzenie angielskiej Biblii w jak największym rozmiarze i umieszczenie jej w dostępnym miejscu w każdym kościele, tak aby ludzie mieli do niej dostęp i mogli ją czytać”. Na spodzie strony tytułowej napisano: „Jest to Biblia przeznaczona do użytku kościołów”. Ponieważ była ona eksponowana publicznie, z obawy przed zaginięciem często przykuwano ją łańcuchem do pulpitu, na którym leżała^[1].

Thomas Cromwell zwrócił się do arcybiskupa Thomasa Cranmera, by zlecił Milesowi Coverdale’owi kolejne tłumaczenie, które byłoby rewizją Biblii opracowanej przez niego i wydanej w roku 1535. Coverdale szybko przystąpił do pracy wykorzystując przekład znany jako Matthew Bible, wydany w roku 1537 pod pseudonimem „Thomas Matthew” przez Johna Rogersa, który zawierał Nowy Testament Williama Tyndale’a oraz te księgi Starego Testamentu, które Tyndale zdążył przetłumaczyć, nim został schwytany i skazany na śmierć. Ponieważ Coverdale słabo znał grekę i hebrajski, pozostałe księgi Starego Testamentu i apokryfy przetłumaczył z łacińskiej Wulgaty, posiłkując się przekładami na język niemiecki. Niekorzystanie przez Coverdale’a z tekstów oryginalnych stało się przyczynkiem do następnych tłumaczeń Biblii na język angielski.

Druk Wielkiej Biblii rozpoczęto w roku 1539 w Paryżu. Szybko jednak prace drukarskie wstrzymała francuska inkwizycja, która postanowiła skonfiskowane stronice sprzedać jako makulaturę. Thomas Cromwell wykupił wydrukowane strony i przewiózł je do Anglii, gdzie kontynuowano pracę nad wydaniem Wielkiej Biblii w drukarniach Graftona i Whitchurcha^[1].

Pierwszy nakład 2500 egzemplarzy ukończono w roku 1539, a Henryk VIII autoryzował jej druk. Pierwsza edycja rozeszła się w ciągu kilku tygodni. Drugie, większe wydanie ukończono w roku 1540. Wstęp do tego wydania zawierał zalecenie codziennego czytania Pisma Świętego, które napisał Thomas Cranmer. Z tego powodu drugie wydanie zostało nazwane „Biblią Cranmera”. Publiczna ekspozycja Biblii w kościołach wzbudziła u wiernych pragnienie posiadania własnego egzemplarza Biblii, co stało się przyczynkiem do serii następnych wznowień i kolejnych przekładów^[1].

W roku 1568 wydano Biblię biskupią (ang. Bishops' Bible), która jako druga została oficjalnie autoryzowana do użytku w kościołach Anglii. Ostatnia z ponad 30 edycji Wielkiej Biblii ukazała się w 1569 roku.

Przypisy