Jednostka bliźniacza „Vengeura” – „Ajax” | |
Klasa | |
---|---|
Typ | |
Projekt |
M5 |
Historia | |
Stocznia | |
Położenie stępki |
1925 |
Wodowanie |
1 września 1928 |
Marine nationale | |
Wejście do służby |
grudzień 1931 |
Zatopiony |
27 listopada 1942 |
Dane taktyczno-techniczne | |
Wyporność • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
Długość |
92,3 m |
Szerokość |
8,2 m |
Zanurzenie |
4,7 m |
Zanurzenie testowe |
80 m |
Rodzaj kadłuba |
dwukadłubowy |
Napęd | |
2 silniki wysokoprężne o łącznej mocy 6000 KM 2 silniki elektryczne o łącznej mocy 2000 KM 2 śruby | |
Prędkość • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
Zasięg |
powierzchnia: 10 000 Mm przy 10 w. |
Uzbrojenie | |
1 działo kal. 100 mm, 2 wkm kal. 13,2 mm, 13 torped | |
Wyrzutnie torpedowe |
7 × 550 mm |
Załoga |
61 |
Vengeur (Q137) – francuski oceaniczny okręt podwodny z okresu międzywojennego i II wojny światowej, jedna z 31 jednostek typu Redoutable. Okręt został zwodowany 1 września 1928 roku w stoczni Arsenal de Cherbourg, a do służby w Marine nationale wszedł w grudniu 1931 roku. Jednostka pełniła służbę na Morzu Śródziemnym, a od zawarcia zawieszenia broni między Francją a Niemcami znajdowała się pod kontrolą rządu Vichy. 27 listopada 1942 roku „Vengeur” został samozatopiony w Tulonie.
Projekt i budowa
„Vengeur” zamówiony został na podstawie programu rozbudowy floty francuskiej z 1924 roku[1][2]. Projekt (o sygnaturze M5[2]) był ulepszeniem pierwszych powojennych francuskich oceanicznych okrętów podwodnych – typu Requin[1]. Poprawie uległa krytykowana w poprzednim typie zbyt mała prędkość osiągana na powierzchni oraz manewrowość[1][3]. Posiadał duży zasięg i silne uzbrojenie; wadą była ciasnota wnętrza, która powodowała trudności w dostępie do zapasów prowiantu i amunicji[3]. Konstruktorem okrętu był inż. Jean-Jacques Roquebert[3].
„Vengeur” zbudowany został w Arsenale w Cherbourgu[4][5]. Stępkę okrętu położono w 1925 roku[5][uwaga 1], został zwodowany 1 września 1928 roku[4][6], a do służby w Marine nationale przyjęto go w grudniu 1931 roku[2][5]. Jednostka otrzymała numer burtowy Q137[2].
Dane taktyczno–techniczne
„Vengeur” był dużym, oceanicznym okrętem podwodnym o konstrukcji dwukadłubowej[1][3]. Długość całkowita wynosiła 92,3 metra (92 metry między pionami), szerokość 8,2 metra i zanurzenie 4,7 metra[4][7]. Wyporność standardowa w położeniu nawodnym wynosiła 1384 tony (normalna 1570 ton), a w zanurzeniu 2084 tony[4][6][uwaga 2]. Okręt napędzany był na powierzchni przez dwa silniki wysokoprężne Sulzer o łącznej mocy 6000 koni mechanicznych (KM)[4][11][uwaga 3]. Napęd podwodny zapewniały dwa silniki elektryczne o łącznej mocy 2000 KM[3][4][uwaga 4]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 17 węzłów na powierzchni i 10 węzłów w zanurzeniu (na próbach okręt osiągnął 19 węzłów)[4][9][uwaga 5]. Zasięg wynosił 10 000 Mm przy prędkości 10 węzłów w położeniu nawodnym (lub 4000 Mm przy prędkości 17 węzłów) oraz 100 Mm przy prędkości 5 węzłów pod wodą[1][5]. Zbiorniki paliwa mieściły 95 ton oleju napędowego[2][4]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 80 metrów, zaś czas zanurzenia 45-50 sekund[1][3]. Autonomiczność okrętu wynosiła 30 dób[2][10].
Okręt wyposażony był w siedem wyrzutni torped kalibru 550 mm: cztery na dziobie i jeden potrójny zewnętrzny aparat torpedowy. Prócz tego za kioskiem znajdował się jeden podwójny dwukalibrowy (550 lub 400 mm) aparat torpedowy[2][3]. Na pokładzie było miejsce na 13 torped, w tym 11 kalibru 550 mm i dwie kalibru 400 mm[2][3]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiło działo pokładowe kal. 100 mm L/45 M1925 oraz zdwojone stanowisko wielkokalibrowych karabinów maszynowych Hotchkiss kalibru 13,2 mm L/76[2][3][uwaga 6].
Załoga okrętu składała się z 4 oficerów oraz 57 podoficerów i marynarzy[4][5][uwaga 7].
Służba
W momencie wybuchu II wojny światowej okręt pełnił służbę na Morzu Śródziemnym w składzie 7. dywizjonu 1. Flotylli okrętów podwodnych w Tulonie[12]. Dowódcą jednostki był w tym okresie kpt. mar. H.J.M. Digard[12]. Po wybuchu wojny „Vengeur” trafił do stoczni na remont, który zakończył się 2 lutego 1940 roku[12]. W czerwcu 1940 roku jednostka nadal należała do 7. dywizjonu okrętów podwodnych, stacjonując w Bizercie[13]. Okręt uczestniczył w tym miesiącu w patrolowaniu środkowej części Morza Śródziemnego[14]. Po zawarciu zawieszenia broni między Francją a Niemcami „Vengeur” znalazł się pod kontrolą rządu Vichy. 11 października 1940 roku okręt opuścił Tulon i pokonując Cieśninę Gibraltarską dopłynął do Casablanki[15]. W styczniu 1942 roku „Vengeur” stacjonował w bazie Diego Suarez na Madagaskarze, którą opuścił 22 marca udając się do Sajgonu[16]. 27 listopada 1942 roku, podczas ataku Niemców na Tulon, jednostka została samozatopiona[3][7].
Uwagi
- ↑ Navypedia podaje, że rozpoczęcie budowy okrętu nastąpiło w 1924 roku[2].
- ↑ Jane's Fighting Ships 1934 podaje wyporność 1644/2080 ton[8], zaś J. Lipiński, Jane's Fighting Ships 1940 i Jane’s Fighting Ships of World War II – 1384/2080 ton[7][9][10].
- ↑ P.E. Fontenoy podaje, że okręt posiadał cztery silniki Diesla[3], zaś według Jane's Fighting Ships 1934 i Jane's Fighting Ships 1940 okręt posiadał dodatkowo pomocniczy silnik Diesla o mocy 750 KM[8][9].
- ↑ J. Labayle-Couhat podaje, że łączna moc silników elektrycznych wynosiła 1000 KM[11].
- ↑ Jane's Fighting Ships 1934 podaje, że prędkość na powierzchni wynosiła 18 węzłów[8], zaś według J. Lipińskiego okręt osiągał na powierzchni 19,5 węzła[7].
- ↑ Jane's Fighting Ships 1934, Jane's Fighting Ships 1940 i Jane’s Fighting Ships of World War II podają, że okręt był uzbrojony w działo kal. 100 mm, jedno działko plot. kal. 37 mm i jeden karabin maszynowy[8][9][10].
- ↑ Według Jane's Fighting Ships 1940 i Jane’s Fighting Ships of World War II załoga okrętu liczyła 67 osób[9][10].
Przypisy
- 1 2 3 4 5 6 Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: 1980, s. 274.
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara: 2007, s. 187.
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: 1980, s. 273.
- 1 2 3 4 5 Jean Labayle-Couhat: French warships of World War II. London: 1971, s. 76.
- 1 2 Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara: 2007, s. 186.
- 1 2 3 4 Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu. Warszawa: Wydawnictwo Lampart, 1999, s. 539.
- 1 2 3 4 Oscar Parkes (red.): Jane’s Fighting Ships 1934. London: 1934, s. 199.
- 1 2 3 4 5 Francis E. McMurtrie (red.): Jane’s Fighting Ships 1940. London: 1941, s. 192.
- 1 2 3 4 Antony Preston (red.): Jane’s Fighting Ships of World War II. London: Studio Editions, 1989, s. 131.
- 1 2 Jean Labayle-Couhat: French warships of World War II. London: 1971, s. 75.
Bibliografia
- Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
- Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).
- Ivan Gogin: REDOUTABLE submarines (1931-1939). Navypedia. [dostęp 2017-03-30]. (ang.).
- Don Kindell: BRITISH and OTHER NAVIES DAY-BY-DAY. Naval History Homepage. [dostęp 2017-03-30]. (ang.).
- Jean Labayle-Couhat: French warships of World War II. London: Ian Allan Ltd., 1971. ISBN 0-7110-0153-7. (ang.).
- Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu. Warszawa: Wydawnictwo Lampart, 1999. ISBN 83-902554-7-2.
- Francis E. McMurtrie (red.): Jane’s Fighting Ships 1940. London: Sampson Low, Marston & Co., 1941. (ang.).
- Oscar Parkes (red.): Jane’s Fighting Ships 1934. London: Sampson Low, Marston & Co., 1934. (ang.).
- Antony Preston (red.): Jane’s Fighting Ships of World War II. London: Studio Editions, 1989. ISBN 1-85170-194-X. (ang.).