| |||||||||||||
| |||||||||||||
Ogólne informacje | |||||||||||||
Wzór sumaryczny |
C56H87NO16 | ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Masa molowa |
1030,28 g/mol | ||||||||||||
Identyfikacja | |||||||||||||
Numer CAS | |||||||||||||
PubChem | |||||||||||||
DrugBank | |||||||||||||
| |||||||||||||
| |||||||||||||
Klasyfikacja medyczna | |||||||||||||
ATC | |||||||||||||
| |||||||||||||
|
Temsirolimus – syntetyczny organiczny związek chemiczny, selektywny inhibitor kinazy mTOR[1], analog sirolimusu, który jest stosowany jako lek onkologiczny.
Wskazania
Temsirolimus jest lekiem pierwszego rzutu w leczeniu pacjentów z zaawansowanym rakiem nerkowokomórkowym, u których występują co najmniej trzy z sześciu prognostycznych czynników ryzyka[2]:
- upłynęło mniej niż 1 rok od rozpoznania
- sprawność w skali Karnofsky’ego 60 lub 70
- stężenie hemoglobiny poniżej dolnej granicy normy
- skorygowane stężenie wapnia >10 mg/dl
- aktywność dehydrogenazy mleczanowej przekraczająca >5 razy górną granicę normy
- więcej niż 1 narząd objęty przerzutami[3]
Ten lek jest też stosowany w leczeniu dorosłych pacjentów z nawracającym i (lub) opornym chłoniakiem z komórek płaszcza[4].
Ze względu na niską liczbę pacjentów z rakiem nerkowokomórkowym i chłoniakiem z komórek płaszcza, choroby te uważa się za rzadkie; w związku z tym w dniach 6 kwietnia 2006 r. (w przypadku raka nerkowokomórkowego) i 6 listopada 2006 r. (w przypadku chłoniaka z komórek płaszcza) preparat Torisel uznano za lek sierocy (lek stosowany w rzadkich chorobach)[5].
Mechanizm działania
Temsirolimus wiąże wewnątrzkomórkowe białko (FKBP-12), zaś powstały w ten sposób kompleks wiąże i hamuje aktywność kinazy mTOR, kontrolującej podział komórek. In vitro, przy wysokim stężeniu (10–20 μM) i nieobecności FKBP-12 temsirolimus może wiązać i hamować mTOR. Zaobserwowano dwufazową odpowiedź na dawkę hamowania wzrostu komórek. Wysokie stężenie powoduje całkowite zahamowanie wzrostu komórek in vitro, podczas gdy hamowanie za pośrednictwem kompleksu FKBP-12/temsirolimus powoduje ograniczenie rozrostu komórek o ok. 50%. Hamowanie aktywności mTOR powoduje zahamowanie wzrostu komórek nowotworowych w fazie G1 przy stężeniu nanomolarnym oraz zatrzymanie wzrostu przy stężeniu mikromolarnym, wynikające z selektywnego przerwania procesu translacji białek regulujących cykl komórkowy takich, jak cykliny typu D, c-myc i dekarboksylaza ornitynowa. Zahamowanie aktywności mTOR w kompleksie blokuje jej zdolność fosforylowania, a przez to kontrolowania aktywności czynników translacji białek (4E-BP1 i S6K, oba poniżej mTOR w kaskadzie P13 kinazy/AKT), które kontrolują podział komórek[6]. Oprócz regulowania cyklu komórkowego białek, kinaza mTOR może regulować translację czynników indukowanych hipoksją HIF-1 i HIF-2 alfa. Są to czynniki transkrypcyjne regulujące zdolność nowotworów do adaptacji do mikrośrodowisk hipoksyjnych oraz produkcji czynnika odpowiedzialnego za angiogenezę – naczyniowego śródbłonkowego czynnika wzrostu (VEGF). Przeciwnowotworowe działanie temsirolimusu może więc w części wynikać również z jego zdolności obniżania poziomów HIF i VEGF w nowotworze lub jego mikrośrodowisku, co hamuje rozwój naczyń krwionośnych[7].
Metabolizm
Jako główny metabolit po podaniu dożylnym u ludzi obserwowano syrolimus, mający równie silne działanie co temsirolimus. W badaniach metabolizmu temsirolimusu in vitro obserwowano powstawanie syrolimusu, seco-temsirolimusu i seco-syrolimusu; dodatkowymi drogami metabolizmu były hydroksylowanie, redukcja i demetylowanie.
Częste i bardzo częste działania niepożądane
Najcięższe działania niepożądane związane ze stosowaniem produktu to reakcje nadwrażliwości/reakcje w trakcie wlewu (w tym reakcje zagrażające życiu i rzadkie reakcje prowadzące do zgonu), hiperglikemia/nietolerancja glukozy, zakażenia, śródmiąższowe choroby płuc (zapalenie płuc), hiperlipidemia, krwawienie wewnątrzczaszkowe, niewydolność nerek, perforacja jelit, powikłania w gojeniu ran.
Najczęstsze (≥30%) działania niepożądane (wszystkie stopnie) związane ze stosowaniem produktu: niedokrwistość, nudności, wysypkę (w tym wysypkę, wysypkę świądową, wysypkę plamisto-grudkową, wysypkę krostkową), jadłowstręt, obrzęk (w tym obrzęk, obrzęk twarzy i obrzęki obwodowe) oraz osłabienie. Zaobserwowano przypadki zaćmy u niektórych pacjentów otrzymujących równocześnie temsirolimus i interferon-α[8]. Wyniki badania 3 fazy sugerują, że może istnieć większe prawdopodobieństwo wystąpienia pewnych działań niepożądanych, w tym obrzęku twarzy i zapalenia płuc, u pacjentów w podeszłym wieku[9].
Przypisy
- ↑ S.M. Hoy, K. McKeage. Temsirolimus: In relapsed and/or refractory mantle cell lymphoma. „Drugs”. 70 (14), s. 1819–1829, 2010. DOI: 10.2165/11204940-000000000-00000. PMID: 20836575.
- ↑ H. Gerullis, T.H. Ecke, C. Eimer, C.J. Heuck i inni. mTOR-inhibition in metastatic renal cell carcinoma. Focus on temsirolimus: a review. „Minerva Urol Nefrol”. 62 (4), s. 411–423, 2010. PMID: 20944541.
- ↑ Temsirolimus (Torisel), [w:] Indeks Leków MP, opis substancji, Medycyna Praktyczna [dostęp 2019-08-01] .
- ↑ R. Gambari, P. Giacomini. Quantitation of mRNA and protein products of the Ha-ras-1 proto-oncogene. „Breast Cancer Res Treat”. 16 (3), s. 287–289, 291, 1990. PMID: 2085679.
- ↑ Temsirolimus Streszczenie EPAR dla ogółu społeczeństwa Nr ref. dokumentu: EMA/783677/2009 EMEA/H/C/799. EMA. [dostęp 2010-11-02].
- ↑ A. Kapoor. Inhibition of mTOR in kidney cancer. „Curr Oncol”. 16 Suppl 1, s. S33–S39, 2009. PMID: 19478899.
- ↑ J.P. Boni, B. Hug, C. Leister, D. Sonnichsen. Intravenous temsirolimus in cancer patients: clinical pharmacology and dosing considerations. „Semin Oncol”. 36 Suppl 3, s. S18-S25, 2009. DOI: 10.1053/j.seminoncol.2009.10.009. PMID: 19963096.
- ↑ Temsirolimus: new drug. Metastatic kidney cancer: more assessment needed. „Prescrire Int”. 17 (98), s. 223–225, 2008. PMID: 19415885.
- ↑ Charakterystyka produktu leczniczego Temsirolimus. EMA. [dostęp 2010-11-02].
Linki zewnętrzne
- Oficjalna strona produktu Torisel. torisel.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-13)].
Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.